«Η Τουρκία εκπέμπει νέα εικόνα»

Tης Μικαέλλας Λοίζου

Υπουργός Εξωτερικών: Οι λεονταρισμοί της Άγκυρας είναι κενοί περιεχομένου

Η Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή εκτιμά ότι δεν είναι πιθανόν η Τουρκία να προκαλέσει θερμό επεισόδιο στη Μεσόγειο

«Με το Ισραήλ βρισκόμαστε σε διάλογο για πιθανή συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και ο διάλογος αυτός προχωρεί ικανοποιητικά»

«Η σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο», υποστηρίζει η Υπουργός Εξωτερικών. 

Απομακρυσμένο θεωρεί το ενδεχόμενο επιθετικής κίνησης της Άγκυρας εναντίον της Κύπρου και της Noble Energy η Υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή. Όπως εξηγεί στη «Σ», «μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι πιθανή, όχι μόνο γιατί η Τουρκία θα σκεφτεί διπλά προτού αποφασίσει να πλήξει αμερικανικά συμφέροντα, αλλά και γιατί οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν στείλει ισχυρά μηνύματα στην Τουρκία να κρατηθεί μακριά από τη Noble και να μην τολμήσει να την παρενοχλήσει, πόσο μάλιστα να προβεί σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια που θα θεωρηθεί επιθετική ή εχθρική».

Όπως τόνισε η Υπουργός, η πεποίθηση αυτή ενισχύεται από το γεγονός πως η Άγκυρα δεν έχει αντιδράσει στην άφιξη της εξέδρας της Noble Energy στον προορισμό της, στο τεμάχιο 12. «Αυτό είναι μια ένδειξη ότι οι λεονταρισμοί των τελευταίων βδομάδων ήταν κενοί περιεχομένου και αυτό βέβαια είναι καλή εξέλιξη», υπογράμμισε. «Προχωρούν, όμως, με παράνομες ενέργειες με το ψευδοκράτος, οι οποίες είναι βέβαια νομικά άκυρες εξυπαρχής, όμως θα καταγγελθούν δεόντως από εμάς και ασφαλώς θα προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με οποιονδήποτε κατάλληλο τρόπο», σημείωσε. 

Δοκιμάζουν τις αντοχές

Πιστεύετε ότι η Τουρκία, όταν δηλώνει πως της είναι αδιάφορο το κατά πόσο θα ενταχθεί ή όχι στην Ε.Ε., το εννοεί; 
Πιστεύω ότι οι πολιτικοί στην Τουρκία δεν έχουν ακόμα αντιληφθεί ότι είναι η ΕΕ που θέτει τα κριτήρια και όχι οι υποψήφιες χώρες. Δυστυχώς, πιστεύουν ότι επειδή η Τουρκία είναι μια μεγάλη και ισχυρή χώρα, θα πρέπει η ΕΕ να την αποδεχθεί χωρίς μεγάλες θυσίες εκ μέρους της Τουρκίας. Τούτο, βέβαια, δεν έχει γίνει για καμιά υποψήφια χώρα και το θέμα της ένταξης μιας χώρας δεν είναι θέμα μεγέθους ή ισχύος, αλλά θέμα εναρμόνισης με την κοινοτική νομοθεσία και συμπεριφορά. Δυστυχώς, με την όλη συμπεριφορά της μέχρι σήμερα, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει αποδείξει ακόμα αν πράγματι επιθυμεί την ένταξή της στην ΕΕ, πράγμα που θα απαιτούσε και την παραδοχή ότι θα ήταν έτοιμη να προχωρήσει και σε οδυνηρές θυσίες και ριζικές αλλαγές στη νομοθεσία της, αλλά και στο τουρκικό κατεστημένο.

Η Τουρκία δοκιμάζει τις αντοχές της ΕΕ και παίζει ταυτόχρονα πολλά χαρτιά, μεταξύ των οποίων και πρόσφατα το ισλαμικό, μουσουλμανικό χαρτί της περιφερειακής δύναμης που θα ηγηθεί του αραβικού κόσμου. Θα πρέπει, κατά την άποψή μου, η ΕΕ να προβληματιστεί σοβαρά και να πάρει επιτέλους κάποιες αποφάσεις γι' αυτή την πορεία της Τουρκίας, και να της θέσει κάποιους σαφείς όρους για την ένταξή της, μεταξύ των οποίων θα πρέπει να είναι, επίσης, η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και συμπεριφορά στις σχέσεις της με τα άλλα κράτη που θα συνάδει με το Διεθνές Δίκαιο.

Ανοίγουν μέτωπα

Η Άγκυρα φαίνεται να προσπαθεί να αναλάβει αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο, εκμεταλλευόμενη την αστάθεια που επικρατεί στον αραβικό κόσμο. Θεωρείτε ότι αυτή τη στιγμή τοποθετεί όλα της τα αβγά σ’ αυτό το καλάθι, παρά στο δυτικό;

Είναι πραγματικά με πολύ ενδιαφέρον αλλά και ανησυχία που παρακολουθούμε τις διπλωματικές κινήσεις της Τουρκίας τον τελευταίο καιρό. Και όχι μόνο εμείς. Ολόκληρη η ΕΕ αλλά και οι ΗΠΑ και άλλες μεγάλες δυνάμεις παρακολουθούν τις νέες προσεγγίσεις της κυβέρνησης Ερντογάν και ιδιαίτερα την επικίνδυνη επιδείνωση των σχέσεών της με το Ισραήλ, και την πολεμική που ασκείται από την Τουρκία εναντίον του Ισραήλ.

Ο ξαφνικός εναγκαλισμός του αραβικού κόσμου και η ρητορική που ασκείται, ως εάν η Τουρκία είναι ο σωτήρας των Αράβων και η ηγέτιδα χώρα των μουσουλμάνων, προσδίδει, επίσης, μια εντελώς νέα εικόνα στην Τουρκία από αυτήν που τα τελευταία χρόνια προσπαθούσε να προβάλει.

Κατά την άποψή μου, η σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο. Δημιουργεί κρίσεις στις γειτονικές της περιοχές, ανοίγοντας συνεχώς επικίνδυνα μέτωπα, και προσπαθεί να εξάψει ακόμα περισσότερο τα αντιισραηλινά αισθήματα, ακόμα και σε αραβικές χώρες που είχαν μέχρι σήμερα παραδοσιακά καλές σχέσεις με το Ισραήλ. Το Κουρδικό παραμένει πληγή που δεν επουλώνεται, η κατοχή στην Κύπρο συνεχίζεται όπως και ο εποικισμός, ανοίγονται μέτωπα με το Ισραήλ και απειλούνται Κύπρος και Ισραήλ για τα κυριαρχικά τους δικαιώματα στην ΑΟΖ τους. Εν τω μεταξύ, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας βρίσκεται στο ψυγείο και η ίδια δεν κάνει τίποτα για να προχωρήσει, δεν δείχνει οποιοδήποτε ενδιαφέρον γι' αυτή την πορεία. Αυτή είναι η κατάσταση και αυτές είναι οι μέχρι στιγμής διαπιστώσεις και εκτιμήσεις μας για τις εξελίξεις.

Αμερικανική κατακραυγή

Αναμένετε ότι οι ΗΠΑ θα επέμβουν ακόμα πιο δραστικά προς αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ;
Όσον αφορά τις σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ παρατηρείται μια μεγάλη ένταση και έχουν διακοπεί πολλές συμφωνίες που είχαν συνομολογηθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των δύο χωρών. Όμως, κατά πόσον η Τουρκία θα προχωρήσει σε οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια εναντίον του Ισραήλ, αυτό το θεωρώ απομακρυσμένο, γιατί θα την έφερνε σε κάθετη αντιπαράθεση και με τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και άλλες χώρες που έχουν στενές σχέσεις με το Ισραήλ.

Ήδη οι ΗΠΑ παρακολουθούν με μεγάλη ανησυχία την επιδείνωση των σχέσεων των δύο χωρών και πιστεύω ότι κινούνται ήδη προς την κατεύθυνση της μη κλιμάκωσης αυτής της επιδείνωσης και της έντασης. Πάντως, η κατακραυγή εναντίον της Τουρκίας είναι διάχυτη στα περισσότερα ΜΜΕ των ΗΠΑ, αλλά και σε σημαντικές Δεξαμενές Σκέψης, στο Κογκρέσο και στον πολιτικό κόσμο γενικότερα. Δεν περιορίζεται μόνο στο εβραϊκό λόμπι και τους εβραϊκής καταγωγής πολιτικούς και άλλες προσωπικότητες, αλλά είναι πολύ ευρύτερη η κατακραυγή και η κριτική εναντίον της Τουρκίας και της νέας ισλαμιστικής της προσέγγισης.

Τα επόμενα βήματα

Μια από τις μεγαλύτερες διπλωματικές επιτυχίες της Κύπρου τα τελευταία χρόνια ήταν η οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με το Ισραήλ. Πέραν των οικονομικών προοπτικών που δημιουργεί, πώς ενισχύεται η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ιδιαίτερα σε περίπτωση συνεκμετάλλευσης ή άλλης συνεργασίας, που μας δίνει άμεσο ρόλο στη διαχείριση των ισραηλινών κοιτασμάτων; 
Η Κυπριακή Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια κινήθηκε μεθοδικά προς την κατεύθυνση διασφάλισης των συμφερόντων της και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στην ΑΟΖ της, με τη συνομολόγηση των συμφωνιών οριοθέτησης με το Λίβανο (2007), την Αίγυπτο (2007) και το Ισραήλ (2010). Προχώρησε με το πρώτο στάδιο αδειοδότησης και τώρα προχωρεί με τη διερευνητική γεώτρηση από τη Noble Energy, με την οποία έχει συμβληθεί. Με το Ισραήλ βρισκόμαστε σε διάλογο για πιθανή συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και ο διάλογος αυτός προχωρεί ικανοποιητικά.

Οι νέοι αυτοί τομείς που ανοίγονται μπροστά μας ενισχύουν την Κυπριακή Δημοκρατία και τη θωρακίζουν πολιτικά, αλλά και ενισχύουν τις προοπτικές μιας οικονομικής ανάπτυξης προς όφελος της Κύπρου και του λαού της, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Επίσης, θα ήθελα να τονίσω ότι ενισχύεται ο στρατηγικός ρόλος της Κύπρου και το πόσο μπορεί να συμβάλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ, ιδιαίτερα σε θέματα προμήθειας φυσικού αερίου.

Οι σχέσεις της Λευκωσίας με τους δυνατούς της Γης

Πώς θα χαρακτηρίζατε τις σχέσεις μας με τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ, και πού βρίσκονται σ’ αυτό το στάδιο; 
Οι σχέσεις μας με όλες τις χώρες που αναφέρατε βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα και προσπάθειά μας είναι η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Με τη Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία βρισκόμαστε βέβαια σε επαφή στα πλαίσια της ΕΕ και μέσω των διπλωματικών μας αποστολών εκατέρωθεν καταβάλλονται προσπάθειες για ενίσχυση των σχέσεών μας, αλλά και ανάπτυξή τους σε νέους τομείς. Οι επισκέψεις που αντηλλάγησαν τα τελευταία τρία χρόνια στο υψηλότερο επίπεδο, συνέβαλαν στην περαιτέρω ώθηση αυτών των σχέσεων και στην αμοιβαία κατανόηση και συναντίληψη όσον αφορά θέματα ευρωπαϊκού και κοινού ενδιαφέροντος.

Με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ η σχέσεις μας είναι επίσης άριστες και λόγω του ότι αμφότερες είναι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και γιατί έχουμε παραδοσιακά τόσο με τη 
Ρωσία όσο και με τις ΗΠΑ αναπτυγμένες σχέσεις σε όλους τους τομείς. Η Ρωσική Ομοσπονδία αποτελεί διαχρονικά έναν από τους θερμότερους και σταθερούς μας υποστηρικτές στο Κυπριακό, και στάθηκε δίπλα μας σε όλες τις δύσκολες στιγμές που πέρασε ο τόπος μας, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα.

Στις ΗΠΑ έχουμε μια σημαντική παροικία, με τη βοήθεια της οποίας, καθώς και με την ευρύτερη ομογένεια, προωθούμε τις σχέσεις μας στο Κογκρέσο και γενικότερα στις εκάστοτε αμερικανικές κυβερνήσεις. Από δικής μας πλευράς, η Κύπρος στάθηκε δίπλα στις ΗΠΑ σε δύσκολες στιγμές, όπως κατά την περίοδο των τρομοκρατικών ενεργειών της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, και συντάχθηκε με τις ΗΠΑ και γενικά τη διεθνή κοινότητα στον παγκόσμιο αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία. Η πολιτική μας στις διεθνείς σχέσεις είναι πολυδιάστατη και προσπάθειά μας είναι να ενισχύσουμε τους δεσμούς μας με όλες τις χώρες.

*Διαβάστε αύριο στη «Σ» το δεύτερο μέρος της συνέντευξης της Υπουργού Εξωτερικών.

SHMERINH