Το ευρωπαϊκό κοστούμι της Άγκυρας δεν μπορεί να κρύψει το νεοοθωμανισμό

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ
Η πρακτική συνέπεια της ουσιαστικής άρσης του casus belli θα ήταν η αναγνώριση από την Τουρκία του δικαιώματος της Ελλάδας να ασκήσει τα δικαιώματά της που απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας.

Σε μεθοδική και εντατική επιχείρηση επικοινωνιακών κινήσεων, με στόχο την απαλλαγή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής από τα «βαρίδια» του Κυπριακού και των Ελληνοτουρκικών, επιδίδεται το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα, εκμεταλλευόμενη την αφωνία και την αδράνεια της Αθήνας.

Η κυβέρνηση Ερντογάν στο επόμενο τρίμηνο δίνει τη μεγαλύτερη και πιο κρίσιμη μάχη της στο εσωτερικό και το δημοψήφισμα της 12ης Σεπτεμβρίου, εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, θα της δώσει τη μοναδική ευκαιρία πλήρους και απόλυτης κυριαρχίας στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Αφού κερδηθεί η μάχη αυτή και εγκριθούν οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θεωρητικά εναρμονίζουν το εσωτερικό δίκαιο της Τουρκίας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, το μοναδικό σχεδόν εμπόδιο το οποίο παραμένει στο δρόμο της προς την Ευρώπη δεν είναι άλλο από το Κυπριακό και την απειλή πολέμου την οποία διατηρεί εις βάρος ενός κράτους-μέλους.

Αν και είναι γνωστό ότι η αλαζονική τουρκική ηγεσία θεωρεί «στενό» το ευρωπαϊκό κοστούμι ώστε να χωρέσει τα νεοοθωμανικα οράματά της, αποτελεί στρατηγικό στόχο η αποδοχή της Τουρκίας από την Ευρώπη έστω κι αν μετά η ίδια η Άγκυρα είναι αυτή που θα διαπραγματευτεί μια ειδική σχέση, όπως η ίδια την επιθυμεί.

Στο πλαίσιο αυτής της τακτικής, η Τουρκία επιχειρεί να ελαχιστοποιήσει και να εκμηδενίσει τελικά τις συνέπειες που επιφέρουν στην πολιτική της το Κυπριακό και η ένταση στα Ελληνοτουρκικά, χωρίς φυσικά να κάνει ούτε ένα βήμα πίσω.

Στο Κυπριακό, οι μήνες περνούν και ροκανίζεται ο χρόνος μέχρι το τέλος του 2010 που έχει θέσει ως χρονοδιάγραμμα για λύση η Τουρκία και όχι μονο δεν αναδεικνύεται η αδιαλλαξία της τουρκοκυπριακής πλευράς που επιμένει στις διχοτομικές προτάσεις της, αλλα τείνει να λησμονηθεί πλήρως ότι στην Κύπρο παραμένουν 40.000 Τούρκοι στρατιώτες ως δύναμη κατοχής.

Το «Σχέδιο Β» και η διχοτόμηση
Ήδη οι μεθοδεύσεις και του ΟΗΕ δείχνουν ότι μάλλον ευνοούν την παρέλευση άνευ αποτελεσμάτων και του επόμενου διμήνου, ώστε με την έκθεση που θα υποβάλει στο Συμβούλιο Ασφαλείας ο κ. Ντάουνερ το Νοέμβριο να δρομολογηθεί μια νέα διαδικασία εξπρές, τύπου Μπούργκενστοκ. Το «Σχέδιο Β» είναι έτοιμο από καιρό και δυστυχώς αυτή τη φορά δεν υπάρχει το «όπλο» της ΕΕ, καθώς παραμένουν στο τραπέζι έτοιμες να ενεργοποιηθούν οι προτάσεις για έναρξη απευθείας εμπορίου με τα Κατεχόμενα, σηματοδοτώντας έτσι το τέλος του Κυπριακού και την επισημοποίηση της διχοτόμησης με τους πλέον δυσμενείς όρους για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Στο Κεφάλαιο αυτό, πέραν των ολέθριων σφαλμάτων του προέδρου Χριστόφια στη διαδικασία των συνομιλιών, πρέπει να καταγραφεί και η κατάθεση των όπλων από την Αθήνα και την Κύπρο στο επίπεδο της ΕΕ, όπου η ελληνική κυβέρνηση μάλλον ως συνήγορος και υποστηρικτής της Τουρκίας εμφανίζεται.

Στο γενικότερο σχεδιασμό της Τουρκίας εντάσσονται και η διαρροή στον τουρκικό Τύπο των πληροφοριών περί απάλειψης της Ελλάδας ως απειλής για την Τουρκία και οι δηλώσεις του κ. Νταβούτογλου περί βούλησης της χώρας του να σταματήσουν οι… αερομαχίες στο Αιγαίο.

Ο κ. Νταβούτογλου, τρεις ημέρες πριν υποδεχτεί στην Άγκυρα τον Δημήτρη Δρούτσα για να παρακολουθήσουν από κοινού τον αγώνα μπάσκετ των εθνικών ομάδων των δύο χωρών, φρόντισε να δημοσιοποιήσει την ύπαρξη διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών που αφορά τον εναέριο χώρο στο Αιγαίο.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών μάλιστα σαφέστατα αναφέρει ότι στις διερευνητικές επαφές –που μονότονα και καθόλου πειστικά η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι αφορούν μονο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας– συζητούνται και τα «άλλα προβλήματα» του Αιγαίου. Αναφέρει, μάλιστα, ότι με την εκλογή της κυβέρνησης Παπανδρέου επαναλαμβάνονται οι συζητήσεις για ΜΟΕ στο Αιγαίο παραπέμποντας στον Code of Conduct που είχε προτείνει εδώ και τρία χρόνια η Άγκυρα αλλά δεν προχώρησε, καθώς ουσιαστικά προωθούσε την επιχειρησιακή συνδιαχείριση του Αιγαίου.

Η Τουρκία απλώς επιδιώκει να συνεχίσει ανεμπόδιστη την αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, εξασφαλίζοντας ότι με την αυτοπεριοριστική στάση της Ελλάδας θα αποτραπεί το ενδεχόμενο απρόβλεπτης στρατιωτικής εμπλοκής.

Σε ό,τι αφορά στο casus belli, τα τουρκικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για απάλειψη της αναφοράς αυτής από το «Πρωτόκολλο Πολιτικής Εθνικής Ασφάλειας» της Τουρκίας, τη γνωστή και ως «Κόκκινη Βίβλο» ή «Μυστικό Σύνταγμα» της γείτονος, που αναμένεται να αναθεωρηθεί το επόμενο διάστημα, ώστε να εκφράσει και να αποτυπώσει το νέο δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής όπως εκφράζεται από τον Αχμέτ Νταβούτογλου.

Πάγια στρατηγική
Η Τουρκία έχει κάθε λόγο να αφαιρέσει τη συγκεκριμένη διατύπωση, καθώς μέχρι τώρα και στην ΕΕ δέχεται κριτική για την απειλή πολέμου που διατηρεί εναντίον χώρας-μέλους. Πρακτικά όμως δεν σημαίνει απολύτως τίποτε η αφαίρεση της συγκεκριμένης διατύπωσης, καθώς δεν αλλάζει η πάγια στρατηγική προσέγγιση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής σε ό,τι αφορά το Αιγαίο και το δικαίωμα της χώρας μας για επέκταση των χωρικών υδάτων της – κάτι που ασπάζεται πλήρως και ο κ. Νταβούτογλου στο βιβλίο του.

Η πρακτική συνέπεια της ουσιαστικής άρσης του casus belli θα ήταν η αναγνώριση από την Τουρκία του δικαιώματος της Ελλάδας να ασκήσει τα δικαιώματά της που απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας, μεταξύ αυτών και η επέκταση των χωρικών υδάτων της μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια. Αυτό είναι κάτι που ούτε ως ανέκδοτο δεν λέγεται στην Άγκυρα.

Η αφαίρεση της Ελλάδας ως απειλής από την «Κόκκινη Βίβλο» εξωραΐζει και τη διεθνή εικόνα της Τουρκίας, εμφανίζοντάς τη ως χώρα που… λύνει τα προβλήματα με τους γείτονες. Καθώς η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, είναι προφανές ότι έχει άλλου είδους διαβεβαιώσεις πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τουλάχιστον χωρίς προηγούμενη συνεννόηση και «έγκριση» της Άγκυρας, δέσμευση που ουσιαστικά περιελάμβανε η περίφημη Συμφωνία της Μαδρίτης του 1997.

Οι εξελίξεις αυτές, πάντως, δεν είναι άσχετες με τις διερευνητικές επαφές, όπου, σύμφωνα με όσα στοιχεία έχουν διαρρεύσει από τους προηγούμενους κύκλους συνομιλιών, έχει συζητηθεί και έχει τεθεί επί τάπητος η ρύθμιση εξομοίωσης ελληνικού εναέριου χώρου και χωρικών υδάτων, με τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας. Και πάλι όμως παραμένει σε εκκρεμότητα το μείζον ζήτημα της αποδοχής των διατάξεων του Δικαίου της Θάλασσας που δίνει πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και θαλασσίων ζωνών στα νησιά και κυρίως η τουρκική διεκδίκηση της ελληνικής κυριαρχίας με την επιμονή στην πολιτική «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.

Θρησκευτική ελευθερία
Ενδεικτικός είναι και ο χειρισμός του ζητήματος της θρησκευτικής ελευθερίας με έμφαση στο ζήτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Από το 2004 –όταν η κυβέρνηση Καραμανλή «ευλόγησε» την επίσκεψη Ερντογάν στη Θράκη– ο κ. Ερντογάν και η κυβέρνησή του δεσμεύονται ότι… οσονούπω θα επιτραπεί η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Τη μια όμως είναι το εμπόδιο του Συντάγματος, την άλλη το Συμβούλιο Παιδείας, την άλλη το αίτημα για ανταλλάγματα στη Θράκη και έτσι η Σχολή παραμένει κλειστή. Όσο για τις καταπατημένες περιουσίες, ελάχιστες έχουν επιστραφεί, ενώ τα εμπόδια που παραμένουν στην αξιοποίηση και αυτών των περιουσιών που έχουν διασωθεί ακυρώνουν τελικά το ίδιο το νόημα της κοινοτικής-βακουφικής περιουσίας.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό επιτράπηκε έπειτα από πολλές πιέσεις η Λειτουργία μία φορά το χρόνο στην Παναγία Σουμελά, μια κίνηση που έχει σημαντική θρησκευτική και συμβολική σημασία, πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί στις πραγματικές διαστάσεις της. Η Λειτουργία στην ιστορική μόνη και σύμβολο των Ποντίων δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση ούτε αποκατάσταση του Ποντιακού Ελληνισμού, ο οποίος με τον πιο βάρβαρο τρόπο ξεριζώθηκε από τις πατρογονικές εστίες του, ούτε φυσικά πρόκειται για απόδοση ενός ιστορικού τόπου λατρείας στους πραγματικούς ιδιοκτήτες του για θρησκευτική και λατρευτική χρήση.

Παρ’ όλα αυτά ορισμένοι, μεταξύ αυτών και η κυβέρνηση, έσπευσαν να χαιρετίσουν το σημαντικό αυτό θρησκευτικό γεγονός ως σημαντικό βήμα για τα Ελληνοτουρκικά.

Πρέπει να υπενθυμίσουμε, πάντως, ότι στα νεοοθωμανικά πλάνα της κυβέρνησης Ερντογάν οι θρησκευτικές μειονότητες μπορούν να επανακτήσουν το ρόλο που είχαν ενταγμένες (και υποταγμένες) στο σύστημα εξουσίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το Μιλέτ, πολύ περισσότερο όταν, όπως σήμερα, η ελληνορθόδοξη κοινότητα της Πόλης μετά τον εξανδραποδισμό της αντιμετωπίζεται ως χρήσιμο φολκλορικό στοιχείο…

Υ.Γ.: Για όσους έζησαν το «μύθο» τους σχετικά με την υποτιθέμενη άρση του casus belli, ήρθε η νεώτερη δήλωση του κ. Νταβούτογλου την Τρίτη όπου πολύ απλά εξηγεί ότι η απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για το casus belli θα αρθεί όταν και η ελληνική κυβέρνηση ακυρώσει την εξουσιοδότηση που έχει λάβει από τη Βουλή για να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα όποτε το κρίνει σκόπιμο…
http://m-epikaira.gr