Οι ευρωπαϊκές συνθήκες και ο (άγριος…) «μηχανισμός σωτηρίας»

Tου Kωστα Kαλλιτση

Τι εννοούν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι όταν λένε ότι η Ελλάδα θα λύσει το πρόβλημά της μόνη της, με τις δικές της δυνάμεις; Ορισμένοι το ερμηνεύουν με τρόπο «εθνικά υπερήφανο», ως ψήφο εμπιστοσύνης, και συμπεραίνουν ότι «άρα, δεν υπάρχει κίνδυνος». Λάθος ερμηνεία! Αυτό που εννοούν οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών είναι ότι η Ελλάδα θα υποχρεωθεί, σκληρά, να λάβει όλα τα μέτρα που απαιτούνται, έτσι (και μόνον έτσι…) ώστε να μπορέσει να λύσει το πρόβλημά της - να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της.

Πώς θα υποχρεωθεί; Τα εργαλεία περιέχονται στις συνθήκες που έχουμε συνυπογράψει. Ειδικότερα, στη Συνθήκη της Λισσαβώνας, στο άρθρο 126 (πρώην άρθρο 104 της Συνθήκης του Μάαστριχτ), οι διαδικασίες για την αντιμετώπιση του υπερβολικού ελλείμματος περιγράφονται σαφέστατα.

Τον Φεβρουάριο, ως γνωστό, η Ελλάδα θα υπαχθεί στην παράγραφο 9 του άρθρου 126. Το Συμβούλιο, κρίνοντας ότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε αναλάβει αποτελεσματική δράση (αυτό συνέβη ήδη όταν είμαστε στην παράγραφο 8) θα μας θέσει προθεσμία να μειώσουμε το δημόσιο έλλειμμα και θα μας ζητήσει να υποβάλλουμε εκθέσεις (πιθανόν ανά μήνα) ώστε να εγκρίνει ή να απορρίπτει την «πρόοδο των εργασιών». Σε περίπτωση που δεν συμμορφωθούμε με τις υποδείξεις, θα υπαχθούμε στην παράγραφο 11 του άρθρου. Αυτή προβλέπει τέσσερις ποινές που, κλιμακωτά, γίνονται έως εξοντωτικές.

Η πρώτη είναι ότι το Συμβούλιο, προκειμένου να αναζητήσουμε νέο δάνειο, απαιτεί να αιτιολογούμε γιατί το ζητάμε και πώς θα το χρησιμοποιήσουμε. Αν η εξήγησή μας είναι πειστική, έχει καλώς. Αν είναι γενικόλογη, μάλλον ουδείς θα μας δανείσει.

Η δεύτερη είναι ότι το Συμβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναθεωρήσει την πολιτική δανεισμού της προς την Ελλάδα. Δηλαδή, να της ζητήσει να περικόψει τη χρηματοδότηση εγκεκριμένων επενδυτικών προγραμμάτων.

Η τρίτη, βαρύτερη, είναι ότι το Συμβούλιο μπορεί να απαιτήσει να καταθέσουμε ένα ποσό (π. χ. ένα δισ. ευρώ) στην Ευρωπαϊκή Ενωση ατόκως, έως ότου διορθώσουμε το υπερβολικό έλλειμμα - ήτοι, να μας στερήσει πόρους προσωρινά.

Την τέταρτη και τελευταία, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να την αντέξει: Το Συμβούλιο μπορεί να μας επιβάλει πρόστιμα ευλόγου ύψους. Δηλαδή, να περικόψει τη χρηματοδότησή μας από τα ευρωπαϊκά ταμεία, ήτοι να μας στερήσει πόρους μόνιμα - ίσως ένα ή δύο δισ. ευρώ.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τη λογική των Συνθηκών, όταν λένε οι εταίροι μας ότι δεν θα μας αφήσουν να πτωχεύσουμε, δεν εννοούν ότι θα μας δώσουν δάνεια. Αντιθέτως, εννοούν ότι (έως και) θα πάρουν από εμάς, αναγκαστικά, δάνειο (τι άλλο είναι η άτοκη κατάθεση;) ή θα μας στερήσουν πόρους, ώστε να μας αναγκάσουν να λάβουμε μέτρα. Αυτός είναι ο «μηχανισμός σωτηρίας» που προβλέπουν οι κανόνες της Ευρωζώνης.

Γι’ αυτόν τον λόγο, η συζήτηση για τη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού σωτηρίας κρατών-μελών της Ευρωζώνης που θα ενεργοποιηθεί, πιθανόν από κοινού με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), αναιρεί τις διατάξεις περί ποινών που προβλέπουν οι Συνθήκες. Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζουν ορισμένοι πολύ καλοί γνώστες των συνθηκών, οι οποίοι θεωρούν ότι αυτές οι συζητήσεις είναι κενές περιεχομένου. Ο κ. Γιώργος Γλυνός, πρώην στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θεωρεί ότι αρκεί η εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβώνας για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών. Αυτή περιέχει όλα τα εργαλεία (τα οποία είναι πολύ αυστηρότερα από εκείνα που διαθέτει το ΔΝΤ) με τα οποία θα υποχρεωθούμε να λύσουμε το πρόβλημά μας, μόνοι μας. Ετσι, αν δεν βρούμε νέα δάνεια, θα υποχρεωθούμε να πάρουμε όλα εκείνα τα μέτρα που θα εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στις αγορές και μετά θα απευθυνθούμε πάλι σε αυτές, πάλι θα ζητήσουμε δάνεια και εκείνες θα προθυμοποιηθούν να μας τα δώσουν.
kathimerini.gr