26/9/09

Ο διάλογος με την Τουρκία πρέπει να συνεχιστεί

Κατά καιρούς, και με διάφορες αφορμές, επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και το ενδεχόμενο διευθέτησης των διμερών προβλημάτων μέσω διαπραγμάτευσης. Κάθε διαπραγμάτευση προϋποθέτει διμερείς επαφές, συζητήσεις, κάποια μορφή διαλόγου. Υποθέτω, λοιπόν, ότι ο διάλογος θα επανέλθει στο προσκήνιο μετά τις εκλογές -ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα θα τις κερδίσει. Ομως, δυστυχώς, η έννοια του όποιου διαλόγου με την Τουρκία έχει δαιμονοποιηθεί στην Ελλάδα και έχει γίνει συνώνυμο είτε με την πολιτική αφέλεια, είτε με την εθελουσία παράδοση (βλέπε μειοδοσία) στις επεκτατικές διαθέσεις της Αγκυρας.


Στην πλειοψηφία τους, πρόκειται για αντιδράσεις συναισθηματικής φύσης που δεν στηρίζονται σε ουσιαστική γνώση των θεμάτων, ορθολογικά επιχειρήματα και στρατηγική ανάλυση. Δυστυχώς, οι συζητήσεις για τα μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής, είτε πρόκειται για το μακεδονικό, είτε για τα ελληνοτουρκικά, διακρίνονται από έντονο λαϊκισμό, εύκολες κορώνες περί πατριωτισμού –ή συνηθέστερα της έλλειψης αυτού, με αναφορά σε συγκεκριμένα πρόσωπα-, ενώ είναι σαφής η έλλειψη ψύχραιμης θεώρησης, ανάλυσης και συζήτησης.

Αλλά και από το άλλο άκρο του πολιτικού και ακαδημαϊκού φάσματος, δεν λείπουν οι περιπτώσεις, μάλλον απλοϊκής, θεώρησης των εργαλείων διαχείρισης των διμερών σχέσεων με την Τουρκία, εκτιμώντας ότι το διεθνές δίκαιο ή η συμμετοχή μας στην ΕΕ επαρκούν από μόνα τους. Αυτή η σχολή σκέψης υποτιμά σημαντικά την αποτρεπτική χρησιμότητα της στρατιωτικής ισχύος, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Επιστρέφοντας στο ζήτημα του διαλόγου, αξίζει να σημειώσουμε ότι:
α) Στην εξωτερική πολιτική απαιτείται δημιουργική σκέψη, φαντασία, νέες ιδέες και πρωτοβουλίες, καλή προετοιμασία, εμπιστοσύνη στις ικανότητές μας. Η εύκολη λύση (που οφείλεται εν μέρει και στην πνευματική οκνηρία) είναι η αβασάνιστη απόρριψη κάθε νέας ιδέας, κάθε πρωτοβουλίας, κάθε κινητικότητας.
β) Η αποχή από το διάλογο μπορεί να είναι μια χρήσιμη διπλωματική τακτική σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, αλλά θα ήταν βλαπτική ως μόνιμη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής.
γ) Από τη δεκαετία του 1970, έχουμε συζητήσει αρκετές φορές –συνήθως σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών, αλλά ενίοτε και σε επίπεδο Υπουργών ή και Πρωθυπουργών-, χωρίς θετικό, όσον αφορά στα ζητήματα «υψηλής» πολιτικής, αλλά ούτε και αρνητικό αποτέλεσμα. Ακόμα και το περιβόητο Mea Culpa του Ανδρέα Παπανδρέου για το Νταβός δεν είχε μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες. Οι διερευνητικές επαφές των τελευταίων ετών, των οποίων το ακριβές περιεχόμενο δεν γνωρίζουμε -και θεωρούμε σκόπιμο να μην υιοθετήσουμε άκριτα και αβασάνιστα τις διάφορες διαρροές και «αποκαλύψεις», είναι ένα ακόμη παράδειγμα διπλωματικών συζητήσεων που θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να αποβούν χρήσιμες.
δ) Ο διάλογος δεν είναι συνώνυμο της διαπραγμάτευσης, αν και μπορεί να οδηγήσει εκεί. Ο δε κατάλογος των υπό συζήτηση θεμάτων καθορίζεται με ακρίβεια εκ των προτέρων, είναι πολύ συγκεκριμένος και –ιδιαίτερα όταν πρόκειται για υπηρεσιακούς παράγοντες- τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια.
ε) Οι εκπρόσωποι της ελληνικής πλευράς (πολιτικοί, διπλωμάτες -και σπανιότερα- στρατιωτικοί) θα πρέπει να θεωρηθούν εκ προοιμίου άνθρωποι έξυπνοι και γνώστες του αντικειμένου. Άρα, το ενδεχόμενο να ξεγελασθούν από τους “μετερνίχους” της τουρκικής ή αγγλοαμερικανικής διπλωματίας (παρεμπιπτόντως, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η υψηλή εκτίμηση της άλλης πλευράς προς την ελληνική διπλωματία) και να παραχωρήσουν πάτρια εδάφη ή άλλα ζωτικά συμφέροντα είναι, μάλλον, περιορισμένη. Υπάρχει, βεβαίως, το ενδεχόμενο λανθασμένης εκτίμησης ή χειρισμού, αλλά αυτό ελαχιστοποιείται από την ύπαρξη και ομαλή λειτουργία ενός αποτελεσματικού υποστηρικτικού μηχανισμού στα συναρμόδια υπουργεία.
στ) Η διεθνής κοινότητα θεωρεί το διάλογο ως ένα εξαιρετικά σημαντικό μέσο για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Ακόμη και όταν ο διάλογος είναι αναποτελεσματικός, είναι προτιμότερη η συνέχισή του από την απουσία. Ορισμένοι εκτιμούν ότι δύο χώρες που συνομιλούν, δεν κάνουν πόλεμο.

Ακόμη κι αν η ιστορία και η διεθνής εμπειρία δεν δικαιώνουν απόλυτα την άποψη αυτή, είναι γεγονός ότι ο διάλογος δεν βλάπτει όταν συντρέχουν μια σειρά από προϋποθέσεις, και πιο συγκεκριμένα όταν:
1. Εχουν καθοριστεί με σαφήνεια τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα και οι δευτερεύοντες στόχοι και έχει χαραχθεί υψηλή στρατηγική.
2. Η αντιπροσωπεία (και γενικότερα οι συμμετέχοντες στο διάλογο) είναι προσεκτικά επιλεγμένοι με βάση την άριστη γνώση του αντικειμένου.
3. Ο διάλογος πραγματοποιείται με βάση μια καλά σχεδιασμένη στρατηγική (ποια είναι τα ελληνικά ζωτικά συμφέροντα, ποιος είναι ο επιδιωκόμενος στόχος), διαπραγματευτική τακτική (ποια είναι τα περιθώρια ελιγμών) και υποστηρίζεται από ιδέες, προτάσεις και πλήρεις υπηρεσιακούς φακέλους.
4. Δεν πραγματοποιείται υπό το καθεστώς εμφανούς ανισοζυγίου ισχύος (είτε πολιτικο-διπλωματικού, είτε οικονομικού, είτε –κυρίως—στρατιωτικού).
5. Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες απεμπλοκής, σε περίπτωση που κριθεί ότι δεν εξυπηρετούνται πλέον τα συμφέροντά μας.
6. Εχει, σε επίπεδο αρχών τουλάχιστον, την πολιτική στήριξη μεγάλου μέρους της αντιπολίτευσης. Επικριτικές δηλώσεις της αντιπολίτευσης μπορεί να είναι χρήσιμες (για να τις επικαλεσθεί η κυβέρνηση ως ένδειξη αδυναμίας περαιτέρω υποχωρήσεων ή συμβιβασμών, αν φθάσουμε στο στάδιο της διαπραγμάτευσης), αρκεί να έχει προηγηθεί συνεννόηση και να υπάρχει συμφωνία επί της ουσίας.

Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, η απλή συζήτηση ενός θέματος δεν βλάπτει τα εθνικά συμφέροντα, ιδιαίτερα εφόσον συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί, βεβαίως, ότι ακόμη και αν το πιθανό κόστος είναι πρακτικά μηδενικό, τυχόν οφέλη δεν είναι εγγυημένα. Ωστόσο, η καλή προετοιμασία και οι ορθοί χειρισμοί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αυξάνουν τις πιθανότητες θετικού αποτελέσματος, είτε σε επίπεδο εντυπώσεων, είτε σε επίπεδο ουσίας.

Θ.Ντοκος Νewstime.gr

3 σχόλια:

  1. ΠΡΟΣΟΧΗ.... ΕΛΙΑΜΕΠ!!!!! ΚΟΥΜΠΩΘΕΙΤΕ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπασμπακανλίκ - Καραμανλίκ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. τό αίμα τών παππούδων ακόμη δέν στέγνωσε.καμμιά φιλία καί συζήτησιν μέ τούς σφαγείς.τό αίμα πληρώνεται μέ αίμα.

    Περικλής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.