...«Για την Ελλάδα, εάν δεν συγκροτήσει και δεν αποκρυσταλλώσει σύντομα μεσανατολική πολιτική ώστε να δυνηθεί να επιλέξει συμμάχους που κατά την παρούσα συγκυρία στερείται παντελώς, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Και αυτό διότι η Άγκυρα θα θελήσει να δημιουργήσει αντίστοιχα 'διπλωματικά αντίβαρα' στο εσωτερικό του ελλαδικού χώρου για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική της ισχύ στο πλαίσιο των μονομερών της διεκδικήσεων έναντι των Αθηνών»...
Τσερεζόλε Ε.
Τσερεζόλε Ε.
Ο καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας - Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας, μεταξύ πολλών άλλων, και του βιβλίου «Η γεωπολιτική της ευρύτερης μέσης Ανατολής και η Τουρκία» (εκδόσεις Λιβάνη) Γιάννης Μάζης «αποκωδικοποιεί» στην "Αυγή" της Κυριακής την πολύνεκρη ισραηλινή επίθεση στα ανοικτά της Λωρίδας της Γάζας, τοποθετώντας τη σε γεωπολιτικό πλαίσιο. Ο ίδιος μάλιστα κάνει και μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση των επιπτώσεων για τη χώρα μας:
«Για την Ελλάδα, εάν δεν συγκροτήσει και δεν αποκρυσταλλώσει σύντομα μεσανατολική πολιτική ώστε να δυνηθεί να επιλέξει συμμάχους που κατά την παρούσα συγκυρία στερείται παντελώς, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Και αυτό διότι η Άγκυρα θα θελήσει να δημιουργήσει αντίστοιχα 'διπλωματικά αντίβαρα' στο εσωτερικό του ελλαδικού χώρου για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική της ισχύ στο πλαίσιο των μονομερών της διεκδικήσεων έναντι των Αθηνών».
* Η επίθεση σηματοδοτεί το τέλος της στρατηγικής συνεργασίας Ισραήλ - Τουρκίας, όπως αυτή ειχε ξεκινήσει το 1997;
Πιστεύω ότι για όσο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση Ερντογάν - Νταβούτογλου βρίσκεται στην εξουσία, οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας θα έχουν αρνητικό πρόσημο.
Η στρατηγική αυτή συνεργασία είχε βασικό ζητούμενο τη δημιουργία γεωγραφικού στρατηγικού βάθους για το Ισραήλ, το οποίο αισθανόταν απειλούμενο από τις περί αυτό ευρισκόμενες εχθρικές αραβικές χώρες και το Ιράν. Η στροφή του Ισραήλ προς την Ελλάδα, προς αναζήτηση στρατηγικού βάθους, δείχνει ότι πλέον η Τουρκία δεν προτίθεται να διασφαλίσει το πολύτιμο αυτό αμυντικό αγαθό για το Τελ Αβίβ. Επίσης, ως σημαντικότατο ορόσημο στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών πρέπει να θέσουμε τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Τουρκική Δημοκρατία, μέσω του οποίου θα εγκριθούν τροπολογίες οι οποίες θα δίδουν το συνταγματικό δικαίωμα στον ανώτατο άρχοντα της Τουρκίας να στελεχώνει το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Εάν μέχρι τον μήνα Σεπτέμβριο 2010 κάτι τέτοιο επιτευχθεί, το Τελ Αβίβ θα έχει λάβει οριστικές και τελεσίδικες αποστάσεις από την Άγκυρα σε κάθε επίπεδο διπλωματικής συνεργασίας.
* Διπλό ερώτημα: Ποιες οι επιπτώσεις στο τρίγωνο των σχέσεων ΗΠΑ - Ισραήλ - Τουρκίας και σε ποιο βαθμό η συγκεκριμένη ενέργεια του Ισραήλ ανατρέπει δεδομένα (και ποια;) στη Μέση Ανατολή;
Η ομαλή συνέχεια στο τρίγωνο αυτό θα διαταραχθεί. Από το σημείο αυτό και μετά θα πρέπει να αναμένουμε και το ενδεχόμενο σημαντικών αλλαγών εξωτερικής πολιτικής στο Ισραήλ.
1. Η προεξαγγελθείσα σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ απαιτεί από τις ΗΠΑ να έχουν αποφασίσει σχετικά με το μέλλον της στρατηγικής τους σχέσεως με την Άγκυρα ως προβολέα αμερικανικής στρατηγικής ισχύος στην περιοχή (αλλά με ισλαμικό πρόσωπο), ώστε να διασφαλίσουν -κατά το δυνατόν- τις εξελίξεις στο εσωτερικό του Ιράκ, το οποίο θα κινδυνεύσει από τριχοτόμηση σε τρία «συνομόσπονδα», αλλά ουσιαστικά ανεξάρτητα κράτη: i) Ιρακινό Κουρδιστάν, ii) Σουνιτικό Σαντζάκι της Βαγδάτης και iii) Σιιτικό Σαντζάκι της Βασόρας. Το πρώτο και το τρίτο με πλουσιότατα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και το δεύτερο μειονεκτικό σε πηγές υδρογονανθράκων.
2. Κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν το επιθυμεί η Τουρκία, η οποία φοβάται εξαγωγή κουρδικής επαναστάσεως στα εδάφη της, με ορμητήριο το φιλο-αμερικανικό και πλούσιο ιρακινό Κουρδιστάν, και φυσικά θα θελήσει να ελέγξει με κάθε δυνατή αξιοπιστία τη ζώνη των κουρδικών θυλάκων που βρίσκονται γύρω της: δηλαδή των κουρδικών θυλάκων του Ιράν, της Συρίας και φυσικά, αλλά και πρωτίστως, του ιρακινού Κουρδιστάν με τα πλουσιότατα αποθέματα πετρελαίου της Μοσούλης και του Κιρκούκ.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η τελευταία ενέργεια του κ. Νταβούτογλου σχετικά με τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Πρόκειται για μια πολιτική που έχει προϊστορία εξαετίας στην Άγκυρα και δεν πρόκειται για εμπνεύσεις της στιγμής του κ. Νταβούτογλου.
3. Είναι πολύ πιθανό η διοίκηση Ομπάμα να πιέσει το Τελ Αβίβ να άρει τον αποκλεισμό της Γάζας, ενισχύοντας όμως τα σύνορα του Ισραήλ σε κάθε σημείο γεωγραφικής γειτνίασης με την περιοχή αυτή. Η Γάζα θα μπορεί να έχει ελεύθερη εναέρια, θαλάσσια και χερσαία επικοινωνία (μέσω Αιγύπτου η τελευταία) με τον έξω κόσμο και κάτι που θα εξυπηρετήσει την οικονομία της περιοχής: θα δύναται να εκμεταλλευθεί τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που ευρίσκονται στην Υφαλοκρηπίδα της και στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη που θα αποκτήσει αμέσως μετά την ενέργεια αυτήν του Ισραήλ.
Αυτό καθιστά τη Γάζα έναν πολύ ενδιαφέροντα οικονομικό συνεργάτη για την Αίγυπτο και μειώνει τους δισταγμούς της κυβερνήσεως Μουμπάρακ για συνεργασία με την κυβέρνηση της Λωρίδας αυτής, η οποία υπήρξε, άλλωστε, και μέρος της Αιγυπτιακής επικράτειας που προσαρτήθηκε στο Ισραήλ ως κατεχόμενο έδαφος μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Σε μια τέτοια περίπτωση το Ισραήλ θα απαλλαγεί από την ανθρωπιστική φθορά που υφίσταται σήμερα και θα εξοικονομήσει διπλωματικά κεφάλαια ώστε να δυνηθεί να συνεχίσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Μαχμούντ Αμπάς.
4. Θα πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις στην υπόθεση των Υψωμάτων του Γκολάν μεταξύ Ισραήλ - Συρίας.
Θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται και στο ζήτημα των κουρδικών διεκδικήσεων στην Τουρκία, διότι αυτές οι ανακατατάξεις θα σηματοδοτήσουν για τις κουρδικές ηγεσίες της περιοχής την έναρξη των διαδικασιών βελτιώσεως της καταστάσεώς τους αναφορικά με την εθνική και πολιτισμική τους επιβίωση. Οι εξελίξεις αυτές θα λειτουργούσαν ως σημαντικές εσωτερικές πιέσεις στην Τουρκία και θα την καθιστούσαν διαλλακτικότερο στρατηγικό παίκτη στην περιοχή, κάτι που θα διευκόλυνε και την αμερικανική παρεμβατική και ισορροπιστική πολιτική.
Και τελειώνω με μια παράφραση των λόγων του Δρούζου ηγέτη Ουαλίντ Τζουμπλάντ ως συμβουλή για τους αναγνώστες μας: Στη Μέση Ανατολή μην πιστεύεις τίποτε από όσα ακούς και τα μισά τουλάχιστον απʼ όσα βλέπεις!
AYΓΗ
«Για την Ελλάδα, εάν δεν συγκροτήσει και δεν αποκρυσταλλώσει σύντομα μεσανατολική πολιτική ώστε να δυνηθεί να επιλέξει συμμάχους που κατά την παρούσα συγκυρία στερείται παντελώς, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Και αυτό διότι η Άγκυρα θα θελήσει να δημιουργήσει αντίστοιχα 'διπλωματικά αντίβαρα' στο εσωτερικό του ελλαδικού χώρου για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική της ισχύ στο πλαίσιο των μονομερών της διεκδικήσεων έναντι των Αθηνών».
* Η επίθεση σηματοδοτεί το τέλος της στρατηγικής συνεργασίας Ισραήλ - Τουρκίας, όπως αυτή ειχε ξεκινήσει το 1997;
Πιστεύω ότι για όσο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση Ερντογάν - Νταβούτογλου βρίσκεται στην εξουσία, οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας θα έχουν αρνητικό πρόσημο.
Η στρατηγική αυτή συνεργασία είχε βασικό ζητούμενο τη δημιουργία γεωγραφικού στρατηγικού βάθους για το Ισραήλ, το οποίο αισθανόταν απειλούμενο από τις περί αυτό ευρισκόμενες εχθρικές αραβικές χώρες και το Ιράν. Η στροφή του Ισραήλ προς την Ελλάδα, προς αναζήτηση στρατηγικού βάθους, δείχνει ότι πλέον η Τουρκία δεν προτίθεται να διασφαλίσει το πολύτιμο αυτό αμυντικό αγαθό για το Τελ Αβίβ. Επίσης, ως σημαντικότατο ορόσημο στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών πρέπει να θέσουμε τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Τουρκική Δημοκρατία, μέσω του οποίου θα εγκριθούν τροπολογίες οι οποίες θα δίδουν το συνταγματικό δικαίωμα στον ανώτατο άρχοντα της Τουρκίας να στελεχώνει το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Εάν μέχρι τον μήνα Σεπτέμβριο 2010 κάτι τέτοιο επιτευχθεί, το Τελ Αβίβ θα έχει λάβει οριστικές και τελεσίδικες αποστάσεις από την Άγκυρα σε κάθε επίπεδο διπλωματικής συνεργασίας.
* Διπλό ερώτημα: Ποιες οι επιπτώσεις στο τρίγωνο των σχέσεων ΗΠΑ - Ισραήλ - Τουρκίας και σε ποιο βαθμό η συγκεκριμένη ενέργεια του Ισραήλ ανατρέπει δεδομένα (και ποια;) στη Μέση Ανατολή;
Η ομαλή συνέχεια στο τρίγωνο αυτό θα διαταραχθεί. Από το σημείο αυτό και μετά θα πρέπει να αναμένουμε και το ενδεχόμενο σημαντικών αλλαγών εξωτερικής πολιτικής στο Ισραήλ.
1. Η προεξαγγελθείσα σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ απαιτεί από τις ΗΠΑ να έχουν αποφασίσει σχετικά με το μέλλον της στρατηγικής τους σχέσεως με την Άγκυρα ως προβολέα αμερικανικής στρατηγικής ισχύος στην περιοχή (αλλά με ισλαμικό πρόσωπο), ώστε να διασφαλίσουν -κατά το δυνατόν- τις εξελίξεις στο εσωτερικό του Ιράκ, το οποίο θα κινδυνεύσει από τριχοτόμηση σε τρία «συνομόσπονδα», αλλά ουσιαστικά ανεξάρτητα κράτη: i) Ιρακινό Κουρδιστάν, ii) Σουνιτικό Σαντζάκι της Βαγδάτης και iii) Σιιτικό Σαντζάκι της Βασόρας. Το πρώτο και το τρίτο με πλουσιότατα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και το δεύτερο μειονεκτικό σε πηγές υδρογονανθράκων.
2. Κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν το επιθυμεί η Τουρκία, η οποία φοβάται εξαγωγή κουρδικής επαναστάσεως στα εδάφη της, με ορμητήριο το φιλο-αμερικανικό και πλούσιο ιρακινό Κουρδιστάν, και φυσικά θα θελήσει να ελέγξει με κάθε δυνατή αξιοπιστία τη ζώνη των κουρδικών θυλάκων που βρίσκονται γύρω της: δηλαδή των κουρδικών θυλάκων του Ιράν, της Συρίας και φυσικά, αλλά και πρωτίστως, του ιρακινού Κουρδιστάν με τα πλουσιότατα αποθέματα πετρελαίου της Μοσούλης και του Κιρκούκ.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η τελευταία ενέργεια του κ. Νταβούτογλου σχετικά με τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Πρόκειται για μια πολιτική που έχει προϊστορία εξαετίας στην Άγκυρα και δεν πρόκειται για εμπνεύσεις της στιγμής του κ. Νταβούτογλου.
3. Είναι πολύ πιθανό η διοίκηση Ομπάμα να πιέσει το Τελ Αβίβ να άρει τον αποκλεισμό της Γάζας, ενισχύοντας όμως τα σύνορα του Ισραήλ σε κάθε σημείο γεωγραφικής γειτνίασης με την περιοχή αυτή. Η Γάζα θα μπορεί να έχει ελεύθερη εναέρια, θαλάσσια και χερσαία επικοινωνία (μέσω Αιγύπτου η τελευταία) με τον έξω κόσμο και κάτι που θα εξυπηρετήσει την οικονομία της περιοχής: θα δύναται να εκμεταλλευθεί τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που ευρίσκονται στην Υφαλοκρηπίδα της και στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη που θα αποκτήσει αμέσως μετά την ενέργεια αυτήν του Ισραήλ.
Αυτό καθιστά τη Γάζα έναν πολύ ενδιαφέροντα οικονομικό συνεργάτη για την Αίγυπτο και μειώνει τους δισταγμούς της κυβερνήσεως Μουμπάρακ για συνεργασία με την κυβέρνηση της Λωρίδας αυτής, η οποία υπήρξε, άλλωστε, και μέρος της Αιγυπτιακής επικράτειας που προσαρτήθηκε στο Ισραήλ ως κατεχόμενο έδαφος μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Σε μια τέτοια περίπτωση το Ισραήλ θα απαλλαγεί από την ανθρωπιστική φθορά που υφίσταται σήμερα και θα εξοικονομήσει διπλωματικά κεφάλαια ώστε να δυνηθεί να συνεχίσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Μαχμούντ Αμπάς.
4. Θα πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις στην υπόθεση των Υψωμάτων του Γκολάν μεταξύ Ισραήλ - Συρίας.
Θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται και στο ζήτημα των κουρδικών διεκδικήσεων στην Τουρκία, διότι αυτές οι ανακατατάξεις θα σηματοδοτήσουν για τις κουρδικές ηγεσίες της περιοχής την έναρξη των διαδικασιών βελτιώσεως της καταστάσεώς τους αναφορικά με την εθνική και πολιτισμική τους επιβίωση. Οι εξελίξεις αυτές θα λειτουργούσαν ως σημαντικές εσωτερικές πιέσεις στην Τουρκία και θα την καθιστούσαν διαλλακτικότερο στρατηγικό παίκτη στην περιοχή, κάτι που θα διευκόλυνε και την αμερικανική παρεμβατική και ισορροπιστική πολιτική.
Και τελειώνω με μια παράφραση των λόγων του Δρούζου ηγέτη Ουαλίντ Τζουμπλάντ ως συμβουλή για τους αναγνώστες μας: Στη Μέση Ανατολή μην πιστεύεις τίποτε από όσα ακούς και τα μισά τουλάχιστον απʼ όσα βλέπεις!
AYΓΗ
Σε ό,τι αφορά το Κουρδικό, τα πράγματα είναι δρομολογημένα με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο:
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίτε ανεξάρτητο είτε αυτόνομο, ένα Ιρακινό Κουρδιστάν που θα διαθέτει τηλεόραση, ραδιόφωνο, πανεπιστήμιο, σχολεία, εφημερίδες, βιβλία κλπ όπου θα καλλιεργείται το κουρικό εθνικό αίσθημα, είτε δημοκρατικά είτε απολυταρχικά, θα αποτελέσει τον επιταχυντή της αυτονόμησης εντός ή εκτός ορίων Τουρκικού Κράτους και των Κούρδων της Τουρκίας.
Το ζήτημα για τους Τούρκους ήταν να μη δημιουργηθεί αυτόνομο πολιτισμικά Κουρδιστάν (μεγάλο ή μικρό πλούσιο ή φτωχό είναι πλέον αδιάφορο).
Αν συνυπολογιστεί η συνεργασία Αμερικανών και Εβραίων με τους Κούρδους ως αντίβαρο κατά της Συρίας και του Ιράν (ή και ενός αντιδυτικού Ιράκ) είναι αυτονόητη η στροφή της Τουρκίας.
Με τους στρατηγούς να εξαρτώνται από την καλή θέληση της Δύσης η Τουρκία έδειξε ανοχή στην πολιτική των ΗΠΑ την οποία ήρθε η ώρα να πληρώσει πλέον.
Αποτέλεσμα: η άνοδος του ισλαμισμού-Ερντογάν, ο καταποντισμός πολιτικά των κεμαλικών-στρατιωτικών και η αγωνιώδης προσπάθεια της Τουρκίας να ανακόψει τις εξελίξεις