Κουρδικό: Ευκαιρίες και κίνδυνοι

Όσο το Κουρδικό παραμένει ανοικτό εντός συνόρων, οι όποιες μεσολαβητικές προσπάθειες της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή θα είναι υποθηκευμένες

Του Γιώργου Καπόπουλου
Kapopoulos@pegasus.gr

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η προχθεσινή συνάντηση του Ερντογάν με την υπό τον Αχμέτ Τουρκ ηγεσία του Κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Κοινωνίας (DTP) σπάει ένα ψυχολογικό ταμπού καθώς νομιμοποιεί πλέον την ανοικτή συζήτηση για το πλαίσιο πολιτικής επίλυσης του Κουρδικού στην Τουρκία. Νέες ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι συνθέτουν τη σημερινή εικόνα του Κουρδικού στον Ανατολικό μας γείτονα:

Πρώτον, σε ό,τι αφορά το Κουρδικό κίνημα εκτός συνόρων η Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα στο Βόρειο Ιράκ βρίσκεται σε δυναμική πλήρους προσέγγισης συμφιλίωσης με την Αγκυρα εν όψει της νέας πραγματικότητας που θα διαμορφωθεί μετά την πλήρη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων στα τέλη του 2011.

Μπαρζανί και Ταλαμπανί βλέπουν την Τουρκία σαν παράμετρο εξισορρόπησης απέναντι στη Βαγδάτη. Ετσι δίπλα στις καλές σχέσεις με το Ιράν και τη στενή συνεργασία με τη Συρία προστίθεται η προσέγγιση με την κυβέρνηση της Αυτόνομης Κουρδικής Οντότητας που συρρικνώνει δραματικά, αν δεν εκμηδενίζει πλήρως, τη δυνατότητα εισαγωγής ένοπλης κουρδικής ανταρσίας από το εξωτερικό.

-Δεύτερον, στο εσωτερικό της χώρας ο Ερντογάν μοιάζει κυρίαρχος του παιχνιδιού με τους επίδοξους πραξικοπηματίες και υπονομευτές στο εδώλιο του κατηγορουμένου και τις μεταρρυθμίσεις εκδημοκρατισμού στην τελική ευθεία.

Αν οι παραπάνω εξελίξεις συνθέτουν μια ευκαιρία για την επίλυση του Κουρδικού, το πλαίσιό της θα έχει ως επίκεντρο τρεις παραμέτρους:

-Κατοχύρωση της γλωσσικής και πολιτισμικής ταυτότητας των Κούρδων στην εκπαίδευση και την ενημέρωση.

-Αφοπλισμός των ανταρτικών ομάδων με το ΡΚΚ να είναι βέβαιο ότι θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι χωρίς την συγκατάθεσή του τα όπλα δεν πρόκειται να σιγήσουν, συγκατάθεση που θα προϋποθέτει υψηλότατο πολιτικό αντίτιμο.

-Χορήγηση της ευρύτατης δυνατής πολιτικής αμνηστίας που θα επιτρέψει στη λαϊκή βάση, αλλά και στο μεγαλύτερο μέρος της κουρδικής ηγεσίας να κινηθεί στο πλαίσιο της συνταγματικής και κοινοβουλευτικής νομιμότητας.

Με δεδομένο το μέγεθος της πρόκλησης της παραπάνω δέσμης μέτρων, εύλογα τίθεται το ερώτημα αν υπάρχει ελπίδα συνεργασίας του Κεμαλικού CHP και του Εθνικιστικού ΜΗΡ ώστε τα ανοίγματα Ερντογάν στο Κουρδικό να μη γίνουν ένα ακόμη μέτωπο αντιπαράθεσης της κυβέρνησης με την αντιπολίτευση.

Δίπλα όμως στις ευκαιρίες υπάρχουν και οι κίνδυνοι: Ενδεχόμενη πολιτική προσέγγιση και επίλυση του Κουρδικού συνιστά απειλή πρώτου μεγέθους και για τις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και για την ηγεσία του ΡΚΚ:

-Η στρατιωτική ηγεσία θα χάσει τα περισσότερα από τα επιχειρήματά της που νομιμοποιούν την παρέμβασή της στην πολιτική. Επιπλέον η αναγνώριση γλωσσικών και πολιτισμικών μειονοτικών δικαιωμάτων στους Κούρδους θα επιταχύνει την κατάργηση όλων των περιορισμών εθνικού ή θρησκευτικού φρονήματος που υφίστανται ακόμη σήμερα στο όνομα της προστασίας του ενιαίου κοσμικού κράτους.

-Το ΡΚΚ που ανδρώθηκε και αναπτύχθηκε απέναντι στη σιδηρά πυγμή του Κεμαλικού Κατεστημένου θα αντιμετωπίσει υπαρξιακό πρόβλημα την επαύριον της πολιτικής επίλυσης του Κουρδικού: Οι αναπροσαρμογές που θα πρέπει να κάνει, θα ισοδυναμούν με αυτοδιάλυση και επανίδρυση. Επιπλέον το μετριοπαθές Πολιτικό Ισλάμ του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ αποτελεί ένα πολιτικό στέγαστρο κάτω από το οποίο οι Σουνίτες Κούρδοι αισθάνονται άνετα. Η Τουρκία του Σουνιτικού Πολιτικού Ισλάμ μπορεί να προσεγγίσει, ούτως ή άλλως, πιο εύκολα τους Σουνίτες Κούρδους που κατοικούν στα δύο γειτονικά κράτη που κυβερνώνται από τους Σιίτες, το Ιράν και το Ιράκ.

Με δύο λόγια, η πολιτική Ερντογάν στο Κουρδικό αποτελεί θανάσιμη απειλή για τον ρόλο και τη δύναμη και των δύο πλευρών που πριν από είκοσι πέντε χρόνια -το 1984- άρχισαν μια ανηλεή αιματηρή πολεμική αντιπαράθεση.

Το μεγάλο πλεονέκτημα του Ερντογάν είναι ότι η διαιώνιση της κουρδικής εκκρεμότητας δεν ναρκοθετεί μόνο την πορεία προς την Ε.Ε., αλλά υποθηκεύει τον ρόλο που με τόσες προσπάθειες κατοχύρωσε η χώρα στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή. Τηρουμένων των αναλογιών η Γαλλία μπόρεσε να διαδραματίσει ρόλο στην Αφρική, στην Ασία και τον Τρίτο Κόσμο συνολικά μόνον όταν τερματίσθηκε το 1962 ο πόλεμος στην Αλγερία.

Όσο το Κουρδικό παραμένει ανοικτό εντός συνόρων, οι όποιες μεσολαβητικές προσπάθειες της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή θα είναι υποθηκευμένες από τη δυνατότητα που θα έχει κάθε δυσαρεστημένος να προκαλέσει αποσταθεροποίηση μέσω ανάφλεξης στη Ν.Α. περιοχή της χώρας.

Η προσέγγιση Ερντογάν παραπέμπει στη στρατηγική συμμαχίας Τούρκων - Κούρδων του Κεμάλ που υιοθετήθηκε το 1919 και κράτησε μέχρι το 1926, όταν η Κοινωνία των Εθνών κατακύρωσε το Βόρειο Ιράκ στη Βαγδάτη τερματίζοντας το όραμα του ελέγχου όλων των Κούρδων της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μια στρατηγική που επεχείρησε ανεπιτυχώς να αναβιώσει ο Οζάλ την περίοδο 1990-91, όταν ο Σαντάμ έπαυσε να ελέγχει το Βόρειο Ιράκ.

Πηγή imerisia.gr