Τα διλήμματα του Ισραήλ

The New York Times

Πίσω από τη διαμάχη ΗΠΑ - Ισραήλ για τους εβραϊκούς οικισμούς βρίσκεται ένα βαθύτερο πρόβλημα: Υπάρχουν πέντε βασικοί πρωταγωνιστές σήμερα στην εξίσωση της Μέσης Ανατολής: Δύο από αυτούς -ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός Σαλάμ Φαγιάντ και η συμμαχία του Ιράν, της Χαμάς και της Χεζμπολάχ- έχουν σαφείς στρατηγικές. Αυτοί οι δύο είναι στην πραγματικότητα αντίπαλοι, αλλά ο ένας από αυτούς θα διαμορφώσει τις αραβο-ισραηλινές σχέσεις μέσα στα ερχόμενα χρόνια. Ελπίζω να κερδίσει ο Φαγιάντ. Θα ήταν καλό για το Ισραήλ, την Αμερική και τους μετριοπαθείς Αραβες. Οι τρεις τελευταίοι, όμως, χρειάζονται τη δική τους στρατηγική για να το πετύχουν.

Ο Φαγιάντ είναι η πιο ενδιαφέρουσα νέα δύναμη στην αραβική πολιτική σκηνή. Πρώην οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, υιοθετεί την ακριβώς αντίθετη στρατηγική από εκείνη του Γιασέρ Αραφάτ.

Ο Αραφάτ είχε συνδυάσει τη βία με την πολιτική. Το σχέδιό του ήταν να κερδίσει πρώτα τη διεθνή αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους και ύστερα να οικοδομήσει τους θεσμούς. Ο Φαγιάτ επιθυμεί το αντίθετο - έναν αναίμακτο αγώνα, θεσμούς απαλλαγμένους από τη διαφθορά, αποτελεσματική αστυνομία και ικανό στρατό. Και έπειτα, όταν θα είναι όλα έτοιμα, θα κηρύξει την ανεξαρτησία του Παλαιστινιακού Κράτους στη Δυτική Οχθη έως το 2011. Η στρατηγική του Φαγιάντ -και του αφεντικού του, προέδρου Μαχμούντ Αμπάς- βρίσκεται «σε πλήρη αντίθεση με το δίκτυο της αντίστασης: του Ιράν, της Χεζμπολάχ και της Χαμάς», δήλωσε ο πρόεδρος του ινστιτούτου Reut, Γκίντι Γκρίνσταϊν.

Η στρατηγική του Ιράν, εξηγεί ο Γκρίνσταϊν, είναι απλή: Θέλει να καταστρέψει το Ισραήλ με έναν συνδυασμό ασύμμετρων πολέμων - όπως αυτών της Χεζμπολάχ και της Χαμάς-, να στερήσει τη νομιμότητα του εβραϊκού κράτους, με κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου κατά της Χαμάς και της Χεζμπολάχ· να αποδώσει θρησκευτικό χαρακτήρα στη διαμάχη, καθιστώντας την πόλεμο μουσουλμάνων κατά Εβραίων και βάλλοντας σύμβολα όπως η Ιερουσαλήμ. Και τελικά να διατηρήσει την ισραηλινή κατοχή στη Δυτική Οχθη, καθώς αυτή πιστεύει πως «θα καταβροχθίσει το Ισραήλ». Σήμερα, συνεπώς, ο «φαγιαντισμός», που έχει στόχο την αντικατάσταση της κατοχής από ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη στρατηγική του Ιράν. Ετσι, η έξυπνη κίνηση αυτήν τη στιγμή θα ήταν οι άλλοι τρεις πρωταγωνιστές να υιοθετήσουν σαφή στρατηγική στήριξης του Φαγιάντ.

Ηδη από το 1967, οι Ισραηλινοί βρέθηκαν μπροστά σ' ένα δίλημμα: τι θέλουν; Ενα εβραϊκό κράτος; Ενα δημοκρατικό κράτος; Ενα κράτος σε ολόκληρη τη γη του Ισραήλ (περιλαμβανομένης της Δυτικής Οχθης;). Σε αυτόν τον κόσμο, μπορούν να έχουν μόνο τα δύο από τα τρία. Το Ισραήλ μπορεί να είναι εβραϊκό και δημοκρατικό, αλλά όχι εάν κρατήσει τη Δυτική Οχθη, διότι οι Παλαιστίνιοι με όλους τους Ισραηλινούς Αραβες μαζί θα είναι περισσότεροι από τους Εβραίους. Μπορεί να είναι εβραϊκό και να κρατήσει τη Δυτική Οχθη, αλλά δεν θα είναι δημοκρατικό. Οι Αραβες θα είναι η πλειοψηφία. Μπορεί να είναι δημοκρατικό και να κρατήσει τη Δυτική Οχθη, αλλά τότε δεν θα είναι εβραϊκό.

Είμαι βέβαιος ότι ο πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου το κατανοεί αυτό, γι' αυτό και αποδέχτηκε την αρχή της λύσης των δύο κρατών. Η κυβέρνησή του, όμως, είναι ένα απίθανο μείγμα μετριοπαθών του Εργατικού Κόμματος και σκληροπυρηνικών ιδεολόγων της θρησκείας και του εθνικισμού, οι οποίοι στ' αλήθεια πιστεύουν ότι το Ισραήλ δεν χρειάζεται να διαλέξει δύο από τα τρία διότι μπορεί να τα έχει και τα τρία...

kathimerini.gr