ΕΔΑΔ: Εσωτερικό ένδικο μέσο η επιτροπή αποζημιώσεων στα κατεχόμενα

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σε απόφασή του που εξέδωσε την Παρασκευή ξεκαθαρίζει ότι, όσοι Ε/κ το επιθυμούν, θα πρέπει πρώτα να εξαντλήσουν το εσωτερικό ένδικο μέσο, το οποίο βρίσκεται στα κατεχόμενα από την Τουρκία εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή την επιτροπή αποζημιώσεων, και εάν δεν μείνουν ικανοποιημένοι τότε θα μπορούν να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ.

Αναλύοντας την απόφαση του ΕΔΑΔ, ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης είπε ότι το ΕΔΑΔ μετά από ακροαματική διαδικασία στις 18 Νοεμβρίου στο Στρασβούργο εξέτασε το θέμα της αποτελεσματικότητας της επιτροπής αποζημιώσεων στα κατεχόμενα και η διευρυμένη σύνθεση του Δικαστηρίου, δηλαδή 17 δικαστές, έχει εκδώσει την απόφασή του.

«Στην ουσία, η απόφαση μας ξεκαθαρίζει ότι στα κατεχόμενα το εσωτερικό ένδικο μέσο ανήκει στην Τουρκία και ότι η Τουρκία συνεχίζει να είναι υπόλογη για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Αυτή η απόφαση δεν αλλάζει καθόλου τη θέση στο διεθνές δίκαιο ότι δεν υπάρχει τίποτε άλλο στα κατεχόμενα εκτός από την τουρκική κατοχή και ότι η ούτω καλούμενη ΤΔΒΚ εξακολουθεί να είναι μια υποτελής στην Τουρκία τοπική διοίκηση. Η απόφαση δεν χωρεί έφεση», είπε.

Εξήγησε ότι από τώρα και στο εξής αυτοί που θα επιλέξουν να πάνε στην επιτροπή, «θα μπορούν να προσφύγουν στην επιτροπή, να καταχωρήσουν την αίτησή τους, να δουν πώς πηγαίνει η διαδικασία, εάν η θεραπεία που τους δίδεται είναι ικανοποιητική για αυτούς, εάν η θεραπεία δεν είναι ικανοποιητική για οποιοδήποτε λόγο μπορούν να προσφύγουν στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στα κατεχόμενα και εάν ούτε εκεί δικαιωθούν τότε θα μπορούν να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ».

Αναμένεται, συνέχισε, ότι ο χρόνος διαδικασίας θα είναι τρία με πέντε χρόνια και εάν ο αιτητής δεν είναι ικανοποιημένος θα προσφύγει στο ΕΔΑΔ.

Ο κ. Δημητριάδης εξήγησε ότι οι Ε/κ θα παρουσιάζουν τους τίτλους ιδιοκτησίας που εκδίδει η Κυπριακή Δημοκρατία και ότι αυτή θα είναι η μαρτυρία που θα παρουσιάζουν στην επιτροπή. Σημείωσε ακόμη ότι «οι Τούρκοι δέχονται ότι εμείς είμαστε οι ιδιοκτήτες».

Ουσιαστικά, είπε ο κ. Δημητριάδης, δεν αλλάζει τίποτε όσον αφορά το δρόμο προς το ΕΔΑΔ, «εκτός βέβαια από το ότι μέχρι τώρα για 20 χρόνια ήμασταν συνηθισμένοι να πηγαίνουμε κατευθείαν στο Στρασβούργο διότι λέγαμε ότι δεν υπάρχει κάποιο ένδικο μέσο που έπρεπε να εξαντλήσουμε και τώρα το Δικαστήριο μας υποδεικνύει ότι υπάρχει ένα τουρκικό ένδικο μέσο το οποίο πρέπει να εξαντληθεί και αυτός είναι ο κανόνας στη Σύμβαση».

Σε παρατήρηση ότι κάποιοι στιγματίστηκαν ως προδότες επειδή προσέφυγαν στην επιτροπή, ο κ. Δημητριάδης ανέφερε ότι όπως διαφαίνεται από την ερμηνεία της απόφασης του Δικαστηρίου σήμερα «αυτός ο προπηλακισμός αυτών των ανθρώπων σε επίπεδο νομικό δεν έπρεπε να είχε γίνει, σε επίπεδο ηθικό ή πολιτικό ο καθένας μπορεί να συζητήσει».

Ερωτηθείς κατά πόσον τώρα είμαστε υποχρεωμένοι να την ονομάζουμε επιτροπή και όχι λεγόμενη επιτροπή, ο κ. Δημητριάδης είπε ότι «είναι η επιτροπή αποζημιώσεων της Τουρκίας. Αυτός είναι ο νέος όρος. Η ίδια η Τουρκία έχει αποαναγνωρίσει την ΤΔΒΚ, το ψευδοκράτος, αυτό το μόρφωμα. Η ίδια η Τουρκία έκανε την στροφή και είπε ναι, αυτό είναι δική μου θεραπεία».

Σε ερώτηση γιατί το ΕΔΑΔ, εφόσον η Τουρκία ευθύνεται για τις παραβιάσεις, μας καλεί να προσφύγουμε σε όργανα της ίδιας της Τουρκίας, εξήγησε ότι «το σύστημα διαπίστωσης παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Στρασβούργο έχει ως πρώτιστο κανόνα ότι το κράτος εναντίον του οποίου ισχυρίζεσαι ότι υπάρχει παραβίαση πρέπει να επιτρέψει στο νομικό του σύστημα να εξετάσει το παράπονο».

Κληθείς να αναφέρει γιατί υποστηρίζαμε ότι η επιτροπή δεν αποτελεί ικανοποιητικό εσωτερικό ένδικο μέσο, είπε ότι «η θέση μας ήταν ότι η επιτροπή, τα εχέγγυα στη λειτουργία της, ο τρόπος που εξέδιδε τις αποφάσεις, το ύψος των αποζημιώσεων, το θέμα της αποκατάστασης, δεν ήταν ικανοποιητικά».

Το ΕΔΑΔ, όμως πρόσθεσε, θεώρησε ότι είναι αποτελεσματική θεραπεία.

Σε παρατήρηση ότι εκτός από την επιτροπή αναγνωρίστηκε και το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στα κατεχόμενα, ο κ. Δημητριάδης είπε ότι η λειτουργία των δικαστηρίων στα κατεχόμενα «από την υπόθεση Φωκά, Πρωτοπαπά, Κακουλή και ακόμη από παλιά από την τέταρτη διακρατική προσφυγή, είχαν θεωρηθεί ότι δεν είναι αντίθετα με την Σύμβαση. Αυτό πρέπει να λεχθεί διότι τόσο καιρό το καλύπτουμε».

Ο κ. Δημητριάδης ανέφερε ότι υπήρχε η προσπάθεια μέχρι τώρα από την Τουρκία να αποφύγει την ευθύνη για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου αλλά «τώρα η Τουρκία έχει δεχθεί μετά από σειρά αποφάσεων ότι οι παραβιάσεις χρεώνονται σε αυτή και ότι η επιτροπή αποζημιώσεων δεν είναι τίποτε άλλο από ένα εσωτερικό ένδικο μέσο της Τουρκίας».

Το ΕΔΑΔ εξέτασε σε απόφαση 44 σελίδων το θέμα της επιτροπής σε δύο επίπεδα, είπε. Στο επίπεδο του παράνομου και στο επίπεδο του αποτελεσματικού της επιτροπής αυτής.

«Στο επίπεδο του παράνομου θεώρησε ότι βασιζόμενη στην νομολογία όπως αυτή δημιουργήθηκε από την τέταρτη διακρατική προσφυγή από την υπόθεση Πρωτοπαπά και τις άλλες στα γεγονότα του Αγίου Κασιανού από την υπόθεση Φωκά και αργότερα από την υπόθεση Αρέστη ότι δεν μπορεί από τη μια η Τουρκία να είναι υπεύθυνη για το τι γίνεται στα κατεχόμενα και από την άλλη να μην μπορεί να δημιουργήσει μια θεραπεία η οποία να δίδει κάποιες πιθανότητες αποζημιώσεων ή αποκατάστασης στους επηρεαζόμενους», είπε.

Πρόσθεσε ότι «είναι με αυτή τη λογική που θεωρείται ότι η επιτροπή αυτή δεν είναι παράνομη και μπορεί να παράξει θεραπεία για αυτούς που έχουν πρόσβαση σε αυτή».

Οσον αφορά το θέμα της αποτελεσματικότητας το Δικαστήριο εξέτασε την επιτροπή αυτή, έλαβε υπόψη τον αριθμό αιτήσεων που έχουν καταχωρηθεί, τον αριθμό συμβιβασμών που είχαν γίνει και κάνει λόγο για περίπου 49 εκατ. ευρώ που έχουν πληρωθεί σε αριθμό αιτητών.Ελαβε, επίσης, υπόψη της τους συμβιβασμούς που είχαν γίνει σε δύο υποθέσεις ενώπιον του ΕΔΑΔ, όπου εξετάστηκε το θέμα του συμβιβασμού που εμπεριείχε ανταλλαγή περιουσιών, καθώς και αποκατάσταση συγκεκριμένων περιουσιών και ακολούθως εξέτασε το θέμα του κατά πόσον τα δικαιώματα των Ε/κ μπορούν να τύχουν θεραπείας.

«Είναι δεδομένο το οποίο δεν έχει αλλάξει ότι η Τουρκία και η ούτω καλούμενη ΤΔΒΚ δέχεται ότι οι περιουσίες αυτές ανήκουν στους Ε/κ και είναι θέμα εξέτασης το κατά πόσον παραβιάζονται τα δικαιώματά τους και τι είδος θεραπείες μπορούν να πάρουν», είπε.Στην παράγραφο 103 της απόφασης, είπε, το ΕΔΑΔ επιμένει ότι η επιτροπή είναι μια εσωτερική θεραπεία της Τουρκίας διότι δεν υπάρχει η έννοια του ψευδοκράτους.

Ανέφερε ότι στην παράγραφο 108 της απόφασης καταγράφεται η στροφή της τουρκικής Κυβέρνησης όσον αφορά το θέμα της ευθύνης της για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα.Η παράγραφος 108 αναφέρει ότι «επιπρόσθετα, το Δικαστήριο σημειώνει ότι η τουρκική Κυβέρνηση δεν αμφισβητεί πλέον την ευθύνη της κάτω από την Σύμβαση για τις περιοχές κάτω από τον έλεγχο της ‘ΤΔΒΚ’ και έχουν εκ των πραγμάτων αποδεχθεί τα δικαιώματα των Ε/κ ως ιδιοκτητών και τις θεραπείες για τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους κάτω από το Αρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1».

Ο κ. Δημητριάδης έκανε αναφορά και στην παράγραφο 128, η οποία ξεκαθαρίζει το εξής: «Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η απόφαση αυτή δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι ζητά από τους αιτητές να χρησιμοποιήσουν την επιτροπή αποζημιώσεων. Μπορεί να επιλέξουν να μην κάνουν αυτό και να περιμένουν μια πολιτική λύση του προβλήματος».

Ο δικηγόρος Κώστας Παρασκευάς δήλωσε ότι με την απόφασή του, το ΕΔΑΔ θεωρεί ότι θα ήταν οξύμωρο ένα κράτος να καθίσταται υπεύθυνο για τις πράξεις που του χρεώνονται και να μην μπορεί να εισαγάγει θεραπείες σε ένδικα μέσα ούτως ώστε να θεραπεύσει αυτές τις παραβιάσεις.

«Αυτή του η θέση ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει να κάνει με καμία νομιμοποίηση αυτού του μορφώματος που υπάρχει στα κατεχόμενα και δεν υφίσταται ως αντικείμενο διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε.

Ο κ. Παρασκευάς είπε ότι πρέπει επίσης να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει ότι η Τουρκία πρέπει να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Αυτό σημαίνει, συνέχισε, «ότι εάν επιδικαστεί κάποιο ποσό δίκαιης ικανοποίησης η Τουρκία δεν έχει άλλη επιλογή παρά να το πληρώσει, να πάρει ατομικά μέτρα που θα φέρουν τον προσφεύγοντα στην κατάσταση που θα ήταν εάν η παραβίαση δεν ελάμβανε χώρα και το πιο σημαντικό είναι η λήψη γενικών μέτρων».Πρόσθεσε ότι η λήψη γενικών μέτρων σημαίνει ότι θα εισαχθούν τέτοιες θεραπείες ούτως ώστε εκείνο το πρόβλημα που δημιουργεί πολλές όμοιες υποθέσεις όπως η κατάσταση στα κατεχόμενα, θα θεραπευθεί.

«Και αυτό έχει κάνει στην περίπτωση αυτή η Τουρκία η οποία έχει ουσιαστικά εισαγάγει μια θεραπεία, η οποία όπως το Δικαστήριο έχει επιβεβαιώσει σήμερα μπορεί να θεραπεύσει τις παραβιάσεις αυτές και την οποία οι Ε/κ πρέπει να εξαντλούν προτού προσφύγουν στο ΕΔΑΔ», σημείωσε.Ο κ. Παρασκευάς ανέφερε ότι στο σύστημα της Σύμβασης υπάρχει ένα κενό, ότι δεν υπάρχει ένας μηχανισμός που να εποπτεύει ότι πραγματικά το ένδικο μέσο θα συμμορφώνεται με τις επιταγές της Σύμβασης.

Η μοναδική περίπτωση, ανέφερε, να ελεγχθεί και πάλι είναι αφού αιτητές προσφύγουν ενώπιον της επιτροπής, δεν μείνουν ευχαριστημένοι και πάρουν το δρόμο ξανά του Στρασβούργου.Συμβούλευσε τους Ε/κ αιτητές, οι οποίοι θα επιλέξουν να προσφύγουν στην επιτροπή, να έχουν μια κατάλληλη νομική συμβουλή ως προς το τι ζητούν ενώπιον της επιτροπής και τι ποσά ή τι φιλικούς διακανονισμούς είναι διατεθειμένοι να υπογράψουν.

Σε παρατήρηση ότι με την απόφαση αυτή ανατρέπονται όλα, ο Παρασκευάς είπε ότι έχει σημασία πώς το ίδιο το Δικαστήριο προσέγγιζε τις υποθέσεις αυτές.Για το ίδιο θέμα, ο κ. Δημητριάδης είπε ότι «έχει σημασία ότι εμείς αγνοούσαμε αυτά και δεν τα συζητούσαμε με κανένα τρόπο. Ηταν όλα ‘ψευδό’, έβγαιναν οι αποφάσεις, φαινόταν πού πάει το πράγμα και τώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πραγματικότητα, η οποία κτιζόταν από την τέταρτη διακρατική προσφυγή, δηλαδή εδώ και εννέα χρόνια».

Σχετικά με τις 35 υποθέσεις ενώπιον του ΕΔΑΔ για τις οποίες διαπιστώθηκε παραβίαση, ο κ. Δημητριάδης είπε ότι η Τουρκία προσπάθησε να τις εφεσιβάλει, η έφεση απορρίφθηκε, έχουν τώρα καταστεί τελεσίδικες και βρίσκονται στην διαδικασία επιδίκασης αποζημιώσεων, αφού τα μέρη καταχωρήσουν τις συγκριμένες απαιτήσεις τους.

Οσον αφορά τις 1.500 που δεν έχουν περάσει από το στάδιο του παραδεκτού, είπε ότι δεδομένου ότι η υπόθεση Δημόπουλου είναι του 1999 και είναι η πιο παλιά και παρόλο που όταν καταχωρήθηκε η υπόθεση, η επιτροπή αυτή δεν είχε συσταθεί, το δικαστήριο θεώρησε ότι ως εξαίρεση του κανόνα θα πρέπει να απορριφθεί.

«Είναι λογικό να περιμένουμε ότι και οι υπόλοιπες θα έχουν την ίδια τύχη», κατέληξε.

Απόφαση εφιάλτης για τους Ελληνοκύπριους-Το ΕΔΑΔ αναγνώρισε τη "Επιτροπή Αποζημιώσεων"
Α. Δημητριάδης: Η Τουρκία αποαναγνωρίζει νομικά το ψευδοκράτος
Ανησυχία προκαλεί στη κοινή γνώμη των ελευθέρων περιοχών και εορτασμούς στα κατεχόμενα και στην Τουρκία η απόφαση του ΕΔΑΔ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) να αναγνωρίσει τη λεγόμενη Επιτροπή Αποζημιώσεων των κατεχομένων ως αποτελεσματικό εσωτερικό ένδικο μέσο.

Σύμφωνα με την απόφαση, οι Ελληνοκύπριοι πρέπει από τώρα και στο εξής να αποτείνονται πρώτα στην "Επιτροπή Αποζημιώσεων " και στη συνέχεια στο λεγόμενο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο των κατεχομένων, προκειμένου να θεωρηθεί ότι έχουν εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα μέσα. Αφού ακολουθήσουν την διαδικασία αυτή και νιώθουν ότι δεν έχουν ικανοποιηθεί, τότε θα μπορούν να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ.

Την απόφαση ανακοίνωσε την Παρασκευή ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης, εκ των δικηγόρων μιας από τις πιλοτικές αποφάσεις. Όπως εκτιμά ο κ. Δημητριάδης, επί της ουσίας η Τουρκία, με την απόφαση, αποαναγνωρίζει νομικά το ψευδοκράτος και αναλαμβάνει η ίδια την ευθύνη για όσα συμβαίνουν στα κατεχόμενα.Ο Αχιλλέας Δημητριάδης υπενθύμισε ότι από το 2001 τα ευρωπαϊκά δικαστήρια αναγνωρίζουν τα δικαστήρια του ψευδοκράτους και αυτό είπε φάνηκε σε διάφορες αγωγές εναντίον της Τουρκίας, όπως στην υπόθεση του Αγίου Κασιανού.

iKypros