Το Στρατηγικό Βάθος του Νταβούτογλου και τα Αδιέξοδα της Τουρκικής Εξωτερικής Πολιτικής

Του Χρήστου Μηνάγια
Ο αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος (DP) της Τουρκίας και πρώην διπλωμάτης Sinan Ülgen έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Η τουρκική εξωτερική πολιτική και η διολίσθηση της στο στρατηγικό βάθος». Με αφορμή τον τίτλο του παραπάνω βιβλίου κρίναμε σκόπιμο να αξιολογήσουμε την τουρκική εξωτερική πολιτική όπως αυτή έχει διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα και να απαριθμήσουμε τα ακόλουθα αδιέξοδα στα οποία έχει φθάσει:

· Η εμμονή της Τουρκίας να εμποδίσει την επίλυση του κυπριακού προβλήματος σύμφωνα με τις αρχές του Ο.Η.Ε. και της Ευρωπαϊκής Ένωσης την απομακρύνει από την Ευρώπη.

· Η αρνητική στάση της Άγκυρας στην επίλυση των προβλημάτων της με την Αρμενία την απομακρύνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

· Η ψυχρότητα που υπάρχει μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί μία αρνητική εξέλιξη για την Τουρκία διότι έτσι μειώνεται η επιρροή των Αμερικανών προς την Ευρώπη σχετικά με την Τουρκία.

· Η διατάραξη των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ ενοχλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες διότι δυσχεραίνονται οι στρατηγικοί σχεδιασμοί των Αμερικανών για τη Μέση Ανατολή.

· Η μη επίλυση του κουρδικού προβλήματος ενοχλεί του Αμερικανούς διότι αυτό έχει αντίκτυπο στις σχέσεις τους με τους Κούρδους του βορείου Ιράκ. Άλλωστε δεν είναι τυχαία η οδηγία που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών με την οποία καλεί τους Αμερικανούς πολίτες να μην επισκεφθούν την Τουρκία από 19 Μαρτίου έως 30 Απριλίου λόγω εορτασμού του Nevruz (εορτασμός της άνοιξης από τους Κούρδους).

· Η Τουρκία στα πλαίσια της στρατηγικής «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» υποστηρίζει το Ιράν και αναβαθμίζει τη συνεργασία της σε πολλούς τομείς όπως στον τομέα της ενέργειας και του πυρηνικού του προγράμματος, με αποτέλεσμα να προκαλεί τη δυσανασχέτηση τόσο των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και άλλων σημαντικών παραγόντων της διεθνούς κοινότητας.

· Το άνοιγμα των Τούρκων στα τουρκόφωνα κράτη του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας δημιουργεί ανησυχία στη Ρωσία άσχετα με την προσέγγιση που υπάρχει το τελευταίο χρονικό διάστημα στις τουρκο-ρωσικές σχέσεις στους τομείς της ενέργειας και της πυρηνικής τεχνολογίας.

· Τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία, ειδικά στις σχέσεις κυβέρνηση ΑΚΡ-Δικαιοσύνη και κυβέρνηση ΑΚΡ-Στρατός, ωθούν τον Τούρκο πρωθυπουργό να προβαίνει σε δηλώσεις και κινήσεις στην εξωτερική πολιτική, οι οποίες έχουν αποδέκτη την κοινή γνώμη της χώρας του αδιαφορώντας για τα προβλήματα που δημιουργούνται με μερικά κέντρα αποφάσεων της διεθνούς κοινότητας.

Ο Τούρκος δημοσιογράφος Güngör Uras της εφημερίδος Milliyet παρομοιάζει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντεγκώλ, τονίζοντας ότι η εξωτερική πολιτική που εφάρμοσε απομάκρυνε τη Γαλλία από τις φιλικές της χώρες και έκοψε του δεσμούς της με τους διεθνείς οργανισμούς.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν μία αδυναμία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής ή έχουν βαθύτερα αίτια;

Η Τουρκία επαναξιολόγησε το γεωπολιτικό της ρόλο και αποφάσισε να εφαρμόσει μία επιθετική πολιτική, της οποίας ο κύριος στόχος είναι η αναβάθμιση της περιφερειακής της ισχύος και εν μέρει του παγκόσμιου προφίλ της. ‘Άλλωστε, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι Τούρκοι μονίμως απαιτούν και λαμβάνουν, χωρίς να δίνουν το αντάλλαγμα που τους ζητείται ή που έχει συμφωνηθεί, παρά μόνον όταν το επιβάλλουν τα συμφέροντά τους.

Επίσης, η Άγκυρα για να μπορέσει να στηρίξει την εν λόγω πολιτική της δίδει μεγάλη βαρύτητα στη μείωση της εξάρτησής της από το εξωτερικό στο ελάχιστο δυνατόν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα αλματώδη βήματά της στην αμυντική βιομηχανία, αναβαθμίζοντας τη στρατιωτική της ισχύ από την εγχώρια αγορά, και η προσπάθεια επίλυσης των ενεργειακών της προβλημάτων με την ανάπτυξη πυρηνικής τεχνολογίας σε συνεργασία με τη Ρωσία και τη Νότιο Κορέα.

H ελληνική πλευρά πρέπει να εντείνει τη στενή παρακολούθηση όλων των κινήσεων της Άγκυρας, να τις αποκωδικοποιεί και θα πρέπει να έχει τη διορατικότητα και ετοιμότητα να πραγματοποιεί άμεσα συνεργασίες και συμμαχίες εκεί που η τουρκική πλευρά δημιουργεί κενά, είτε λόγω μη εξυπηρέτησης των συμφερόντων της είτε λόγω της συμπεριφοράς της, η οποία πολλές φορές δημιουργεί αμηχανία ακόμη και στους πιο στενούς της συμμάχους.
http://geostrategy.gr