Απλά µαθήµατα... πουτινισµού

Ο Βλάντιµιρ Πούτιν πετάει το ρολόι του στα θεµέλια ενός υδροηλεκτρικού σταθµού που κατασκευάζεται στο Καµπαρόβσκ. Σύµφωνα µε τη ρωσική παράδοση, η θυσία ενός ακριβού αντικειµένου σιγουρεύει την επιτυχή έκβαση του έργου

Υποδεχόµενος γύρω στους 40 ξένους παρατηρητές στη θερινή κατοικία του στο Σότσι, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, ο ρώσος πρωθυπουργός Βλαντίµιρ Πούτιν έβαλε τον «πουτινισµό» στο µενού.

Ο αφέντης της Ρωσίας δέχεται στη θερινή κατοικία του. Αυτή τη Δευτέρα 6 Σεπτεµβρίου ο Βλαντίµιρ Πούτιν υποδέχτηκε για δείπνο καµιά σαρανταριά ξένους εµπειρογνώµονες, προσκεκληµένους της Λέσχης Βαλντάι. Η Λέσχη Βαλντάι είναι ένα φόρουµ συζήτησης και, εδώ και επτά χρόνια, ο κ. Πούτιν δίνει κάθε χρόνο αυτό το ραντεβού που του επιτρέπει να λάµψει χωρίς πραγµατικό αντίλογο.Τα ρωσικά ραβιόλια, τα περίφηµα πελµένι, διαδέχθηκαν την καβουροσαλάτα.Ηδη η σούπα µε ξινολάπαθο (ξινήθρα)αχνίζει πάνω στο µακρύ ορθογώνιο τραπέζι, γύρω από το οποίο κινούνται οι σερβιτόροι. Στην αρχή υπό τις ρωσικές τηλεοπτικές κάµερες και στη συνέχεια κεκλεισµένων των θυρών, οι προσκεκληµένοι ακούνε και κρατούν σηµειώσεις σαν καλοί µαθητές, όταν ξαφνικά ο οικοδεσπότης αναφωνεί: «Τι είναι ο πουτινισµός; Δεν ξέρω. Είναι καλό ή κακό;». Οι ξένοι ειδικοί επιφυλάχθηκαν να απαντήσουν. Οµως το δείπνο, που διήρκεσε πάνω από δύο ώρες, τους προσέφερε µερικές ενδείξεις.

Αποφασιστικότητα. Ο «πουτινισµός» είναι µια βεβαιότητα που αγγίζει την υπεροψία, µια πλήρης απουσία αµφιβολίας ή µεταµέλειας. Είναι µια στρατιωτική πίστη στην παντοδυναµία του κράτους, ο πνεύµονας του εκσυγχρονισµού µια λέξη-τοτέµ σήµερα για τη ρωσική εξουσία.

Είναι ένας τρόπος για να ρίχνεις έναν ξένο συνοµιλητή στις ρίζες του, όπως ένας µποξέρ ρίχνει τον αντίπαλο στα σχοινιά.Οταν ένας Βρετανός ρωτάει γιατί ο τάφος του Λένιν εξακολουθεί να βρίσκεται στην Κόκκινη Πλατεία, ο πρωθυπουργός του το ανταποδίδει: «Ο Κρόµγουελ ήταν χειρότερος ή καλύτερος από τον Στάλιν;
Υπάρχουν µνηµεία του στη Βρετανία».

Οταν ερωτάται για τις επιθέσεις µε ρόπαλα εναντίον διαδηλωτών που αντιτίθενται στο καθεστώς, όπως συνέβη στις 31 Αυγούστου σε πολλές πόλεις της χώρας, µιλάει για τη χρησιµοποίηση παρόµοιων µεθόδων στο Βερολίνο εναντίον ριζοσπαστών ακτιβιστών ή στη Γαλλία, κατά τις ταραχές στις ευαίσθητες συνοικίες στα τέλη του 2005.

Οµως ο «πουτινισµός» είναι πρώτα µια ασαφής σχέση µε τον νόµο, ο οποίος στρεβλώνεται πρόθυµα στη χώρα του «νοµικού µηδενισµού», κατά την έκφραση του Ντµίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος µπορεί να µην είναι ισχυρός πρόεδρος, είναι όµως οξυδερκής σχολιαστής.

Αυτοί οι διαδηλωτές που διαλύονται από την αστυνοµία «θέλουν πάση θυσία να προσελκύσουν την προσοχή προκαλώντας την εξουσία να χρησιµοποιήσει βία», εξηγεί ο κ. Πούτιν. Σύµφωνα µε τον ίδιο, «οι οµάδες που συµπεριφέρονται κατ' αυτόν τον τρόπο δεν έχουν βάρος στην πολιτική ζωή της χώρας. Δεν έχουν την υποστήριξη σηµαντικού τµήµατος του πληθυσµού». Το λάθος τους είναι ότι δεν ακολουθούν τη διαδικασία: πρέπει να ζητούν άδεια για να συγκεντρώνονται και να συγκεντρώνονται στον χώρο που τους προτείνεται.

Φοβού την αστάθεια. Ο νόµος είναι ταυτόχρονα η ασπίδα και το ξίφος εναντίον «της αστάθειας», λέξης-κλειδί στο επίσηµο ρωσικό δόγµα η οποία συνδέεται µε τη δεκαετία του 1990, µια εποχή τραυµατική για πολλούς Ρώσους.Ως εκ τούτου δεν υπάρχει θέµα να επιδειχθεί η παραµικρή επιείκεια προς το πρώην αφεντικό του οµίλου Υukos, τον Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, ο οποίος εξακολουθεί να είναι φυλακισµένος. «Δεν ανακατεύοµαι», διαβεβαιώνει ο κ. Πούτιν και επιτίθεται εναντίον του πρώην επικεφαλής της ασφάλειας του Υukos, ο οποίος «έχει αίµα στα χέρια του» επειδή είχε οργανώσει δολοφονίες.

Γνώστης όλων των τεχνικών θεµάτων, ο ρώσος πρωθυπουργός µιλάει ταυτόχρονα σαν υποψήφιος σε προεκλογική εκστρατεία και σαν συνήγορος των πεπραγµένων του. Γι’ αυτόν, η Μόσχα διαχειρίστηκε σωστά τους κραδασµούς της χρηµατοπιστωτικής κρίσης. Σαν ρεφρέν επανέρχεται η ιδέα ενός εκσυγχρονισµού µε µετρηµένα βήµατα. «Εχουµε ανάγκη από µια σταθερή, ήρεµη συγκυρία που θα επιτρέψει µια σταδιακή ανάπτυξη», λέει. «Συνολικά, εκτιµώ ότι θα τα καταφέρουµε».

Η Κίνα και το Κόσοβο. Το κινεζικό µοντέλο µοιάζει να του εµπνέει σεβασµό. Επισηµαίνοντας την «αντίφαση» ανάµεσα στη φιλελευθεροποίηση της οικονοµίας και την ιδεολογία του κινεζικού Κοµµουνιστικού Κόµµατος, σηµειώνει: «Παραδόξως, αυτές οι κρατικές δοµές δεν εµποδίζουν την κινεζική οικονοµία να αναπτυχθεί, αντιθέτως».

Οι παλιές αιτίες συγκρούσεων θα πρέπει εν γένει να παραµερίζονται, στο όνοµα του ρεαλισµού. Ετσι, η γνωµοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ, τον Ιούλιο, υπέρ της ανεξαρτησίας του Κοσόβου δεν αµφισβητείται από τον κ. Πούτιν. Οµως ζητεί αµοιβαιότητα για τις αυτονοµιστικές επαρχίες της Γεωργίας. «Ας πάρει (το Δικαστήριο) την ίδια απόφαση για την Αµπχαζία και τη Νότια Οσετία, και θα γυρίσουµε σελίδα, θα πάµε µπροστά».

Ολα ανοιχτά για το Κρεµλίνο
Η επόµενη προεδρική θητεία δεν µπορούσε να λείπει από το πλούσιο τραπέζι του Βλαντίµιρ Πούτιν. Οι καλεσµένοι ήταν περίεργοι να µάθουν ποιος, αυτός ή ο κ. Μεντβέντεφ, θα διεκδικήσει το 2012 το Κρεµλίνο.«Είναι πολύ νωρίς για να µιλήσουµε γι΄ αυτό», τους απάντησε. Η απόφαση θα ληφθεί µεταξύ του ιδίου και του αρχηγού του κράτους στα τέλη του 2011, αρχές 2012. Με σεβασµό προς το ρωσικό σύνταγµα, υπογραµµίζει.

Ο πρωθυπουργός δεν βλέπει να υπάρχει κίνδυνος από την υπερβολική προσωποποίηση της εξουσίας πράγµα που δεν εκπλήσσει, αφού ο ίδιος είναι που επωφελείται απο αυτή. Είναι άχρηστο, λέει, να παρακολουθεί κανείς τις τριβές ανάµεσα στον ίδιο και τον κ. Μεντβέντεφ. «Εργαζόµαστε µαζί εδώ και είκοσι χρόνια, έχουµε σπουδάσει στο ίδιο πανεπιστήµιο, έχουµε τις ίδιες απόψεις όσον αφορά την οδό της ανάπτυξης που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα», απαριθµεί ο κ. Πούτιν.
ΝΕΑ