Του Konstantin Skorkin
Στις 15 Δεκεμβρίου, δημιουργήθηκε η νέα ανεξάρτητη εκκλησία της Ουκρανίας, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (UOC). Το Συμβούλιο Ενοποίησης, που συνεδρίασε στον καθεδρικό ναό Αγίας Σοφίας του Κιέβου, επρόκειτο να σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση των πολλών αγώνων που δόθηκαν για πολλά χρόνια, για τον διαχωρισμό από τη Μόσχα. Το σημαντικό επίτευγμα μετρά ήδη μία δυσκολία ωστόσο. Ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να ισχυριστεί ιστορική δικαιοσύνη, η εκκλησία συνδέεται με την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου Petro Poroshenko.
Η ανεξαρτησία της Ουκρανίας το 1991 προκάλεσε ένα σχίσμα μεταξύ των Ουκρανών Ορθοδόξων πιστών στη Μόσχα και στο Πατριαρχείο Κιέβου (UOC MP και UOC KP). Το Πατριαρχείο Μόσχας θεωρούνταν κανονικό και κατείχε τον μεγαλύτερο αριθμό εκκλησιών (στην πραγματικότητα, ο τωρινός πρόεδρος Petro Poroshenko ήταν ένας από τους υποστηρικτές του). Το Πατριαρχείο Κιέβου διεκδίκησε τον μανδύα της εθνικής εκκλησίας και είχε την υποστήριξη της ουκρανικής κυβέρνησης, αλλά στερούνταν διεθνούς νομιμότητας. Μια τρίτη εκκλησία –η αποσχισθείσα Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία (UAOC), η οποία χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα- ήταν λιγότερο σημαντική.
Η εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών εκκλησιών φαινόταν ότι θα αντέξει για δεκαετίες. Στη συνέχεια, η σύγκρουση με τη Ρωσία το 2014 άλλαξε ριζικά τα πράγματα και η κυβέρνηση στο Κίεβο δεν μπορούσε πλέον να ανεχθεί την κυριαρχία της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας σε πνευματικά ζητήματα.
Για τον πρόεδρο Poroshenko, ο οποίος διεξάγει προεκλογική εκστρατεία για την επανεκλογή του το 2019 με το εθνικό συντηρητικό σύνθημα "Στρατός, Πίστη, Γλώσσα", το ζήτημα της εδραίωσης μιας ενοποιημένης εκκλησίας έχει γίνει ζήτημα πολιτικής επιβίωσης. Η υποχώρηση των ποσοστών δημοτικότητάς του τον οδήγησαν να λάβει δραστικά λαϊκιστικά μέτρα. Ο Poroshenko έχει εξασφαλίσει μια θέση στην ουκρανική ιστορία, αλλά τα κίνητρά του είναι κυρίως πολιτικά.
Στην ιστορική συνεδρίαση του συμβουλίου, ο Poroshenko είχε μια προνομιούχα θέση και εκφώνησε δυναμικές ομιλίες για το διαχωρισμό από τη Μόσχα –ενώ παράλληλα δεν έκανε καμία αναφορά στον Ιησού, όπως επισήμανε ο Ορθόδοξος συγγραφέας Sergei Chapnin. Ο Poroshenko ήταν ο άνθρωπος της στιγμής. Ένας περιστασιακός παρατηρητής μπορεί να είχε πιστέψει ότι αυτός που επελέγη για επικεφαλής της εκκλησίας. Ο πρόεδρος κερδίζει την στήριξη των εθνικιστών και συντηρητικών ψηφοφόρων, των οποίων την αφοσίωση πρέπει να κλέψει από την κύρια πολιτικό του αντίπαλο, Yulia Tymoshenko.
Ο Πατριάρχης Φιλάρετος επωφελήθηκε επίσης από την ενοποίηση. Στα 89 του τώρα, ο κληρικός από τη Σοβιετική εποχή, έχει βρει το νόημα της ζωής του στο να προμοτάρει την ουκρανική εθνική αυτοκέφαλη εκκλησία.
Στην πραγματικότητα, ένας αυτοανακυρηχθείς Ουκρανός Πατριάρχης, ο οποίος έχει διακόψει επικοινωνία με το Συμβούλιο Επισκόπων του ROC, έχει εργαστεί για αυτόν τον σκοπό όλα τα χρόνια της ουκρανικής ανεξαρτησίας.
Οι φιλοδοξίες του Φιλάρετου έχουν επίσης συγκρουστεί με αυτές του Poroshenko. Ο Poroshenko δεν κατάφερε να επιβάλει τον δικό του προστατευόμενο Συμεών ως επικεφαλής της ενοποιημένης εκκλησίας. Αντιθέτως, ο 39χρονος Μητροπολίτης Επιφάνειος, προστατευόμενος του Φιλαρέτου, ο οποίος έχει κάνει ολόκληρη την καριέρα του στην ανεξάρτητη Ουκρανία, έγινε επικεφαλής της νέας ουκρανικής ορθόδοξης εκκλησίας.
Ο Φιλάρετος κατόρθωσε να δει τον υποψήφιό του να εκλέγεται μετά από έναν έντονο παρασκηνιακό αγώνα. Θα διατηρήσει το καθεστώς του "ομότιμου Πατριάρχη" και τη μόνιμη θέση στη Σύνοδο, αν και με το κόστος της ουσιαστικής εκκαθάρισης του πατριαρχείου του, το οποίο τώρα θα διαλυθεί μέσα στη νέα εκκλησία. Ενώ ο Poroshenko μπορεί ακόμη να χάσει τις εκλογές, ο Φιλάρετος έχει διασφαλίσει τη θέση του στην άτυπη ηγεσία της ουκρανικής εκκλησίας μέχρι το τέλος του βίου του και έχει εξασφαλίσει ότι ο νέος πατριάρχης θα προωθήσει τη δική του ατζέντα.
Το κύριο ζήτημα που αντιμετωπίζει η ενωμένη εκκλησία, είναι ότι χιλιάδες ενορίες στην Ουκρανία εξακολουθούν να συνδέονται με το Πατριαρχείο της Μόσχας. Η θέση της UOC MP είναι ευάλωτη. Οι μετριοπαθείς δυνάμεις που έκλιναν προς τον συμβιβασμό με τους υποστηρικτές της αυτοκεφαλίας, ηττήθηκαν. Μόλις δύο από τους 10 μητροπολίτες της UOC MP οι οποίοι υπέγραψαν την έκκληση για να δοθεί το αυτοκέφαλο προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, έλαβαν μέρος στο Συμβούλιο Ενοποίησης. Οι άλλοι κράτησαν μια στάση αναμονής.
Η εχθρική ρητορική στη Μόσχα από ιεράρχες, πιέζοντας τους Ουκρανούς συναδέλφους τους σε αντιπαράθεση, ασφαλώς κλιμακώνει τις εντάσεις. Το ίδιο κάνουν και τα κατασταλτικά μέτρα που λαμβάνουν οι ουκρανικές αρχές, οι οποίες έχουν χρησιμοποιήσει την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) για την ειρήνευση της UOC MP. Η κατάσταση γύρω από τις πιο διάσημες ορθόδοξες ιερές τοποθεσίες της Ουκρανίας στο Κίεβο, γίνεται επίσης δυνητικά εκρηκτική. Ριζοσπαστικοί εθνικιστές προτείνουν να καθιερωθεί η UOC MP ως "η ρωσική ορθόδοξη εκκλησία στην Ουκρανία", κάτι που θα απαιτήσει την επανεγγραφή των εκκλησιαστικών assets.
Παραδόξως, ο κλήρος του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία και ο επικεφαλής του μητροπολίτης Ονούφριος, βρίσκονται σε μια εντελώς αντίθετη θέση σε σχέση με τους ομολόγους τους στη ρωσική ορθόδοξη εκκλησία. Είναι τώρα μέλη μιας διωκόμενης εκκλησίας που αντιτίθεται στις κοσμικές αρχές και πρέπει να στηριχθεί στο εκκλησίασμά της για υποστήριξη. Απαιτούνται τα δύο τρίτα ενός εκκλησιάσματος για να διασφαλιστεί ότι μια εκκλησία μεταφέρεται σε άλλη δικαιοδοσία.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια θρησκευτική αναβίωση της εκκλησίας που είναι υπέρ της Μόσχας, πιθανότατα προπαγανδίζοντας υπέρ υπερβολικά συντηρητικών αξιών. Οι πολιτικοί του Opposition Bloc, οι οποίοι προήλθαν από το πρώην Κόμμα των Περιφερειών και τάσσονται υπέρ καλύτερων σχέσεων με τη Μόσχα, ίσως προσπαθήσουν να οικοδομήσουν στήριξη υπερασπιζόμενοι την "κανονική εκκλησία".
Από την πλευρά της, η νεοϊδρυθείσα Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, μπαίνει τώρα στον πειρασμό να γίνει η επιδοτούμενη από το κράτος εκκλησία, όπως επίσης θέλει ο πρόεδρος Poroshenko. Ο Ουκρανός πολιτικός αναλυτής Sergei Rudenko, επισήμανε ότι "ο Poroshenko έχει εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή. Τώρα είναι πολύ σημαντικό, ως ένας άτυπος ιδρυτής της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, να μην την μετατρέψει σε ένα από τα τμήματα της προεδρικής του διακυβέρνησης".
Οι ουκρανικές αρχές αισθάνονται επείγουσα ανάγκη να δημιουργήσουν την δική τους εκδοχή της ιδεολογικής αλληλεγγύης που ο πρόεδρος Putin έχει περιγράψει ως "πνευματικούς δεσμούς", έτσι ώστε να αντιμετωπίσει την ρωσική επιθετικότητα. Ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας Oleksandr Turchynov (ο οποίος είναι Προτεστάντης) προσφάτως προκάλεσε θόρυβο επιτιθέμενος στην "προπαγάνδα του νέο-μαρξισμού, στην ανοχή και στην ομοφυλοφιλία" που καταστρέφει την χώρα.
Αυτή η συντηρητική ατζέντα συγκρούεται με τη διακήρυξη των ευρωπαϊκών αξιών της Ουκρανίας, αλλά αυτό συμβαδίζει με τις άλλες δεξιές λαϊκιστικές και συντηρητικές τάσεις που σαρώνουν την Ανατολική Ευρώπη. Η εθνικοποίηση του Ορθόδοξου Χριστιανισμού είναι μέρος της ίδιας τάσης. Ο χωρισμός από τη Μόσχα είναι η αρχή μιας μακράς διαδικασίας.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegie.ru/commentary/78026 
Προφανώς δεν καταλάβατε τίποτα από αυτόν αχταρμά, από πληροφοριακά υλικά κατεδάφισης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν είναι περίεργο. Το Ίδρυμα/carnegie είναι αμερικανικό think tank "μελετών", προπαγάνδας και χρηματοδότησης "ευαγών ιδρυμάτων", προσώπων και πολιτικών "επιχειρήσεων" στο εξωτερικό. ΄Ενα από τα πολλά τέτοια, ιδιωτικά και δημόσια, όπως κυρίως το NED Εθνικό Ίδρυμα για την Δημοκρατία, που δαπάνησε 5 δις (δήλωση Νούλαντ) για την προετοιμασία του ουκρανικού πραξικοπήματος.
Το άρθρο αντί πληροφόρησης, σερβίρει σύγχυση και συσκότιση στο ορθόδοξο αναγνωστικό κοινό. Η αμετάφραστη λέξη Assets, σημαίνει εκκλησίες, μοναστήρια και περιουσιακά στοιχεία της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, που ήταν αυτόνομη, ουσιαστικά αυτοκέφαλη, μόνο τυπικά συνδεόμενη με το Πατριαρχείο της Μόσχας. Αυτά τα Assets γίνονται τώρα στόχος επιδρομών και καταλήψεων από τις ναζιστικές ορδές της Δυτικής Ουκρανίας στην υπηρεσία του Ποροσένκο.
Από όσα σα κρύβει το ιδρυμα Carnegy, ιδού τέσσερα αντίδωρα:
1.- Οι εκλογές στην Ουκρανία σε λίγους μήνες. Η δημοτικότητα Ποροσένκο 8%.
2.- Στην στέψη του Επιφανείου πρωτοστάτησε ο Ποροσένκο με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, ανταλλάσσοντας ασπασμούς, για την ευόδωση της συμφωνίας που είχαν συνάψει σε προηγούμενες συναντήσεις και πάρε-δώσε αντιπροσωπειών.
3.-Την αυτοκεφαλία της εκκλησίας του Ποροσένκο δεν αναγνωρίζει ούτε της Πολωνίας (σφόδρα
αντιρωσικής χώρας) η ορθόδοξη Εκκλησία.
4.- Οι επιχειρήσεις αρπαγής εκκλησιών, μοναστηριών και περιουσιών οδηγούν σε συγκρούσις πιστών και απειλούν με θρησκευτικό εμφύλιο -προς δόξαν Βαρθολομαίου.
Το ωραίο είναι πως ο Ποροσένκο ζητάει από την UOC MP να γίνει ROC U και την θέση της να πάρει σε UOC η UOC KP που ήταν αποσχισθείσα και τώρα γίνεται 'νόμιμη". Όμως είναι για γέλια και για κλάματα διότι η Κριμαία και η αυτόνομη περιοχή στο Ντονετσκ υπάγεται στην παλιά εκκλησία που τώρα κηρύσσεται παράνομη αλλά αυτές οι περιοχές θα κρατήσουν νόμιμη...χαχαχα δηλαδή θα έχουμε δύο UOC χαμός στο ίσωμα...Βαρθολομαίε πως το έκανες ρε αλάνι αυτό...τι πίνεις και δεν μας δίνεις? Τα εγγόνια των παιδιών μας θα μιλάνε ακόμα για αυτό το ζήτημα...20 Οικουμενικές θα χρειαστούν να το βάλουν σε τάξη σε αυτήν την κατάσταση, ενω συνεχίζει να βαθαίνει το χάσμα...μόνον εμείς μπορούμε να τους συναγωνιστούμε με τον Τσίπρα...να φτιάξουμε 20 Μακεδονίες και να τους πεθάνουμε μετά στις αυτονομίες...πάρτεεεεεεε κόσμεεεεε...πέντε στο ευρώ παιδιά, πάρτε, εκκλησίες, Μακεδονίες, Ουκρανίες, ...@@@ τα Πατριαρχεία σας..κουφάλες, ξεφτιλήσατε την ανθρωπότητα, λινάτσες...Χριστέ μου δεν έπρεπε να Σταυρωθείς, έπρεπε ΝΑ ΔΏΣΕΙς ΜΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΦΉΣΕΙΣ ΚΟΛΥΜΠΗΘΡΌΞΥΛΟ ΌΡΘΙΟ...να τα κάνεις όλα θάλασσα,να ΚΆΘΕΣΑΙ να βλέπεις να επιπλέουν συντρίμμια...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣακη ..με εχει εντυπωσιασει η ευφυια του ποιμενα ...Ποιοι τον ...ψηφισαν ?? Η σχολη καλικατζαρων ??? Ειχαν πεσει θραυσματα μεταιωριτων ?? Χωρις ατμοσφαιρα γυρω...οι κρατηρες ειναι τεραστιοι !! Ολοι οι ψηφοφοροι ειχαν ...γλαυκωμα ?? Δεν του πηραν ...συνεντευξη να δουν πως τα στραγαλια...κανουν ..τουκου τουκου ??
ΔιαγραφήΚαι λίγα λες Δημήτρη! Σε όλα τα καίρια σημεία και κομβικά άνθρωποι που δεν αξίζουν ούτε να τους χαρακτηρίσεις αδερφέ μου!
ΔιαγραφήΟλα αυτά ειναι πληγές στον Κύριό Μας. Αλλά δεν χρειαζεται να απελπιζομαστε, ούτε να διαφωνούμε, ούτε να συμφωνούμε. Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει μεχρι εκεί που θα επιτρεψει ο Χριστός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα γεγονότα σε πολιτικό και εκκλησιαστικό επίπεδο συμπλέκονται έντονα μεταξύ τους, και τα μεν ενισχύουν τα δε. Και μάλιστα από χρόνο σε χρόνο, ακριβώς γι αυτό το λόγο, παρατηρείται μια επιτάχυνση της επιδείνωσης της περιπλοκής της κατάστασης (και του αδιεξόδου).
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπάρχει μια πορεία δεκαετιών που οδήγησε σε αυτά που ζει σήμερα η Ουκρανία ειδικά μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, με αποκορύφωμα την πραξικοπηματική νεοναζιστική κυβέρνηση του Ποροσένκο (μετά από τα στημένα πολιτικά γεγονότα και την εμπλοκή ξένων μυστικών υπηρεσιών με τους ελεύθερους σκοπευτές να σκοτώνουν άτομα και από τις δύο πλευρές στην πλατεία Μεϊντάν), και την διάσπαση των πολιτών και σε πολιτικό και σε εκκλησιαστικό επίπεδο, των ανατολικών περιοχών (των αποκαλούμενων αυτονομιστών) με τις δυτικές.
Το ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας είναι άμεσα και ξεκάθαρα συμπλεκόμενο με τα πολιτικά θέματα. Ζήτησαν την Αυτοκεφαλία ξεκάθαρα για πολιτικές επιδιώξεις, και από κει ξεκινάει όλο το πρόβλημα.
Αυτό το γεγονός είναι ενιαίο με όλα τα υπόλοιπα που διαδραματίζονται εδώ και μία περίπου δεκαετία μετά την έναρξη της Παγκόσμιας Οικονομικής κρίσης.
Οι ανατροπές είναι γενικευμένες σε όλη την νοητή γραμμή, όπου εφάπτονται οι σφαίρες επιρροής Αμερικής και γενικότερα της Δύσης με την Ρωσία. Από την Β.Αφρική, Μ. Ανατολή και Συρία μέχρι και τα Βαλκάνια και χώρες της πρώην ΕΣΣΔ όπως η Ουκρανία.
Όποιος δει τα γεγονότα με λεπτομέρεια καταλαβαίνει ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο (όπως και η δική μας Συμφωνία των Πρεσπών), και όλα μα όλα έχουν μία συγκεκριμένη ξεκάθαρη κατεύθυνση που είναι η μάχη μέχρις εσχάτων για την παγκόσμια ηγεμονία.
Δεν υπάρχουν φίλοι σε αυτό παρά μόνο περιστασιακά χρήσιμοι.
Το ίδιο κάνουν και μ΄εμάς. Αν δούμε π.χ. τις δηλώσεις του Τραμπ μόλις εκλέχθηκε Πρόεδρος των ΗΠΑ είπε ότι η Τουρκία είναι ο σημαντικότερος σύμμαχος και φίλος των ΗΠΑ στην περιοχή. Αμέσως έδωσε ένα δείγμα της λυκοφιλίας με την Ελλάδα (όταν εμείς είμαστε διατεθειμένοι να λέμε εν λευκώ Ναι σε όλα, όπως στις νέες αμερικανικές βάσεις που προορίζονται να γίνουν σε όλη τη γραμμή του ανατολικού Αιγαίου).
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν έχει καμιά δουλειά να συμπλέκεται σε γεωπολιτικά γεγονότα και μάλιστα τέτοιας έκτασης που επηρεάζουν άμεσα την παγκόσμια κατάσταση και διαμορφώνουν τις παγκόσμιες ισορροπίες.
Έστω και αν η Ουκρανία έχει δικαίωμα να έχει αυτόνομη Εκκλησία όπως λένε ορισμένοι, είναι απαράδεκτος ο τρόπος που στήθηκαν τα πράγματα και η βιασύνη με την οποία έγιναν, ακριβώς γιατί επιδεινώνουν τον διχασμό που ήδη υπάρχει, και επιπλέον έχουν ξεκάθαρη πολιτική και γεωπολιτική χροιά εχθρική προς τη Ρωσία, και αυτό είναι απλώς απαράδεκτο (να χρησιμοποιείται δηλαδή η Εκκλησία ως πολιτικό εργαλείο οποιασδήποτε κατεύθυνσης).
Σε εκκλησιαστικό επίπεδο τα πρόσωπα που απαρτίζουν την σημερινή αυτόνομη Εκκλησία της Ουκρανίας, είναι οι πρώην σχισματικοί που και το γράμμα (οι Κανόνες), αλλά κυρίως το πνεύμα του χριστιανισμού (αν υπήρχε), λέει ότι θα έπρεπε να τα βρουν πρώτα με τη Ρωσική Εκκλησία, ώστε να αποκατασταθούν εκκλησιαστικά. Όμως επέλεξαν την αντίθετη οδό, και την παγίωση του διχασμού.
Αυτά τα πράγματα που βλέπουμε αντιγράφουν τις πρακτικές που ακολουθούσε ανέκαθεν ο παπισμός.Πάντα οι Πάπες κινούνταν στο πολιτικό πεδίο, μέσα σε ίντριγκες, οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, και δεν είχαν καμία σχέση με τον αυθεντικό Χριστιανισμό και το πνεύμα της Ανατολικής Εκκλησίας. Είναι απίστευτα όσα έχουν διαδραματιστεί στο Βατικανό και σε όλη την Ευρώπη από την εποχή του Σχίσματος και μετά.
Σήμερα είμαστε σε μια εποχή έντονων ανακατατάξεων και διάλυσης (κρατών, Εκκλησιών), σε μια εποχή γενικότερης σύγχυσης εννοιών, που όμως μέσα σε όλα αυτά αποκαλύπτεται τελικά μέσα από τις ενέργειες του καθενός, ο τρόπος που σκέφτεται.
(συνεχίζεται)
Η κρισιμότητα των θέσεων κάποιων ανθρώπων (την οποία αντιλαμβανόμαστε), πρέπει να τους κάνει περισσότερο προσεκτικούς στις ενέργειές τους (ειδικά μέσα στη σημερινή πολύπλοκη παγκόσμια κατάσταση), περισσότερο πνευματικούς που με υπομονή και ταπείνωση πρέπει να επιδιώκουν την σύμφωνη γνώμη όλων για κάθε ενέργεια με βάση το πνεύμα του Συνοδικού Συστήματος της Ορθοδοξίας, και όχι να προσπαθούν με πολιτικά μέσα να εξασφαλίσουν κάποια υποτιθέμενα οφέλη, ή να κάνουν πράγματα με βάση τις δικές τους αντιλήψεις που εμείς μαθαίνουμε εκ των υστέρων, όπως τα κατά καιρούς ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ κείμενα των λεγόμενων θεολογικών διαλόγων που συντάχθηκαν και υπογράφηκαν από κάποιους ανθρώπους στο εξωτερικό, εν αγνοία ακόμα και του κλήρου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο Πατριαρχείο ξεκάθαρα εναρμονίζεται με τις αμερικανικές επιδιώξεις σε πλήθος ενεργειών, αποβλέποντας ίσως στην γεωγραφική επιβίωσή του, οδηγώντας όμως τελικά και σε διχασμό την Ορθοδοξία, προς μεγάλη χαρά των Δυτικών και του Πάπα που επί αιώνες προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή του στην Ανατολή (και να την απορροφήσει τελικά) με διάφορους τρόπους (όπως κυρίως με την Ουνία).
Είναι προφανές ότι η Ρωσία θα αντιδράσει σε όλα αυτά. Και επειδή και η Ρωσική Εκκλησία είναι και αυτή σε μεγάλο βαθμό εκκοσμικευμένη, δυστυχώς περιμένουμε να δούμε τα χειρότερα.Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι και πάλι ο 'σκανδαλισμός' των ανθρώπων, και τα 'δικαιώματα' που παίρνουν οι άθεοι και οι εχθροί της Εκκλησίας να ειρωνεύονται την Πίστη μας, και να χαρακτηρίζουν τους χριστιανούς ως κόλακες και παρατρεχάμενους των εξουσιών 'για τα συμφεροντά τους'. Ο δρόμος όμως του αληθινού Χριστιανισμού ήταν πάντα με κάθε κόστος για χάρη της αλήθειας και μόνο.