«Αν γίνω ο κακούργος της Ιστορίας σας...»

Κίσινγκερ: Δεν μπορούμε να έχουμε αυτές τις συνεντεύξεις στην εφημερίδα «Le Monde» αποκαλώντας με δολοφόνο. (σημ: Ο Μακάριος έδωσε συνέντευξη στον Ερίκ Ρουλό τον Σεπτέμβριο του '74). Εχω να σας πω ότι οι ικανότητές σας ήταν πολύ μεγάλες για το νησί που κυβερνούσατε. Ησασταν η καλύτερη λύση για το νησί. Εάν νομίζετε ότι τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο, όταν είχαμε έναν πρόεδρο πιεζόμενο να παραιτηθεί, θα επεμβαίναμε εναντίον σας... (σημ: Στις 8 Αυγούστου 1974 παραιτήθηκε ο πρόεδρος Νίξον, λόγω του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ). Είχαμε αναφορές για πραξικόπημα κάθε τρεις μήνες. Τι είχατε κάνει, Μακαριότατε, εναντίον μας; Δεν είχαμε καμία αντίρρηση για το τι συνέβαινε. Την πρώτη φορά που άκουσα για πραξικόπημα ήταν τη Δευτέρα το πρωί, μετά που εκδηλώθηκε. Ημασταν η μόνη κυβέρνηση που γνώριζε ότι οι Τούρκοι θα επενέβαιναν.

Στην πρώτη συνάντηση που είχαν ο Μακάριος με τον Κίσινγκερ, ο πρώτος ήταν απλώς αδιάφορος.
Στη δεύτερη συνάντηση (2 Οκτωβρίου 1974), αφού μεσολάβησε το θερμό καλοκαίρι του '74, με τον Κίσινγκερ να θεωρείται ο κύριος υπεύθυνος της τραγωδίας, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεσπάθωσε κατά του Μακαρίου για τις κατηγορίες που του επισυνάπτονταν ότι οργάνωσε το πραξικόπημα εναντίον του:

Κίσινγκερ: Δεν μπορούμε να έχουμε αυτές τις συνεντεύξεις στην εφημερίδα «Le Monde» αποκαλώντας με δολοφόνο. (σημ: Ο Μακάριος έδωσε συνέντευξη στον Ερίκ Ρουλό τον Σεπτέμβριο του '74). Εχω να σας πω ότι οι ικανότητές σας ήταν πολύ μεγάλες για το νησί που κυβερνούσατε. Ησασταν η καλύτερη λύση για το νησί. Εάν νομίζετε ότι τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο, όταν είχαμε έναν πρόεδρο πιεζόμενο να παραιτηθεί, θα επεμβαίναμε εναντίον σας... (σημ: Στις 8 Αυγούστου 1974 παραιτήθηκε ο πρόεδρος Νίξον, λόγω του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ). Είχαμε αναφορές για πραξικόπημα κάθε τρεις μήνες. Τι είχατε κάνει, Μακαριότατε, εναντίον μας; Δεν είχαμε καμία αντίρρηση για το τι συνέβαινε. Την πρώτη φορά που άκουσα για πραξικόπημα ήταν τη Δευτέρα το πρωί, μετά που εκδηλώθηκε. Ημασταν η μόνη κυβέρνηση που γνώριζε ότι οι Τούρκοι θα επενέβαιναν.

Δεν είπαμε τίποτα για τον Σαμψών -γιατί τα χειρότερα που θα λέγαμε για τον Σαμψών, το βεβαιότερο θα ήταν ότι οι Τούρκοι θα εισβάλουν. Οι Ευρωπαίοι ενθάρρυναν τους Τούρκους να εισβάλουν, για ηλίθιους συναισθηματικούς λόγους. Ηξερα ότι ο Σαμψών δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Διαβάστε τις εφημερίδες μας: κατηγορηθήκαμε ότι ήμασταν φιλέλληνες.

Μόλις οι Τούρκοι βγήκαν στο νησί, εσείς Μακαριότατε το κατανοήσατε καλύτερα από μένα. Με παροτρύνατε να βγάλω τους Τούρκους έξω. Ανέμενα τις επόμενες συνομιλίες (της Γενεύης) να πετύχουν. Αν ήξερα ότι θα αποτύχαιναν θα ενεργούσα διαφορετικά. Οι Βρετανοί ήταν σίγουροι ότι θα λειτουργούσε. Εγώ ήμουν σε πολύ μεγάλο βαθμό απασχολημένος με τον πρόεδρο.

Για το μέλλον: Η γνώμη μου είναι ότι, εσείς Μακαριότατε, είστε ο μόνος που μπορεί να πετύχει μια ρεαλιστική λύση. Το πιστεύω αυτό. Δεν είμαστε αντιμακαριακοί. Αν γίνουμε οι κακούργοι της Ιστορίας σας, θα εξαναγκαστούμε να στραφούμε εναντίον σας.

Σίγουρα δεν είμαστε αντιμακαριακοί. Δεν επιμένω να είστε φιλοαμερικανός. Ημασταν απολύτως ικανοποιημένοι με την κατάσταση πριν από το πραξικόπημα. Η καλύτερη λύση ήταν να αφήσουμε την Κύπρο μόνη. Εάν γνώριζα για το πραξικόπημα, θα το είχα σταματήσει. Είχαμε μια καλή συνομιλία όταν συναντηθήκαμε στην Κύπρο στις 5 Μαΐου. (σημ: Ο Μακάριος φιλοξένησε στο προεδρικό μέγαρο τη συνάντηση Κίσινγκερ - Γκρομίκο, όπου συζήτησαν το μεσανατολικό). Δεν είχαμε κανένα αμερικανικό ενδιαφέρον (υπέρ του πραξικοπήματος). Δεν είχαμε τίποτα εναντίον του Μακαρίου.

Συνεπώς, θα το εκτιμούσαμε αν, εσείς, Μακαριότατε κάνατε ό,τι μπορούσατε για να ενισχύσετε τον Κληρίδη σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Η τελική ρύθμιση του ζητήματος της εξουσίας δεν είναι δική μας υπόθεση. Δεν είχα ποτέ ακούσει το όνομα του Κληρίδη μέχρι το πραξικόπημα.

Και αν, Μακαριότατε, η στάση σας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι εχθρική, αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα για μας. Μπορούμε να επιβιώσουμε και με αυτό (γέλια), αλλά επηρεάζει τη στάση που θα πάρουμε.

Μακάριος: Δεν ξέρω αν μπορώ να κάνω κάτι σημαντικό.

Κίσινγκερ:Δεν μπορούμε να φαινόμαστε ότι ενεργούμε υπό πίεση. Είμαστε έτοιμοι να δράσουμε με τρόπο ώστε να είναι σαφές ότι η Τουρκία πρέπει να κάνει κάποιες σημαντικές παραχωρήσεις.

Μακάριος: Πρώτον, πρέπει να καταστήσω σαφές ότι ποτέ δεν συμμερίστηκα την άποψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η CIA ήταν ποτέ μπλεγμένες στο πραξικόπημα εναντίον μου.

Κίσινγκερ: Σου δίνω τον λόγο μου.

Μακάριος: Και τι έγραψε η «Le Monde», δεν αντιστοιχεί σε αυτό που είπα. Δεν είχα μια συνέντευξη με τον κ. Ερίκ, απλά μια συζήτηση. Δεν με ρώτησε αν η CIA είχε συμμετοχή, αλλά κατά πόσον γνώριζε εκ των προτέρων. Είπα ότι δεν γνωρίζω αν γνώριζαν εκ των προτέρων για ένα πραξικόπημα τη συγκεκριμένη ημέρα. Είχατε πληροφορίες ότι η πιθανότητα ενός πραξικοπήματος δεν μπορούσε να αποκλειστεί.

Κίσινγκερ: Μου λέχθηκε κάτι τέτοιο, Μακαριότατε, μου λέχθηκε.

Μακάριος: Υπήρξαν δημόσιες εκθέσεις ότι την τελευταία στιγμή η CIA πήρε πληροφορίες, αλλά δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για την προσέγγιση κάποιου στην Ελλάδα για να σταματήσει το πραξικόπημα. Αλλά αυτό είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που δόθηκε στη δημοσιότητα, ότι η CIA έκανε το πραξικόπημα. Αυτό δεν ήταν προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών.

Κίσινγκερ: Αυτό είναι γελοίο.

Μακάριος: Συνεπώς, η συνέντευξη στην εφημερίδα «Le Monde» δεν είναι πραγματική.

ΑΥΡΙΟ: Κίσινγκερ: «Μην με λέτε δολοφόνο»

«Το αποτέλεσμα θα είναι η διπλή ένωση. Κι εσείς, Μακαριότατε, θα είστε ένας Ελληνας πολιτικός ηγέτης! Και έχουν λόγους να φοβούνται από εσάς».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ