28/8/14

Δεν υπάρχουν νικητές στη κατάπαυση του πυρός Ισραήλ-Χαμάς

Ο ηγέτης της Χαμάς Χάλεντ Μεσάαλ μιλάει κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Ντόχα, 23 Ιουλίου, 2014 (φωτογραφία από το REUTERS)
Ben Caspit, Ισραήλ (AlMonitor)         (μτφ. Κριστιάν)
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου και ο επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Χάλεντ Μεσάαλ περπατάνε μαζί εδώ και 17 χρόνια. Η ιστορία ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Νετανιάχου (1996-1999), ως νέου Ισραηλινού πρωθυπουργού. Μετά από μια μακρά ήσυχη περιόδος, η Χαμάς άρχισε να σηκώσει κεφάλι, με τη διεξαγωγή βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας στο ίδιο το Ισραήλ. Ο Νετανιάχου αναζήτησε τρόπους για να πραγματοποιήσει μια επίθεση «χαμηλής υπογραφής» κατά της οργάνωσης.

 Όπως το συνηθίζει ο Νετανιάχου μισεί τις μετωπικές αντιπαραθέσεις, τους πραγματικούς πολέμους ή ισχυρές κινήσεις που θα μπορούσαν να ταρακουνήσουν τη καρέκλα του. Προτίμησε να λειτουργεί κάτω από το ραντάρ. 
Επιστροφή στο τότε, ο Μεσάαλ ήταν σχετικά ανώνυμος  -ένας ανώτερος μαχητής της Χαμάς που διέμενε στην Ιορδανία, και θεωρούταν από την Ισραηλινή Shin Bet και τη Mossad ότι είναι ένα από τα «κεφάλια του φιδιού».

Ο Νετανιάχου έδωσε εντολή στη Μοσάντ να δολοφονήσει «ήσυχα» τον Μεσάαλ. Η επέμβαση έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του 1997, αλλά ο Μεσάαλ επέζησε της απόπειρας δολοφονίας. Το κύρος του εκτινάχθηκε στα ύψη, καθιστώντας τον ο πιο σημαντικός ηγέτης της οργάνωσης Χαμάς υπό τον ιδρυτή του Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν. Όταν ο τελευταίος δολοφονήθηκε από το Ισραήλ το 2004, ο Μεσάαλ κληρονόμησε την ιδιοκτησία της. Είναι αβέβαιο κατά πόσον αυτό θα ήταν η περίπτωση αν δεν είχε γίνει αυτή η προγενέστερη απόπειρα δολοφονίας.

Ο Μεσάαλ επέζησε χάρη σε μια επιχειρησιακή γκάφα της Kidon ("μπαγιονέτ") -η μονάδα δολοφονιών της Μοσάντ. Το δηλητήριο που έπρεπε να ψεκαστεί στο πίσω μέρος του λαιμού του, χτύπησε το αυτί του. Το όλο επεισόδιο, που είχε σχεδιαστεί για να είναι καλά ενορχηστρωμένο και να λάβει χώρα «ήσυχα», μετατράπηκε σε φιλονικία. Ακολούθησε ανθρωποκυνηγητό που οδήγησε στη σύλληψη δύο από τους επίδοξους δολοφόνους, οι οποίοι αυτοπροσδιορίστηκαν ως Καναδοί.
Η αποτυχία μετατράπηκε σε ηχηρή διπλωματική αμυντική φάρσα, αναγκάζοντας τον Νετανιάχου να στείλει επειγόντως τον διευθυντή της Μοσάντ Danny Yatom στην Ιορδανία που έφερε στους Ιορδανούς το αντίδοτο για να εξουδετερώσει την επίδραση του δηλητηρίου, που θα είχε σκοτώσει τον Μεσάαλ μέσα σε λίγες ώρες.

Αυτό είναι ακριβώς ό, τι συνέβη. Ο Danny Yatom βιαστικά πέταξε στην Ιορδανία και τη γλίτωσε ο Μεσάαλ. Για να τον πάρει πίσω, το Ισραήλ αναγκάστηκε να απελευθερώσει τον Γιασίν, τον ηγέτη της Χαμάς, από τη φυλακή. Ο Νετανιάχου βγήκε από αυτή την υπόθεση με μια διερευνητική επιτροπή, ταπείνωση και αρκετά πονοκέφαλο. 

Από τότε, ο Μεσάαλ συνέχισε να ανεβαίνει στον ουρανό της Μέσης Ανατολής ως επικεφαλής συντονιστής της οργάνωσης. Και παραμένει έτσι μέχρι σήμερα. Η κεφαλαλγία του Νετανιάχου μετατράπηκε σε ημικρανία.

Μέχρι το πρωί της 26ης Αυγούστου, ενώ έγραφα αυτό το άρθρο, όλοι περίμεναν την απόφαση του Μεσάαλ. 
Μια από τις πιο ηχηρές αποτυχίες των υπηρεσιών πληροφοριών  κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Protective Edge ήταν η εσφαλμένη εκτίμηση όσον αφορά την κυρίαρχη ιεραρχία στη Χαμάς και τη σχεδόν απόλυτη εξουσία του Μεσάαλ, καθώς και της στρατηγικής κατάστασης της οργάνωσης πριν από την επιχείρηση, της οποίας η νοοτροπία ήταν «βούλιαξε ή κολύμπα».

Όσο για τον ίδιον το Μεσάαλ, πιάστηκε σε ένα τυπικό Catch-22. Αφού καβάλησε ένα υψηλό άλογο, έφερε μια πρωτοφανή καταστροφή στη Γάζα, καθώς και περίπου 2.000 θανάτους. Στην κορυφή αυτής της αποτυχίας, έχασε δύο από τα μεγαλύτερα στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία του - τις σήραγγες και τις ρουκέτες-  και οδήγησε τη Χαμάς σε ακραία απομόνωση στον αραβικό κόσμο. Για να δικαιολογήσει όλα αυτά, χρειάζονται οι άνθρωποι του να βλέπουν ότι έχει κάτι να δείξει.

Το πρόβλημα είναι ότι υπήρχαν δύο ισχυρά στοιχεία αποφασισμένα να τον εμποδίζουν να κάνει οποιαδήποτε σημαντικά κέρδη - ονομαστικά, το Ισραήλ και η Αίγυπτος.

Το Ισραήλ, για προφανείς λόγους, πρέπει να υπερασπιστεί τους πολίτες του. 
Αλλά τι γίνεται με την Αίγυπτο; 
Ισχύει το ίδιο. Από καιρό η Χαμάς έχει οριστεί ως εχθρό του αιγυπτιακού λαού. 
Ο πρόεδρός της, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, έχει ορκιστεί εκδίκηση από τη Χαμάς. Οι Αιγύπτιοι διασκεδάζουν πολύ με τη σημερινή τροπή των γεγονότων, και δεν έχουν πρόθεση να ρίξουν στον Μεσάαλ μια σκάλα για κατέβει ούτε να του παρέχουν ένα χέρι βοήθεια. 
Έτσι ο Μεσάαλ συνέχισε να πέσει, τα ξανασκέφτηκε και έσκυψε. 
Αλλά όσο περισσότερο συνέχισε, τόσο χειροτέρεψε η κατάσταση του λαού του στη Γάζα.

Ο Νετανιάχου, επίσης, έχει το μερίδιό προβλημάτων του. 
Το ισραηλινό σχολικό έτος ξεκινά την επόμενη εβδομάδα, στη 1 Σεπτεμβρίου Οι κάτοικοι της περιφέρειας της Γάζας εκκένωσαν σε μεγάλο βαθμό τα σπίτια τους. Η τουριστική βιομηχανία έχει παραλύσει και η οικονομία βούλιαξε. Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις για τον πρωθυπουργό παρουσιάζουν κατακόρυφη πτώση.

Ποιος από τους δύο - Νετανιάχου ή Μεσάαλ - θα σπάσει πρώτος; 
Το ερώτημα αυτό ήταν στο μυαλό όλων μας τις τελευταίες ημέρες. 
Τελικά, και οι δύο έφτασαν σε αυτό το σημείο σχεδόν συγχρόνως. 
Αυτός που άντεχε τελευταίος ήταν ο Μεσάαλ, αλλά τελικά, συναίνεσε και αυτός. 
Δεν είχε πραγματικά πολλές επιλογές. Και έτσι, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς ανακοίνωσε την κατάπαυση του πυρός, στην οποία η Χαμάς έδωσε την υποστήριξή της. Το Ισραήλ ακολούθησε αμέσως.

«Ο Νετανιάχου γνωρίζει τον Μεσάαλ για σχεδόν δύο δεκαετίες», δήλωσε ένας ανώτερος ισραηλινός διπλωματικός υπάλληλος πριν από την κατάπαυση του πυρός. «Τον έχει μελετήσει μέσα και έξω. Ξέρει σχεδόν τα πάντα που πρέπει να γνωρίσει γι 'αυτόν. Νομίζω ότι προτιμά να παίξει εναντίον του, παρά με κάποια άλλη πραγματικότητα, που θα πραγματοποιηθεί από τη στιγμή που θα έχει φύγει».

Η πηγή αναφερόταν σε εκθέσεις σχετικά με διαβουλεύσεις μεταξύ των κορυφαίων Ισραηλινών αξιωματούχων αν πρέπει να δοθεί η διαταγή στις υπηρεσίες ασφάλειας να συμπεριλάβουν τον Μεσάαλ στο κατάλογο δολοφονιών του Ισραήλ. Ορισμένες δηλώσεις προς την κατεύθυνση αυτή έχουν ήδη ακουστεί, κυρίως από τον υπουργό Οικονομικών Yair Lapid, ο οποίος είπε ότι οι πολιτικοί ηγέτες της Χαμάς «μπορεί και αυτοί να σκοτωθούν».

Μερικοί κορυφαίοι ισραηλινοί αξιωματούχοι της άμυνας είχαν πιέσει για τη δολοφονία του Μεσάαλ  από την έναρξη της επιχείρησης Protective Edge, υποστηρίζοντας ότι αυτός είναι η αιτία του εξτρεμισμού της Χαμάς. Όντας το κύριο εμπόδιο για την επίτευξη λύσης, αναγκάσει με τη θέλησή του τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, καθώς και την πολιτική ηγεσία της οργάνωσης στη Γάζα. Μέχρι να δολοφονηθεί, δεν υπάρχει δυνατότητα ασκήσεως κάποιας λογικής στην περιοχή.

Κοιλαμένος εναντίον τους είναι ο Νετανιάχου. 
Έχει ήδη προσπαθήσει να δολοφονήσει τον Μεσάαλ και επέζησε ο ίδιος μόλις και μετά βίας. Εκείνος πάντα θα προτιμήσει το γνωστό κακό παρά το μυστηριώδες άγνωστο που ακολουθεί. 
Ο Νετανιάχου είναι πολύ ισχυρός στο να κάνει δηλώσεις και απειλές, αλλά η επιχείρηση Protective Edge έκθεσε όλες τις αποτυχίες του, όταν πρόκειται για λήψη μέτρων, ακόμη και σε εκείνους που το αμφέβαλλαν.

Όπως αναφέραμε, το βράδυ της 26ης Αυγούστου, ήρθε επιτέλους η πολυπόθητη απάντηση. 
Είναι πάρα πολύ νωρίς για να πούμε ποιος κερδίζει, ποιος χάνει και ποιες είναι οι στρατηγικές επιπτώσεις της επιχείρησης Protective Edge
Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι ποιος πληρώνει το τίμημα: Οι παλαιστινιακός λαός, με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, ο λαός του Ισραήλ, με δεκάδες νεκρούς στρατιώτες, μια ολόκληρη περιοχή που βομβαρδίστηκε και μετατράπηκε σε ημι-ερημικά σύνορα, και οι υποστηρικτές της ειρήνης από τις δύο πλευρές.

Από τη σκοπιά του Νετανιάχου, αυτό είναι το μικρότερο από δύο κακά. Ξέρει ότι μόλις ησυχάζουν τα τύμπανα του πολέμου στη Γάζα , θα ξεκινήσει ο προσωπικός πόλεμος επιβίωσης του.

Στις 25 Αυγούστου, το ισραηλινό Channel 2 ανέφερε ότι οι βαθμολογίες έγκρισης του  πρωθυπουργού κατρακύλησαν στο 38%, σε σύγκριση με το 82% μόλις πριν από λίγες εβδομάδες,. 
Και έχει ακόμα να αντιμετωπίσει τη θανατηφόρα πολιτική κριτική, η οποία θα προέλθει κυρίως από τη δεξιά πτέρυγα. 

Έτσι δεν είναι μόνο η τύχη του Μεσάαλ, που θα σφραγιστεί κατά τις προσεχείς εβδομάδες, αλλά και του Νετανιάχου. 
Αυτοί οι δύο δεν ήταν σε θέση να χαλαρώσουν τον ασφυκτικό κλοιό του ενός προς τον άλλον για 17 χρόνια.

Ben Caspit is a columnist for Al-Monitor's Israel Pulse. He is also a senior columnist and political analyst for Israeli newspapers, and has a daily radio show and regular TV shows on politics and Israel. On Twitter: @BenCaspit

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.