Ο δικομματισμός με τα πήλινα πόδια

(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Απόστολος Αποστολόπουλος
Το απροσδόκητο ποσοστό (σχεδόν 32%) του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές έκανε πολλούς να μιλήσουν για νεκρανάσταση του δικομματισμού. Η έκπληξη ήταν δικαιολογημένη επειδή μόλις πριν από έναν μήνα, στις ευρωεκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προσγειωθεί ανώμαλα σε ένα απογοητευτικό 23% και οι προβλέψεις για τις εθνικές εκλογές δεν ήταν αισιόδοξες. Το αποτέλεσμα κλόνισε τουλάχιστον τους πιο λογικούς. Δηλαδή, σκέφτηκαν, ο λαός ξέχασε στις ευρωεκλογές αλλά ξαναθυμήθηκε στις εθνικές εκλογές ότι «δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά» και έτσι παράτησε τη Μακεδονία και τις Πρέσπες, λησμόνησε την κωλοτούμπα στο δημοψήφισμα, αδιαφόρησε για τις συντάξεις και (κατά κυριολεξία) έγλειψε εκεί που μόλις είχε φτύσει. Κωλοτούμπες, σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, δεν κάνει μόνο ο Τσίπρας εναντίον του λαού, αλλά και ο λαός απαρνιέται τον εαυτό του καταψηφίζοντας όσα ο ίδιος είχε ψηφίσει μόλις πριν από έναν μήνα.
Είναι εντελώς παράλογο, αλλά όποιος έχει άλλη εξήγηση, κάποιον «από μηχανής θεό» (ή θεωρίες συνωμοσίας επί το σύγχρονο), ας μιλήσει.

Η αλυσίδα της εξάρτησης «κόμμα-ψήφος-συμφέρον», παγιωμένη επί ΠΑΣΟΚ και ενισχυμένη επί ΣΥΡΙΖΑ, με τον προφανή καιροσκοπισμό της, έπαιξε ασφαλώς το ρόλο της. Οι ιδεοληψίες του αρχικού μικρού ΣΥΡΙΖΑ συνδυάστηκαν αρμονικά με το ρεαλισμό (ή τον κυνισμό) των προσφύγων από το διαλυμένο ΠΑΣΟΚ. Εμπεδώθηκε ένας «πατριωτισμός της εξουσίας», όπου η διατήρηση της «καρέκλας» είναι εθισμός, προϋπόθεση πίστης, εφαλτήριο προσωπικής ανέλιξης. Αυτούς τους πρόσφυγες/ψηφοφόρους θέλει τώρα να εντάξει ο Τσίπρας στον ΣΥΡΙΖΑ (το κόμμα ίσως αλλάξει όνομα, όπως ο Μανωλιός τα ρούχα του), για να τους διαβεβαιώσει ότι θα έχουν σίγουρο κέρδος αν μείνουν πιστοί και στις οψέποτε γίνουν επόμενες εκλογές. Δεν θα γίνεται μόνο ο Φίλης υπουργός, θα γίνει π.χ. και ο Τζουμάκας – θρίαμβος της ανανέωσης.

Ο δικομματισμός μπορεί να εμφανιστεί κραταιός, όπως «ο υπαρκτός σοσιαλισμός» στα τελευταία του, αλλά να είναι εύθραυστος και σάπιος, τουλάχιστον στο ένα πόδι του. Τα περί σοσιαλισμού/σοσιαλδημοκρατίας καταρρέουν στην Ευρώπη, και στην Ελλάδα η μόδα φθάνει καθυστερημένα· όπως συμβαίνει πάντα στην επαρχία, στις αποικίες και στα προτεκτοράτα. Αν αφήσουμε τα ρούχα της ιδεολογίας, ο κόσμος δοκίμασε αυτούς του ΠΑΣΟΚ όταν ήταν νέοι. Και τους αποδοκίμασε όταν ήταν μεσόκοποι. Τώρα, «στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα», τι να σου κάνουν; Μέχρι που ο κραταιός Κουρουμπλής πάλεψε στα μαρμαρένια αλώνια –ποιος θα το ’λεγε– με τον Παπαχριστόπουλο και έχασε. Τα ανήμπορα γηρατειά.

Συνοπτικά, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διαπρέψει ως ρακοσυλλέκτης των ΠΑΣΟΚικών υπολειμμάτων, όσων βρίσκονται εκτός ή εντός του ΚΙΝΑΛ, και να επιβληθεί ως ο άλλος γίγας του δικομματισμού. Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε η ΝΔ κινδυνεύουν από εσωτερικές ανταρσίες, την ενότητά τους διασφαλίζει η κατοχή ή η προοπτική της εξουσίας. Αν όμως κληθούν να επαναλάβουν τις «Πρέσπες» στα ελληνοτουρκικά, θα κινδυνεύσουν με κατάρρευση και η χώρα θα μπει σε περιπέτειες. Ο ΣΥΡΙΖΑ με τις Πρέσπες άνοιξε την αυλαία αναμόρφωσης της γειτονιάς μας. Έργο πολύπλοκο, άγνωστης διάρκειας, πλήθος ανταγωνιστικοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί, με την Τουρκία μοναχική αλλά όχι απομονωμένη βεντέτα της σκηνής. Η κυβέρνηση έχει απέναντί της αυτόν τον Γόρδιο Δεσμό.

Οι πρώτες αντιδράσεις της κυβέρνησης δεν ήταν διόλου κακές – π.χ. στο μπουρίνι της Χαλκιδικής. Αλλά η κυβέρνηση θα κριθεί στην οικονομία, σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις της στις γεωπολιτικές συγκρούσεις στη γειτονιά μας.

Οι Πρέσπες ήταν μόνο το ορεκτικό, τα ελληνοτουρκικά είναι δύσπεπτο δείπνο. ΗΠΑ και Βρυξέλλες/Γερμανία κρατάνε τα προσχήματα, αλλά συγκρούονται λυσσαλέα, υπογείως. Θα είναι πολύ γελασμένος (και περισσότερο ζημιωμένος) όποιος νομίζει ότι οι «χάρες», οι πιέσεις, οι συναλλαγές στην οικονομία θα διεξάγονται αεροστεγώς, ανεξάρτητα από τα γεωπολιτικά συμφέροντα. Στο τέλος-τέλος η Μικρασιατική Καταστροφή υπαγορεύτηκε από γεωπολιτικά συμφέροντα. Η γεωπολιτική ανάγκασε τον Μεταξά να συνταχθεί, αν και γερμανόφιλος, με τη Δύναμη της Θάλασσας, τη Βρετανία.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν η κυβέρνηση θα έχει καλύτερη τύχη από τον Τσίπρα με το ευρωιερατείο, αλλά τι θα ζητάνε Μέρκελ και Τραμπ από την κυβέρνηση και συνολικά από τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Τώρα, και όχι αύριο. Επειδή τώρα διεξάγεται στην ευρύτερη περιοχή ανελέητη σύγκρουση, γεωπολιτική και οικονομική, ΕΕ-Γερμανίας/ΗΠΑ, με τη Ρωσία οιονεί παρούσα. Οι τουρκικές αταξίες κάνουν την Ελλάδα χρήσιμο κομμάτι στην παρτίδα. Αλλά για να μην είναι απλώς έρμαιο, θα μπορούσε π.χ. να ζητήσει το ελάχιστο και αυτονόητο από το ΝΑΤΟ, δηλαδή να επανέλθει σε όσα αναγνώριζε και έπραττε έναντι της Ελλάδας πριν ο Καραμανλής αποσύρει τη χώρα από τη Συμμαχία μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ειδικά στο θέμα της Λήμνου. Αλλιώς η λέξη αναβάθμιση είναι κενή περιεχομένου.

Ο Ερντογάν είπε για την Τουρκία: «θα κερδίσουμε ή θα χάσουμε εδάφη». Ισχύει ακριβώς το ίδιο και για την Ελλάδα. Η διαφορά είναι ότι ο Ερντογάν το παλεύει, εμείς όχι. Δεξιές ή αριστερές κυβερνήσεις υπόκεινται σε ταπεινώσεις, αδυνατούν να υπερασπίσουν τα εθνικά συμφέροντα, ούτε καν μπορούν να λάβουν στοιχειώδεις αποφάσεις. Π.χ. δημοσιογραφικές πληροφορίες ανάφεραν ότι παλαιότερα, προ ΣΥΡΙΖΑ, μυστική διαβούλευση και κοινή απόφαση των πολιτικών αρχηγών για το διορισμό της ηγεσίας σε ένα από τα τρία Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική) απορρίφθηκε από τον «ξένο παράγοντα» που επέβαλλε τη δική του επιλογή.

Προσώρας, οι υπερκείμενες δυνάμεις φρόντισαν να μην μπορεί καν να εμφανιστεί, έξω από τον έλεγχό τους, ένας πολιτικός φορέας ή πρόσωπο, ειλικρινής κήρυκας της εθνικής ανεξαρτησίας. Ούτε υπάρχει κάποια μυστική Φιλική Εταιρία. Το κενό είναι απόλυτο. Αλλά δεν είναι αιώνιο.