Ποιό κράτος είναι καλό; Το αριστερό ή το δεξιό;

Κάποτε οι όροι «αριστερός» και «δεξιός» ήταν διακριτοί. Η δεξιά εκπροσωπούσε τον «καθωσπρέπει» αστό ο οποίος συνήθως εντασσόταν σε «συντηρητικό» περιβάλλον το οποίο συμπαθούσε την ιεραρχία και τους τύπους, οπότε κατά περίσταση υπήρχε φλερτ και με στρατιωτικούς και με βασιλικούς κύκλους. Ο αριστερός κουβαλούσε το νέο φρούτο του μπολσεβικισμού και της μεροληψίας υπέρ των προλετάριων και έτσι λογαριαζόταν πιο ανατρεπτικός και «επαναστάτης» και σε κάθε ευκαιρία ζητούσε ανατροπή της κατεστημένης ιεραρχίας των δεξιών, ώστε στην τελική να εγκαταστήσει τη δική του.

Αυτά τα ιδεολογικά φρούτα κράτησαν αρκετές δεκαετίες και η κάθε περίσταση δημιουργούσε και οικογενειακές παραδόσεις από γενιά σε γενιά: οικογένειες, αλλά και συνοικίες ή χωριά ακόμα που συγκέντρωναν προλετάριους και «επαναστάτες» βαφτίζονταν συλληβδην «αριστεροί» και οι αντίστοιχες κοινωνικές δομές που αποτελούνταν από τους παραδοσιακούς φορείς υψηλής πατροπαράδοτης ιεραρχίας ονομάζονταν «δεξιοί».

Από τότε πολλά άλλαξαν. Έγινε τεράστια μείξη των τάξεων και των άλλοτε διακριτών ιδεολογιών. Αριστεροί εγκαταστάθηκαν στα καλά προάστια, απέκτησαν διοικητικά προνόμια και πλούτο και κατέκτησαν τη δίκη τους ιεραρχία εντός του αστικού περιβάλλοντος.

 Αντιστοίχως, δεξιοί πετάχτηκαν εκτός της πατροπαράδοτης ιεραρχικής δομής και βρέθηκαν να αναζητούν το μεροκάματο σε περιβάλλοντα παραγωγής που ανήκαν σε αριστερούς. Ο πλούτος και η εξουσία πλέον δεν ταυτίζεται με κάποια ιδεολογία. Ο οριστικός αφανισμός των αριστεροδεξιών ιδεολογιών επήλθε οριστικά στην Ελλάδα με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κάτω από την ομπρέλα της «σοσιαλδημοκρατίας» ενέταξε το κεντρικό πολιτικό σκεπτικό: «να περνάμε καλά. Ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο κολλητός μας. Αν δεν είσαι με μας, εσυ θα χάσεις». Και έτσι, πέρα από αριστερές και δεξιές, έφτιαξαν ένα μεγάλο πολύχρωμο πελατειακό κράτος.

Επομένως το κεντρικό πολιτικό ζητούμενο σήμερα στην Ελλάδα, αλλά και στη συντριπτική πλειοψηφία του δυτικού κόσμου, δεν είναι αριστερά ή δεξιά. Αυτά ξεπεράστηκαν ανεπιστρεπτί. Το βασικό ζητούμενο είναι το ποσοστό σύμφωνα με το οποίο το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει στις ζωές μας. Αυτό ξεκινά από το 100% όπου βρίσκονται οι απολυταρχικές μορφές διοίκησης μέχρι το 0% όπου υπάρχει η άρνηση οποιασδήποτε κρατικής παρέμβασης. Αυτός είναι ο δείκτης ελευθερίας μιας κοινωνίας.

 Η τάση να κατεβαίνει ο δείκτης προς το μηδέν ονομάζεται φιλελευθερισμός και η τάση να ανεβαίνει ο δείκτης προς το εκατό ονομάζεται σοσιαλισμός. 

Το μηδέν ομοιάζει προς τη φυσική κατάσταση και το φυσικό δίκαιο: ο ισχυρός επιβιώνει και ο αδύναμος έχει λιγότερες πιθανότητες να διαιωνίσει τς γονίδιά του. Το εκατό ομοιάζει με τον σχηματισμό ενός παντοδύναμου κράτους που θα προστατεύει τους υπηκόους του με την προϋπόθεση να του εκχωρήσουν πλήρως τη φυσική τους ελευθερία. Η πιο χαρακτηριστική μορφή ενός τέτοιου παντοδύναμου κράτους περιγράφεται από τον Τόμας Χόμπς στο έργο του «Λεβιάθαν» το 1651. Ο «Λεβιάθαν» απεικονίζεται εύληπτα και χαριτωμένα στη συνημμένη εικόνα.

Ένας δείκτης για να δούμε πού βρίσκεται η χώρα μας σήμερα σε σχέση με τη συμμετοχή του κράτους στις ζωές μας, είναι το πόσο συμμετέχει το κράτος αυτό στο ΑΕΠ. Οι μετρήσεις κάνουν λόγο για ποσοστό κοντά στο 60%. Αυτό το 60% υπό ιδανικές συνθήκες θα σήμαινε 60% απώλεια ελευθερίας με αντάλλαγμα ισόποση προστασία της ζωής μας και αντίστοιχες κοινωνικές παροχές. 
Ωστόσο, η ανθρώπινη ιστορία απέδειξε ότι όσο περισσότερες ατομικές ελευθερίες εκχωρείς στο κράτος, τόσο χειρότερο κράτος δημιουργείς. Γιατί; Επειδή δημιουργείται ένα απρόσωπο τέρας με αναξιοκρατικές δομές το οποίο καταλήγει να ωφελεί τον στενό κυβερνητικό κύκλο και τους φίλους του και όχι την κοινωνία εν γένει.
 Ωστόσο η πλήρης κατάργηση του κράτους σημαίνει ότι μια κοινωνία δεν θα μπορεί τυπικά και ουσιαστικά να υφίσταται: δεν θα υπάρχουν θεσμοθετημένες κοινές παραδοχές ούτε σε επίπεδο άμυνας, ούτε σε επίπεδο δικαιοσύνης, θεσμοί που αποτελούν τη συνεκτική βάση μιας κοινωνίας. Μηδενική κρατική παρέμβαση σημαίνει επιστροφή στο φυσικό δίκαιο.

Αυτό που σήμερα πρέπει πρακτικά να επιδιώκουμε είναι η σταδιακή μείωση της κρατικής παρεμβατικότητας στις ζωές μας. Το κράτος πρέπει με μείωση δαπανών και μείωση φόρων (δηλαδή μείωση εξουσίας) να χάσει τουλάχιστον 20 ποσοστιαίες μονάδες συμμετοχής στο ΑΕΠ. 
Σταδιακά οι πολίτες πρέπει να αυξήσουν το ποσοστό ευθύνης και το ποσοστό ελευθερίας τους σε σχέση με την επιβίωσή τους μέσα στην κοινωνία. 
Το κράτος σήμερα σε ένα ευρωπαϊκό πολιτισμένο περιβάλλον οφείλει αφενός να αποτελεί το δίχτυ προστασίας για τους αδύναμους ανθρώπους και αφετέρου τον εγγυητή της ασφάλειας της ζωής και της ιδιοκτησίας των πολιτών. 
Τους πόρους γι αυτό το σκοπό πρέπει να τους αντλεί αποκλειστικά από ένα απλό και δίκαιο σύστημα φορολογίας με ενιαίους και σταθερούς συντελεστές, οι οποίοι δεν θα κάνουν διάκριση σε ιδιότητες και επαγγέλματα. Το κράτος που θα αναλάβει τη σημαντική αυτή δουλειά, πρέπει να απαρτίζεται από ικανούς διαχειριστές με όσο το δυνατόν υψηλότερο ηθικό ανάστημα προσανατολισμένο στο κοινό καλό.

Όποιες χώρες σήμερα ακολουθούν τις παραπάνω παραδοχές ακμάζουν και ανεβάζουν το επίπεδο ευμάρειας του κάθε πολίτη χωριστά. Όποιες παραμένουν φοβισμένες και εξαρτώμενες από το παντοδύναμο κράτος «Λεβιάθαν», καταντούν καχεκτικές και ευάλωτες σε οποιεσδήποτε αρνητικές διεθνείς συγκυρίες. Ο Λεβιάθαν, το τέρας του κράτους ζει από τον φόβο σου. Ζει από τη σχέση εξάρτησης που θέλει να καλλιεργήσει μεταξύ της αδιαμφισβήτητης εξουσίας του και του ενστίκτου αυτοσυντήρησής σου. Μην τρέφεις το τέρας. Κάντο μικρό για να σε προστατεύει. Αν το αφήσεις μεγάλο, θα σε κατασπαράξει.

Παναγιώτης Αποστολόπουλος Πέρρος