Κύμα «οθωμανίας» στην Τουρκία

Εκθεση νεο-οθωμανικής τέχνης, με προσωπογραφίες αμφίβολης αισθητικής αξίας των σουλτάνων Μουσταφά Δ΄ και Σελίμ Γ΄, πραγματοποιήθηκε στην Αγία Σοφία της Πόλης, αποδεικνύοντας πόσο δημοφιλής παραμένει στους σύγχρονους Τούρκους η εποχή του αυτοκρατορικού τους μεγαλείου.

Η τάση οθωμανικής αναγέννησης, έκδηλη παντού στην Τουρκία
The International Herald Tribune
Πάνω από οκτώ δεκαετίες μετά τη βίαιη απέλαση της οικογένειάς του από την Τουρκία, χιλιάδες άνθρωποι τίμησαν τη μνήμη του Ερτουγρούλ Οσμάν, του τελευταίου απογόνου του οθωμανικού θρόνου, που πέθανε σε ηλικία 97 ετών, έχοντας ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε μικρό διαμέρισμα του Μανχάταν, πάνω από αρτοποιείο.

Ο λάτρης της όπερας Οσμάν ήταν εγγονός του τελευταίου σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄, ενώ η κηδεία του έγινε με οθωμανική λαμπρότητα στον περίβολο του τεμένους Σουλταναχμέτ. Η μεγάλη προσέλευση πολιτικών, διανοούμενων και απλού κόσμου στην κηδεία αποτελεί, σύμφωνα με Τούρκους ιστορικούς, σημαντική στιγμή στην αποκατάσταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας στην εθνική συνείδηση της χώρας και αποκαλύπτει το νέο κύμα «οθωμανίας», που έχει καταλάβει σημαντική μερίδα της κοινωνίας.

Το ανανεωμένο ενδιαφέρον για την αυτοκρατορική περίοδο πηγάζει από την ανάγκη ταύτισης των σύγχρονων Τούρκων με ένα παρελθόν κατακτήσεων, μεγάλης επιρροής και πολιτιστικής λαμπρότητας. «Οι Τούρκοι έλκονται από τον ηρωισμό και τη λαμπρότητα της οθωμανικής περιόδου, ενώ οι σουλτάνοι συνεχίζουν να συγκινούν και να συναρπάζουν», λέει ο διευθυντής του μουσείου Τοπκαπί Ιλμπέρ Ορταϊλί. Η σημερινή αγάπη σε κάθε τι οθωμανικό εκφράζεται και με τρόπους, που θα έκαναν τον σουλτάνο να οργισθεί. Στο πρόσφατο Ραμαζάνι, η αλυσίδα γρήγορης εστίασης Burger King εγκαινίασε το νέο χάμπουργκερ «Ονειρο του Σουλτάνου». Στην τηλεοπτική διαφήμιση για την προώθηση του νέου μενού, η εταιρεία χρησιμοποίησε ηθοποιό ντυμένο γενίτσαρο, που καλεί τους τηλεθεατές να «μην αφήσουν κανένα χάμπουργκερ ζωντανό». Πολλοί νέοι στα κλαμπ της Κωνσταντινούπολης φορούν μπλουζάκια με φιλο-οθωμανικά συνθήματα.

Η οθωμανική αυτή αναγέννηση είναι έκδηλη και στα ανώτατα πολιτικά κλιμάκια της χώρας, όπου στελέχη του ισλαμόφιλου κυβερνώντος ΑΚΡ προσπαθούν να προσελκύσουν πρώην οθωμανικές αποικίες, όπως το Ιράκ και τη Συρία, στην τουρκική σφαίρα επιρροής. Η πρωτοβουλία αυτή προκαλεί ανησυχία σε Ευρωπαίους και Αμερικανούς, ενώ ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ερντογάν αναμένεται να καθησυχάσει τον πρόεδρο Ομπάμα, κατά τη συνάντησή τους τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο.

Παρότι, όμως, η «οθωμανία» πέτυχε να συνενώσει τους υποστηρικτές του κοσμικού κράτους με τους ευσεβείς μουσουλμάνους, ορισμένοι επικριτές του φαινομένου υποστηρίζουν ότι η τάση αυτή αγνοεί τις μελανές σελίδες της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπως τη γενοκτονία των Αρμενίων.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ