Κάστρα στην άμμο

ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Στην Ελλάδα, η συγκρότηση επιτροπών έχει αναδειχθεί σε εθνικό σπορ. Για οτιδήποτε συμβαίνει, κυρίως στη δημόσια σφαίρα, δημιουργούμε μια επιτροπή για να ασχοληθεί με το ζήτημα. Δυστυχώς, όμως, τα μέλη των περισσοτέρων εξ αυτών καρπώνονται τα οικονομικά οφέλη χωρίς να παράγεται ουσιαστικό έργο, ενώ αυτοί που τις συστήνουν μπορούν εύκολα να αποποιηθούν την ευθύνη για τα λάθη τους.

Η προχθεσινή πάντως ανακοίνωση από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσα ότι θα συσταθεί μια επιτροπή αποτελούμενη από υπηρεσιακούς παράγοντες και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, ώστε να διαμορφώσει ένα νέο δόγμα εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα, ακούγεται ενδιαφέρουσα. Υπάρχουν όμως πολλά ερωτήματα προς απάντηση. Κατ΄ αρχήν, η επιτροπή πρέπει να αναζητήσει τι έγινε με το προηγούμενο δόγμα - αν υποθέσει κανείς ότι υπήρχε τέτοιο. Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη εδώ. Δεν υπήρχε παρά ένα συνονθύλευμα θέσεων και απόψεων. Ακολούθως θα πρέπει να αναλυθεί το σύγχρονο διεθνές και περιφερειακό σύστημαώστε να ιδωθεί και η θέση της Ελλάδας υπό αυτό το πρίσμα. Ποιες είναι οι νέες τάσεις; Ποιοι οι ισχυροί δρώντες; Ποια είναι η νέα κατανομή ισχύος; Αυτή η ανάλυση δεν μπορεί να διεξαχθεί χωρίς τη συνεργασία και του υπουργείου Εθνικής Αμυνας το οποίο ήδη επανεξετάζει την αμυντική βίβλο της χώρας. Μόνο τότε θα μπορούν να περιγραφούν οι στόχοι που πρέπει να επιδιώξει η Αθήνα στην εξωτερική πολιτική της.

Επεται όμως το ακόμη δυσκολότερο έργο της καταγραφής των μέσων που έχει στη διάθεσή της η χώρα για να υλοποιήσει τους στόχους αυτούς. Καθώς όμως η εξωτερική πολιτική δεν είναι «μαύρο κουτί», δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την εσωτερική πολιτική. Αυτό είναι το σημείο-«κλειδί». Η εσωτερική πολιτική και η οικονομική αδυναμία της χώρας περιορίζουν δραματικά τα περιθώρια ελιγμών.

Μία ματιά για το πώς λειτουργεί η σύνδεση αυτή στη γειτονική Τουρκία είναι ενδεικτική. Το οικονομικό σφρίγος της νέας «ελίτ της Ανατολίας», η οποία στηρίζει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και το βεληνεκές της πολιτικής προσωπικότητας του τούρκου πρωθυπουργού επιτρέπουν και οδηγούν την Τουρκία σε διεύρυνση των στόχων της- εφόσον προηγουμένως έχει γεμίσει η «φαρέτρα» των μέσων για την επίτευξή τους.

Ο κ. Γ. Παπανδρέου έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι θέλει να ανοιχτεί η ελληνική εξωτερική πολιτική και προς άλλες κατευθύνσεις, π.χ. προς τις αναδυόμενες δυνάμεις της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας, αλλά και σε τομείς όπως η περιβαλλοντική διπλωματία. Παράλληλα, η Αθήνα εμφανίζεται διατεθειμένη να εισέλθει σε «αρμούς» του περιφερειακού συστήματος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για να καλύψει πιθανά κενά.

Μία χώρα όμως με τόσα εσωτερικά μέτωπα ανοιχτά δεν μπορεί να εστιάσει αποτελεσματικά τις δυνάμεις της σε τόσους δύσκολους στόχους. Αν η νέα επιτροπή αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα, θα χτίσει κάστρο επάνω στην άμμο. Η Αθήνα έχει επαναλάβει αυτό το λάθος στο παρελθόν με καταστρεπτικές συνέπειες.

juve@tovima.gr
http://www.tovima.gr