27/11/14

FT - Mazower: Το έθνος-κράτος παίρνει τώρα τη ρεβάνς

***Ο αρθρογράφος είναι καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια και συγγραφέας του «Governing the World: The History of an Idea».
Παρά τα οράματα της Αριστεράς και της φιλελεύθερης Δεξιάς, η παγκοσμιοποίηση δεν πέτυχε ποτέ: Αποδείχθηκε η εποχή αστάθειας που κατέληξε στην κρίση και την απομυθοποίηση της απελευθέρωσης. Το εθνικό κράτος έχει επιστρέψει και γίνεται όπλο του απολυταρχισμού.
Το εθνικό κράτος κάνει την επιστροφή του; Ετσι δείχνουν τα πράγματα. Παραδοσιακές διακρατικές συγκρούσεις εκτυλίσσονται στην Θάλασσα της Κίνας και τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας. Οι διακρατικές συναντήσεις, όπως η σύνοδος της Apec και της Group of 20 στο Σίδνεϊ χαρακτηρίστηκαν από ασυνήθιστες εντάσεις. Η παραδοσιακή διπλωματία (ευτυχώς εν προκειμένω) είναι εκείνη που μετράει σε ζητήματα από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μέχρι το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ωστόσο η κυρίαρχη άποψη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ήταν ότι η παγκοσμιοποίηση θα φέρει την μεταμόρφωση του πλανήτη μέσα από μη κρατικούς παράγοντες. Η λήξη του ψυχρού πολέμου προκάλεσε μια, σχεδόν μαρξιστική προσδοκία, ότι το κράτος θα υποτονίσει –υπό την σκιά της ελεύθερης ροής χρήματος και αγαθών και υπονομευόμενο από εξω-κρατικούς παράγοντες, εκ των οποίων οι τρομοκρατικές ομάδες ήταν οι πλέον προφανείς, αλλά όχι οι μόνοι. Ήταν μια προσδοκία την οποία μοιραζόταν όλο το πολιτικό στερέωμα.
Στην Αριστερά, οι επικριτές της παγκοσμιοποίησης των αγορών, πρόβλεπαν την ανάταση της ισχύος του λαού. Οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί θα υπερυψώνονταν πάνω από τους ξεφτισμένους, υποτίθεται, θεσμούς του εθνικού κράτους και θα δημιουργούσαν νέες, πιο ζωηρές μορφές πολιτικής δραστηριότητας. Η τεχνολογία θα έδινε καλύτερες λύσεις σε παλιά προβλήματα, προσπερνώντας τους στατικούς εθνικούς θεσμούς
Για περισσότερα πατήστε Euro2Day

10 σχόλια:

  1. Πρώτη φορα βλέπω να είναι κάποιος ακαδημαϊκός ιστορικός γράφοντας μόνον μυθιστορήματα. Όχι μονο αυτό, αλλα ο συγκεκριμένος ούτε ξέρει και τι γραφει, ακόμα και η εισαγωγή του δε βγάζει νόημα! Και όμως και αυτόν τον βραβεύσαμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έχεις διαβάσει το βιβλίο του, Αλέξανδρε, ή κρίνεις από ένα κειμενάκι, αμφιβόλου μεταφράσεως;

    ___________________________________

    Να και πάλι τον μόλις προ ολίγων ετών καθιερωθέντα ότι "ένθος-κράτος". Στην συνέχεια, βέβαια, γίνεται χρήση του σωστού εθνικό κράτος.

    Ο όρος "έθνος-κράτος" προφανώς αποτελεί mot-à-mot μετάφραση του αγγλικού nation state και τον άκουσα για πρώτη φορά στην Ελλάδα τότε που γυρίζονταν εκείνη η χαζοχαρούμενη σειρά του ΣΚΑΪ "1821: Ένα έθνος γεννάται" (ή κάπως έτσι).

    Ακολούθησαν οι γνωστές διαμαρτυρίες προς τους συντελεστές της παραγωγής, οι οποίοι ήσαν όλοι της μοντέρνας ιστορικής σχολής του Hobsbowm και, συμβιβαζόμενοι, άλλαξαν τον τίτλο, προσθέτοντας την λέξη κράτος: "1821: Ένα έθνος-κράτος γεννάται".

    Παρακαλώ, αν κάνω λάθος, να με διορθώσει κάποιος, εξηγώντας μου ταυτοχρόνως και την διαφορά του εθνικού κράτους (σαφή ελληνικά, δεν χρειάζονται περαιτέρω διευκρίνιση) και του "έθνους-κράτους" (συνδυασμού δύο ουσιαστικών, άνευ νοήματος στην ελληνική).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. >Να και πάλι τον μόλις προ ολίγων ετών καθιερωθέντα ότι "ένθος-κράτος"<

    Παρακαλώ να διορθωθεί ως εξής:

    Να και πάλι ο μόλις προ ολίγων ετών καθιερωθείς όρος "ένθος-κράτος".

    Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το έθνος (στα ελληνικά) σημαίνει το σύνολο των ανθρώπων (και) με κοινή καταγωγή - το "όμαιμον" - εξ αίματος.

    Το nation έχει την έννοια της κοινότητας, του συνόλου των πολιτών με κοινή αναφορά σε συνταγματικό κράτος. Με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό.
    Γι΄αυτό και οι ξένοι χρησιμοποιούν τον (ελληνικό) όρο ethnic για να δηλώσουν εθνικές μειονότητες.

    Έτσι σε ένα έθνος-κράτος οι πολίτες μπορεί να έχουν αλλά και μπορεί να μην έχουν κοινή καταγωγή.Ο όρος χρησιμοποιείται για το σύνολο των κρατών.

    Τώρα, κάποια από τα έθνη-κράτη είναι και εθνικά κράτη(οι πολίτες τους έχουν και κοινή καταγωγή). Όπως π.χ. είναι η Ελλάδα. Δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τον όρο "εθνικό κράτος" για όλα τα κράτη! Όλα τα κράτη, όμως, είναι έθνη-κράτη.

    Θα μπορούσαμε να πούμε για την Ελλάδα: Το έθνος-κράτος του έθνους των Ελλήνων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ Λύτος Δ.Κωνσταντίνος

    Συμφωνώ. Να το πούμε πιο απλά. Η λέξη nation αντιστοιχεί περισσότερο στην δική μας ΛΑΟΣ. Έτσι, όταν οι Αμερικανοί λένε "the American Nation", εννοούν ο αμερικανικός λαός, αφού δεν υπάρχει αμερικανικό έθνος, με την κλασσική έννοια της λέξεως. Το ίδιο ισχύει και για τον ελβετικό λαό, που απαρτίζεται (κυρίως από τρεις εθνότητες, την γερμανική, την γαλλική και την ιταλική.

    Γι' αυτό, όπως είπα, η άκριτη χρήση της λέξης "έθνος-κράτος" είναι παπαγαλία από ξένη μετάφραση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Βεβαίως, η λέξη nation έχει το αρχικό nat, το οποίο στα λατινικά έχει να κάνει με την γέννηση.

    Περισσότερα εδώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γλωσσικά:
    Η έκφραση "έθνος-κράτος" είναι όρος. Ο κάθε όρος έχει δεσμευτικό περιεχόμενο. Δεν μπορούμε να πάρουμε μία από τις λέξεις και να ψάχνουμε για το εάν ταιριάζει απόλυτα η ετυμολογία της με την σημασία του όρου. Έτσι κι αλλιώς οι λέξεις έχουν, ή μέσα στο χρόνο παίρνουν, δεύτερες και τρίτες έννοιες.

    Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την μετάφραση ενός ξένου όρου. Δε χρειάζεται να έχει κάποιο - απόλυτο - "νόημα" που να πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις. Η έννοια του όρου προϋπάρχει της μετάφραση του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο όρος πρέπει να χρησιμοποιείται και γιατί περιγράφει μία παγκόσμια κατάσταση - που δεν μπορεί να την περιγράψει ο όρος "εθνικό κράτος" - αλλά και γιατί περιγράφει και το ίδιο το κράτος! Τη σχέση του πολίτη με το σύνταγμα και τους θεσμούς. Θα μπορούσε να υπάρχει ένα εθνικό κράτος φατριών-φυλών ή ένα εθνικό κράτος ελέω θεού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Όπως έγραψα παραπάνω, ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται αντί του (υποκαθιστώντας τον) "εθνικό κράτος", μόλις πριν λίγα χρόνια. Αν κάνω λάθος, αν υπάρχει σε κείμενα παλαιότερα, ας με διορθώσει κάποιος.

    Δεν είναι καν όρος, διότι εννοιολογικά δεν σημαίνει τίποτε στα ελληνικά.

    Άλλο έθνος, άλλο λαός και άλλο κράτος. Μην χάσουμε και την γλώσσα μας στο τέλος εξ αιτίας των Βερέμηδων! Έλεος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Δεν λέω ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ο όρος εθνικό κράτος για την Ελλάδα. Αλλά ο όρος έθνος-κράτος, γενικά, είναι σωστός και όπου χρειάζεται πρέπει να χρησιμοποιείται. Δεν είναι κακός ο όρος, επειδή τον χρησιμοποιούν προπαγανδιστικά οι εθνοαποδομητές και οι εθνομηδενιστές εκμεταλλευόμενοι το ότι μέσα του υπάρχει η λέξη έθνος. Το πρόβλημα, για μένα, είναι ότι όλοι οι άλλοι τους "επιτρέπουν" να κάνουν τέτοια άθλια προπαγάνδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.