«Τους φωτογράφησα νεκρούς»

«Τους φωτογράφησα νεκρούς» είχε καταθέσει τότε ο Τούρκος δημοσιογράφος περιγράφοντας με λεπτομέρειες τι ακριβώς είχε γίνει. Βέβαια δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Τούρκος δημοσιογράφος είχε ομολογήσει πως είδε νεκρούς τους πέντε Ε/Κ τους οποίους οι οικογένειές τους και η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρούσαν μέχρι την ταυτοποίηση των λειψάνων τους αγνοουμένους. Παρόμοια αναφορά είχε κάνει το 1976 στην εφημερίδα «Μιλιέτ», κατάθεση είχε δώσει μετά από παράκληση του Ρ. Ντενκτάς και το 1981 (το περιεχόμενό της δεν έχει δοθεί), χθες είπε περίπου τα ίδια (υπέπεσε σε αντιφάσεις) στη «Χουριέτ», ενώ τα παραπάνω επιβεβαίωσε με δηλώσεις του στην εφημερίδα μας και πάλι χθες.

Η κατάθεση-ομολογία του Εργκίν Κονούκσεβερ το 1990 για τους πέντε στο Τζιάος
Σημαντικά κομμάτια που συνθέτουν και ολοκληρώνουν το τραγικό παζλ των πέντε Ε/Κ αιχμαλώτων στο Τζιάος που απεικονίζονται στη φωτογραφία-σύμβολο του θέματος των αγνοουμένων φαίνεται πως έχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο «παραπέσει» από το 1974 και μετά. Έκτοτε στόματα (Ε/Κ, Τ/Κ και Τούρκων) μένουν ερμητικά κλειστά, στοιχεία και τεκμήρια που θα βοηθούσαν τη διαλεύκανση της τύχης τους και τη λύτρωση των οικογενειών τους έχουν μυστηριωδώς «εξαφανιστεί», ενώ στην υπόθεση έχουν επέλθει, σκοπίμως ή άλλως πως, και διαστρεβλώσεις. Η ανακάλυψη της αλήθειας συνεχίζει να «κολλάει» 35 χρόνια μετά στην πολιτικοποίηση του ανθρωπιστικής φύσεως θέματος.
Ο «Π» φέρει σήμερα στο φως της δημοσιότητας το περιεχόμενο της ομολογίας-κατάθεσης που έδωσε ο αυτόπτης μάρτυρας και το άτομο που απαθανάτισε -τουλάχιστον- τη σκηνή της αιχμαλωσίας των πέντε, Εργκίν Κονούκσεβερ, το 1990 μέσω των Ηνωμένων Εθνών. «Τους φωτογράφησα νεκρούς» είχε καταθέσει τότε ο Τούρκος δημοσιογράφος περιγράφοντας με λεπτομέρειες τι ακριβώς είχε γίνει. Βέβαια δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Τούρκος δημοσιογράφος είχε ομολογήσει πως είδε νεκρούς τους πέντε Ε/Κ τους οποίους οι οικογένειές τους και η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρούσαν μέχρι την ταυτοποίηση των λειψάνων τους αγνοουμένους. Παρόμοια αναφορά είχε κάνει το 1976 στην εφημερίδα «Μιλιέτ», κατάθεση είχε δώσει μετά από παράκληση του Ρ. Ντενκτάς και το 1981 (το περιεχόμενό της δεν έχει δοθεί), χθες είπε περίπου τα ίδια (υπέπεσε σε αντιφάσεις) στη «Χουριέτ», ενώ τα παραπάνω επιβεβαίωσε με δηλώσεις του στην εφημερίδα μας και πάλι χθες.
Η ιστορία όπως εκτυλίσσεται σήμερα βέβαια αφήνει όλες σχεδόν τις εμπλεκόμενες πλευρές εκτεθειμένες, με τους συγγενείς των πέντε Ε/Κ να είναι βυθισμένοι στην άγνοια όλα αυτά τα χρόνια.

«Κείτονταν νεκροί»
Το 1990 λοιπόν ο Εργκίν Κονούκσεβερ που είχε τραβήξει τη φωτογραφία (μία μέρα πριν συλληφθεί από Ε/Κ στρατιώτες) κλήθηκε για κατάθεση στα Ηνωμένα Έθνη. Περιγράφει από την αρχή την ιστορία λέγοντας πως αποβιβάστηκε από το άρμα όπου βρισκόταν και άρχισε να βγάζει φωτογραφίες τους πέντε Ε/Κ αιχμαλώτους να καπνίζουν και να πίνουν νερό. Τότε πλησίασε στη σκηνή, εξηγεί, και ο Τούρκος αξιωματικός Μπορατάς για να ανακρίνει τους αιχμαλώτους. Τον πλησίασαν όμως, συνεχίζει, τρεις με τέσσερις Τ/Κ μαχητές ζητώντας του να τους παραδώσει τους αιχμαλώτους. Ο Μπορατάς ανταποκρίθηκε και μετά την παράδοση τόσο ο ίδιος όσο και ο Κονούκσεβερ ανέβηκαν πάλι στο οχήματά τους. Ο Κονούκσεβερ ομολογεί ότι φωτογράφησε πολλές φορές τους Τ/Κ μαχητές να συνοδεύουν τους αιχμαλώτους προς το Τζιάος. Λίγο πριν ξεκινήσουν τα τουρκικά στρατεύματα, συνεχίζει ο Κονούκσεβερ, ακούστηκαν πυροβολισμοί πίσω από ένα λοφίσκο. Έτρεξαν όλοι να δουν τι συνέβη. Σε αυτό ακριβώς το σημείο ο Κονούκσεβερ λέει (στο πλαίσιο της κατάθεσής του στα ΗΕ το περιεχόμενο της οποίας γνωρίζει ο «Π») ότι είδε τους πέντε Ε/Κ να κείτονται νεκροί στο έδαφος. Οι Τ/Κ μαχητές είχαν ήδη απομακρυνθεί. Ο Κονούκσεβερ με ξεκάθαρο τρόπο λέει ότι φωτογράφησε τους πέντε νεκρούς, πλέον, Ε/Κ και κατόπιν απομακρύνθηκε.
Τα περί εκτέλεσης των Ε/Κ από Τ/Κ μαχητές είχε πει ο Κονούκσεβερ και σε συνέντευξή του το 1976. Ωστόσο στις χθεσινές του δηλώσεις στη «Χουριέτ» πρόσθεσε και κάτι παραπάνω που μάλλον δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. «Εγώ τράβηξα αυτές τις φωτογραφίες αλλά στα χέρια των Ε/Κ υπάρχουν και φωτογραφίες από την ταφή τους». Ωστόσο τα λείψανα των πέντε Ε/Κ βρέθηκαν (μαζί με 14 ακόμα λείψανα) σε πηγάδι μέσα στο Τζιάος ενώ το σημείο της εκτέλεσης βρίσκεται ένα χιλιόμετρο περίπου μακριά από αυτό. Στις δηλώσεις του στον «Π» ο Τούρκος δημοσιογράφος επέμενε κυρίως στο ότι οι Ε/Κ που τον συνέλαβαν το 1974 γνώριζαν από τότε ότι οι πέντε Ε/Κ είχαν εκτελεστεί. «Τους το είπα και είχαν και τα φιλμ. Γνώριζαν ότι τους εκτέλεσαν Τ/Κ» μας είπε.

Έκρυψαν τα φιλμ
Το κουβάρι της συγκεκριμένης ιστορίας θα μπορούσε με ευκολία και γρήγορα να ξετυλιχτεί από τα φιλμ (αφού έχουν φωτογραφηθεί νεκροί οι Ε/Κ) τα οποία βρέθηκαν το 1974 στην κατοχή του Κονούκσεβερ και τα οποία αφού κατασχέθηκαν μεταφέρθηκαν στο ΓΕΕΦ. Από εκεί τα φιλμ παίρνουν μια «αυτόνομη» πορεία και στη συνέχεια εξαφανίζονται. Τα φιλμ (11 με 12 τον αριθμό, δηλαδή περίπου 100 φωτογραφίες) μεταφέρθηκαν από έφεδρο αξιωματικό στο φωτογραφείο του Χρίστου Γιάγκου για εμφάνιση. Μετά από λίγες μέρες μια φωτογραφία από τα φιλμ κάνει την εμφάνισή της στην εφημερίδα «Μάχη» (κατΆ ακρίβεια το φιλμ παραχωρήθηκε έναντι αμοιβής). Η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους έχει στην κατοχή της σήμερα μόλις 10-12 φωτογραφίες που δείχνουν τη σκηνή της αιχμαλωσίας. Για τα φιλμ αυτά και την τύχη τους έχουν αναπτυχθεί αρκετά σενάρια. Από τα κατεχόμενα Τ/Κ που έψαξαν στο παρελθόν να δουν τι απέγιναν μας ανέφεραν ότι τα φιλμ μοιράστηκαν σε τρία μέρη. Το ένα μέρος βρέθηκε στην κατοχή Ε/Κ αξιωματικού (δόκιμου), το δεύτερο στα χέρια Ελλαδίτη και το τρίτο (οι φωτογραφίες προφανώς της ΔΕΑ) στις Αρχές της Δημοκρατίας.

Αντιδράσεις
Στην προώθηση του θέματος της εκτέλεσης των πέντε Ε/Κ προέβη ο βουλευτής Χρήστος Πουργουρίδης, επικοινωνώντας με το γραφείο τού Γραμματέα του ΣτΕ προκειμένου η Τουρκία να δώσει επιτέλους πληροφορίες για τους αγνοουμένους. Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Γιαννάκης Ομήρου, κατήγγειλε το θέμα στον πρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Πολ Ρασμούσεν και τον πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Ομάδας Μάρτιν Σουλτς.
Από τα κατεχόμενα, ο εκπρόσωπος του Τ/Κ ηγέτη, Χασάν Ερτσακιτζά, είπε πως το θέμα των αγνοουμένων δεν πρέπει να τύχει πολιτικής εκμετάλλευσης και υπό τη φράση «φωνάζει ο κλέφτης να φύγει ο νοικοκύρης» προειδοποίησε ότι και η τ/κ πλευρά θα μπορούσε να μιλά για τις εκτελέσεις Τ/Κ σε Μάραθα, Σανταλάρη και Αλόα. Το τ/κ μέλος της ΔΕΑ, Πλουμέρ Κιουτσούκ, κάλεσε τους δυο ηγέτες να μην πολιτικοποιήσουν το θέμα. Τέλος, το θέμα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στον τουρκικό Τύπο και ενδεικτικοί είναι οι τίτλοι μερίδας του Τύπου: «Κρίση αιχμαλώτων στην Κύπρο», «Ζητήθηκαν εξηγήσεις από Τουρκία» και «Τελικά έλεγε την αλήθεια ο Ατίλλα Ολγκάτς».



--------------------------------------------------------------------------------

Κατάθεση-φάντασμα
Εκτός από τα φιλμ, φως στην υπόθεση θα μπορούσε να ρίξει η κατάθεση που έδωσε ο Κονούκσεβερ όταν πιάστηκε αιχμάλωτος το 1974. Από τα κατεχόμενα και πάλι μας ανέφεραν ότι ο Κονούκσεβερ έδωσε 20σέλιδη κατάθεση σε Ε/Κ αξιωματικό του στρατού. «Τον έβαλαν και την υπέγραψε», μας ανέφεραν χαρακτηριστικά. Η κατάθεση αυτή, ωστόσο ουδέποτε έφθασε στη ΔΕΑ. Κι αν μιλάμε για (σκόπιμες ή μη) παραλείψεις εκ μέρους Ε/Κ πρωταγωνιστών της περιόδου μετά την εισβολή σίγουρα παραλείψεις βαραίνουν και την τ/κ πλευρά. Ο Κονούκσεβερ ήξερε έναν προς έναν τους Τούρκους αξιωματικούς που συνέλαβαν τους πέντε Ε/Κ. Είδε δε και τους Τ/Κ μαχητές που πήραν και εκτέλεσαν, όπως λέει ο ίδιος, τους Ε/Κ. Ωστόσο από τότε καμιά επιπρόσθετη ομολογία δεν έχει δοθεί από την τ/κ πλευρά. Όπως προκύπτει η υπόθεση που για χρόνια προβλήθηκε από την ε/κ πλευρά ως η «σημαία» του θέματος των αγνοουμένων καλύπτεται ακόμα από πολλά ερωτηματικά. Γνώριζαν οι Αρχές τα περί εκτέλεσης των πέντε Ε/Κ; Βρέθηκαν τα στοιχεία-κλειδιά στα χέρια των αρμοδίων; Υπήρξε απόκρυψη της αλήθειας χάριν της πολιτικής πίεσης κατά της Τουρκίας και προώθησης του γενικότερου θέματος των αγνοουμένων; Το δεδομένο βέβαια παραμένει. Οι πέντε Ε/Κ εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, όντας αιχμάλωτοι. Και οι συγγενείς τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ήταν όλα αυτά τα χρόνια «βυθισμένοι» στην άγνοια, την αγωνία και τον πόνο τους.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κωδικός άρθρου: 890133
ΠΟΛΙΤΗΣ - 13/08/2009, Σελίδα: 7