Πριν από 66 χρόνια, σε μια χαράδρα στο Δαφνί, τα πολυβόλα των Ες Ες θερίζουν 72 Έλληνες πατριώτες

Η σφαγή των 72 πριν την απελευθέρωση το ‘44

του Τάσου Κ. Kοντογιαννίδη

Το σούρουπο της 7ης Σεπτεμβρίου 1944, στις φυλακές Αβέρωφ, ακούγονται από τα παράθυρα φωνές εγκλείστων. «Στο καλό αδέλφια και μη μας ξεχνάτε», ενώ τους πετούσαν από τα παράθυρα σημειώματα για τους δικούς τους… Ήταν μια ομάδα 27 αντιστασιακών, άνδρες και γυναίκες που έπαιρναν αποφυλακιστήρια. Ανάμεσά τους και ο καπετάν Αγησίλαος Λεοντακιανάκος, ο μανιάτης πλοηγός, που έδινε καθημερινά δελτία για τις αναχωρήσεις των γερμανικών πλοίων που κανένα δεν έφτανε στον προορισμό του! Μετά τη σύλληψη και την πεντάμηνη απομόνωση στα κολαστήρια της Μέρλιν, ο Λεοντακιανάκος μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ, στο ανήλιαγο, εφιαλτικό και υγρό “κελλί 1”, αλυσόδετος.
Τώρα, όλοι, κρατώντας παραμάσχαλα λίγα ρούχα, βγαίνουν απο την κεντρική πύλη, τσακισμένοι, αλλά ελεύθεροι! Πριν προλάβουν να αναπνεύσουν ελεύθερο αέρα, στο πρώτο στενό της Λ. Αλεξάνδρας τα Ες Ες τους αιφνιδιάζουν, τους συλλαμβάνουν και τους φορτώνουν σε καμιόνια. Τους οδηγούν στην Μέρλιν όπου συναντούν και άλλους, με τους οποίους έμελλε να μοιραστούν τις τελευταίες στιγμές της ζωής τους. Είναι εκεί και η Λέλα Καραγιάννη, όπου ανακρινόταν σκληρά μέρα νύχτα απο τον περιβόητο ταγματάρχη Μπαίκε, που την εκβίαζε με τα πέντε από τα επτά παιδιά της, που κρατούσε στα χέρια του. Πέρασε μαρτυρικές ώρες, αλλά δεν της πήραν λέξη.
Θα περάσουν την νύχτα σε ξεχωριστά κελιά άνδρες και γυναίκες. Άγρυπνοι, με τον ιδρώτα της αγωνίας να αυλακώνει πρόσωπο και κορμί. Ξέρουν τι μέλλει γενέσθε. Και πριν φέξει, ο πάτερ-Χρυσόστομος, μελλοθάνατος κι αυτός, ετοίμασε σ’ ένα μικρό μεταλλικό κυπελάκι νερού τη «θεία μετάληψη» με νεράκι και λίγα ψίχουλα απο το στερνό τους δείπνο. Μετάλαβαν όλοι οι μελλοθάνατοι…
Στις 5 το πρωί το ποδοβολητό των Ες Ες ακούγεται έξω σαν προμήνυμα του τέλους. Ορμάνε στα κελιά των ανδρών με κραυγές.
«Λός, Λός», φωνάζουν και τους ανεβάζουν απο το υπόγειο στην αυλή. Το ίδιο και με τις γυναίκες. Τους βάζουν σε γραμμή χτυπώντας τους με τους υποκόπανους των όπλων. Τότε εμφανίζεται ο “ανακριτής” Πφάϊφροτ με τον διερμηνέα του Τσαγγάρη. Διαβάζει τα ονόματα και ένας, ένας οι μελλοθάνατοι, αλυσοδεμένοι μεταφέρονται στα τρία καμιόνια, που ξεκινούν ολοταχώς το ένα πίσω απο το άλλο προς το Δαφνί.

Ο 18χρονος Χούπης
Κοντά στον Κεραμικό, ο μικρότερος της παρέας, ο 18χρονος μαθητής Γιάννης Χούπης, πετάει μέσα από το καμιόνι στο δρόμο ένα σημείωμα -ειδοποίηση έξω στους ελεύθερους. Έγραφε:
«Ο ευρών παρακαλείται να πάη το παρόν εις τον Ιερόν Ναόν της Αγίας Ειρήνης, εις τον ιερέα Βασίλειον Χούπην. Είμαι ο γιος του και εκτελούμαι σήμερον 8-9-44 απο τους Γερμανούς» Και στους γονείς του: « Πατέρα, μανούλα, Κούλα. Να με συγχωρήσετε για την πίκρα που θα σας ποτίσω. Θέλω να ζήσετε για να εκδικηθείτε το θάνατό μου. Θάρρος, συγγνώμη, σας φιλώ. Ζήτω η πατρίς».
Το σημείωμα βρίσκει ένας μικροπωλητής και φτάνει στα χέρια του παπά-Βασίλη στην Αγία Ειρήνη στην οδό Αιόλου. Την επομένη γίνεται η κηδεία του στο Α’ νεκροταφείο και μετά την απελευθέρωση τελούνται τα Σαράντα στον κατάμεστο ναό όπου μίλησε ο νεαρός διάκος του ναού, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου εθνάρχης Μακάριος…

Εκτέλεση με τον εθνικό ύμνο
Τα τρία καμιόνια, φτάνουν στον τόπο της τραγωδίας στο Δαφνί. Η ώρα είναι 5 και 45΄ όταν κατεβάζουν τους 72 και τους οδηγούν σ΄ ένα τείχος μέσα στα πεύκα . Η διαταγή της εκτέλεσής τους έρχεται από το τέρας των Ες Ες στρατηγό Σιμάνα, παρά τις ικεσίες του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού να μην εκτελεστούν.
Τρία πολυβόλα είναι στημένα απέναντι σε 72 άνδρες και γυναίκες, που δεν λιποψυχούν. Πρώτα παίρνουν θέσεις οι γυναίκες. Η Λέλα Καραγιάννη δίνει το σύνθημα πριν αρχίσει το εφιαλτικό κροτάλισμα των πολυβόλων.
-«Στη στεριά δεν ζει το ψάρι…» Το τραγούδι το σταματά μοιραία ο πολυβολισμός… Νεκρική σιγή! Την σκυτάλη παίρνουν οι άνδρες. Με ψηλά το κεφάλι ψάλλουν τον εθνικό ύμνο. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα δεν θα μείνει κανείς ζωντανός. Το αίμα των 72 ήταν το τελευταίο που έπεσε άδικα, αφού μετά από μια εβδομάδα οι Γερμανοί έφυγαν απο την Ελλάδα…

Ο κατάλογος των ηρώων
Από τους 72 εκτελεσθέντες, αναγνωρίστηκαν 49 μέλη αντιστασιακών οργανώσεων όπως « Αλίκη», «Απόλλων», « Όμηρος», «ΕΔΕΣ», « Μίδας». Τα πτώματα των υπολοίπων 23, όλοι άνδρες, δεν αναγνωρίστηκαν:
Γυναίκες(8) : Λέλα Καραγιάννη, Μάρτζορη Δημοπούλου, Μανταλένα Χατζοπούλου, Μαρία Μεντζελοπούλου, Βάσω Νικολοπούλου, Σίνα Φραγγέα, Ακριβή Νικολετοπούλου, Άννα Μπάν.
Άνδρες (41) : Αγησίλ. Λεοντακιανάκος, Εμμ. Λίτινας Πέτρος Δρακόπουλος, Εμμ. Παρλαμάς, Κων. Φιλιππάκης, Ιω. Θειακάκης, Αλέξ. Ιωαννίδης, Ανδ. Καλύβας, Εμμ. Κουτσογεωργίου, Κων. Καλογερόπουλος, Ανδ. Κορδιάς, Γεώρ. Μπίλης, Θεμ. Παμπούλης, Στυλ. Μπουντουράκης, Αναστ. Σκάλκος, πατήρ-Χρυσόστομος Βασιλείου, Δρόσος Κυριαζής, Ιω. Χούπης, Αριστ. Φαρμακίδης, Δημ. Μάνεσης, Ιω. Σκεντερίδης, Παν. Φλούδας, Στ. Τσιώκος, Κυρ. Λαγόπουλος, Αθ. Σιμωτάς, Δημ. Παπαδάκης, Ιω. Μαρινέρης, Κων. Τριανταφυλλίδης, Δημ. Σούλος, Γεώρ. Τάκης, Ευγ. Συμεωνίδης, Γεώρ. Μίντζιας, Άγγ. Βλασσόπουλος, Αριστ. Σπηλιωτόπουλος, Λέαν. Καβαφάκης, Παν. Κόντης, Γεώρ. Ευσταθίου, Αναστ. Γεωργαλάς, Χρύσ. Σπανός, Κων. Πρεβεδούρος και Βίκτωρ Ντε Κάρλος

Ρίαλ Νιούζ