Εγκλημα δίχως τιμωρία!

Επιτέλους! Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης τιμωρήθηκε με τρίμηνη παύση γιατί εκβίαζε τους φοιτητές του προκειμένου να τον ψηφίσουν για αντιπρόεδρο της Σχολής («Η Καθημερινή», 9 Σεπτεμβρίου 2010)! Το περιστατικό αυτό μου θύμισε ένα παρόμοιο- παρόμοιο δυστυχώς μόνο ως προς το «έγκλημα», όχι ως προς την «τιμωρία»! Διαβάστε, σας παρακαλώ, την ιστορία που ακολουθεί. Δεν είναι προϊόν μυθοπλασίας. Δεν είναι φανταστικό!

Εκλέχτηκε καθηγητής, γιατί έτσι ήθελε το κατεστημένο της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Είχε πτωχά ακαδημαϊκά προσόντα. Αυτό όμως δεν πείραζε. Πτωχά ακαδημαϊκά προσόντα έχουν αρκετοί καθηγητές της αρχαιότερης Σχολής της χώρας μας. Αυτό όμως που βαθύτατα ενοχλεί είναι ότι οι ομότεχνοί του τον εξέλεξαν παρά το γεγονός ότι κατά την εκλογή κοινολογήθηκαν γεγονότα που αμφισβητούσαν την ηθική υπόστασή του. Δήλωνε λ.χ. στο βιογραφικό του σημείωμα ότι οργάνωσε το τάδε ή το δείνα συνέδριο στην αλλοδαπή. Στα πρακτικά όμως των συνεδρίων το όνομά του δεν υπήρχε πουθενά. Στην Αμερική αυτή η συμπεριφορά θα ήταν ικανή να του στερήσει τη δυνατότητα να εργάζεται σε πανεπιστήμιο, πόσω μάλλον να διευθύνει τμήμα. Για τις παραπάνω αχαρακτήριστες πρακτικές, κανείς δεν ταράχτηκε.

Ο κύριος αυτός κατέλαβε τη θέση «μετά φανών και λαμπάδων». Γιατί; Πρώτον, διότι ο συνταξιοδοτηθείς καθηγητής τον ήθελε για διάδοχό του· πίστευε ότι θα ήταν ο υποτακτικός του. Δεύτερον, γιατί είχε υποσχεθεί ότι θα εξυπηρετήσει μικροσυμφέροντα και φιλοδοξίες αυτών που τον βοήθησαν να εκλεγεί. Και, τρίτον, γιατί κάποιος εξωπανεπιστημιακός ισχυρός παράγοντας τον ήθελε για τις δικές του δουλειές.

Δεν πρόλαβε να καθήσει στην καρέκλα του καθηγητή και οι πιέσεις να ξεπληρώσει τα χρωστούμενα διαδέχονταν η μία μετά την άλλη. Πρώτα επέλεξε τη σύζυγο ενός καθηγητή ως επίκουρη καθηγήτρια σε αντικείμενο το οποίο η κυρία γνώριζε μόνο κατ΄ όνομα. Πώς τα κατάφερε; Η μέθοδος είναι γνωστή: Πρώτα κυκλοφόρησε η φήμη ότι «η θέση αυτή είναι για την κυρία Τάδε», με σκοπό να αποθαρρύνει άλλες υποψηφιότητες. Στη συνέχεια, με μεθόδους μαφίας, φτιάχτηκε φίλιο εκλεκτορικό σώμα.

Κανένα μέλος της Σχολής με συναφές γνωστικό αντικείμενο και διεθνή προβολή δεν μετείχε. Εξαιρέθηκαν ως διά μαγείας. Το αποτέλεσμα ήταν διθυραμβικό για την κυρία σύζυγο, καταστροφικό για τους φοιτητές της Ιατρικής, ολέθριο για την ειδικότητα και την παραγωγή νέας γνώσης.

Στη συνέχεια, ήρθε η ώρα να καθαρίσει το Τμήμα από τους «επικίνδυνους». Ποιοι ήταν αυτοί; Οσοι «χαλούσαν» την πιάτσα· αυτοί που παρήγαγαν καινοτόμο ιατροβιολογική γνώση. Είχε στο Τμήμα του δυο- τρεις τέτοιους «επικίνδυνους». Ηταν όμως ξεκάθαρος μαζί τους. Τους κάλεσε και με σοβαρότητα τους ανακοίνωσε ότι η έρευνα που κάνουν δεν ήταν ενδιαφέρουσα για το Τμήμα. Με λίγα αλλά σταράτα λόγια τούς υπέδειξε την έξοδο. «Αν συνεχίσετε την έρευνα που κάνετε, δεν πρόκειται να προαχθείτε», τους είπε και κατέληξε: «Καλό θα ήταν να αναζητήσετε άλλον χώρο εργασίας».

Ως πεπειραμένος δολοπλόκος, σιγά και σταθερά αφαιρεί από τους «επικίνδυνους» ώρες διδασκαλίας. Καταλαμβάνει τα γραφεία τους και τα μετατρέπει σε αποθήκες. Δεν σταματάει όμως εδώ. Κάλεσε υποψηφίους διδάκτορες, που εργάζονται υπό την εποπτεία των «ανεπιθύμητων» καθηγητών, και παρ΄ όλο ότι έχουν άριστη επίδοση στην έρευνα, τους υπέδειξε να φύγουν. Γιατί; Δεν έβαζαν το όνομά του «τιμής ένεκεν» στις εργασίες που δημοσίευαν. Τέλος, οι πρακτικές του εν λόγω κυρίου είναι αυτές που είναι: αντάξιες του ήθους του.

Το πιο λυπηρό όμως είναι άλλο: βρίσκει και τα κάνει. Ο θεσμός τον οποίο δήθεν υπηρετεί ανέχεται την αήθη συμπεριφορά του. Οποιοδήποτε στοιχειωδώς ευνομούμενο πανεπιστήμιο της Βόρειας Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής θα τον είχε πετάξει έξω προ πολλού. Εδώ, δεν τον αγγίζει κανείς. Η πρυτανεία και η διοίκηση της Σχολής είναι γνώστες της συμπεριφοράς του. Γνωρίζουν τα γεγονότα από έγγραφες καταγγελίες. Φευ, δεν κάνουν τίποτε. Τι θα μπορούσαν να κάνουν; Πολλά. Από την ενεργοποίηση του πειθαρχικού συμβουλίου κρίσης καθηγητών ΑΕΙ μέχρι να στείλουν την υπόθεση στον εισαγγελέα, ή και τα δύο μαζί. Οσο κάθονται με τα χέρια σταυρωμένα, τόσο εμμέσως ενθαρρύνουν ανήθικες συμπεριφορές οι οποίες διαστρέφουν περαιτέρω τα επαγγελματικά κίνητρα επίδοσης και αξιολόγησης, δημιουργώντας ένα άρρωστο οργανωσιακό κλίμα.

Η περίπτωση αυτή είναι μια μικρογραφία (χωρίς δυστυχώς να είναι η χειρότερη) των μακροχρόνιων θεσμικών διαδικασιών που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία: αντιεπαγγελματικές και ανήθικες συμπεριφορές που γίνονται ανεκτές από τους διοικούντες, στρέβλωση κινήτρων, ενθάρρυνση (και άρα κλιμάκωση) παρόμοιων συμπεριφορών, διαστροφή της θεσμικής λειτουργίας, επικράτηση του αμοραλισμού, πτώση ποιότητας παντού. Δυστυχώς, αυτή είναι η Ελλάδα. Ακόμα και μέσα στη χρεοκοπία της αποστρέφει το πρόσωπο από την αθλιότητά της, δυσκολεύεται να αλλάξει.

Ο κ. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
tovima