Εθνική ταυτότητα και εθνικισμός

Πλανώνται όμως πλάνη οικτρά όσοι ευελπιστούν ότι μπορεί να αναπτυχθεί συμβιωτική συνείδηση και να οικοδομηθούν λογικές συνύπαρξης με αμνήμoνες που πορεύονται στο μέλλον χωρίς συλλογική μνήμη και ιστορική συνείδηση. Γιατί μόνο κάποιος σεμνά υπερήφανος για την ιδιοπροσωπία του και με συνείδηση της ιστορικής του διαδρομής μπορεί όχι μόνο να σεβαστεί αλλά και να υπερασπιστεί το δικαίωμα του άλλου να αυτοπροσδιορίζεται.

Του Ανδρέα Χαχολιάδη
Το Κυπριακό, από τις αρχές της δεκαετίας του Ά50, οριοθετείται από τη διάσταση της βούλησης με την πραγματικότητα. Και η ευθύνη ανήκει από τη μια στην Εθναρχία, που αγνοούσε τους συσχετισμούς δυνάμεων και παράβλεπε το γεγονός ότι η Ελλάδα έβγαινε, μετά από μια δεκαετία πολέμου και εμφυλίου αδύναμη, και από την άλλη στις ελληνικές κυβερνήσεις, που ενώ γνώριζαν, δεν είχαν το πολιτικό σθένος να αντισταθούν μέχρι τέλους στο λαϊκισμό και την πατριωτική ρητορεία της πρώτης. Αυτή η αναντιστοιχία παρακολουθεί το Κυπριακό. Η κολοβή ανεξαρτησία που προέκυψε μετά την ήττα του ηρωικού, αλλά πολιτικά άκαιρου ξεσηκωμού του Ά55, δημιούργησε ένα υπαρκτό πρόβλημα που συνίστατο στη σχέση που έπρεπε να οικοδομηθεί ανάμεσα σε δύο έννοιες φαινομενικά αντίθετες: αυτές του κράτους και του έθνους. Από τη μια ένα κράτος δικοινοτικό, που επέβαλλε να αναπτυχθούν συμβιωτικές λειτουργίες και από την άλλη η εθνική ταυτότητα που προέβαλλε ως μοναδική προοπτική ολοκλήρωσής της την Ένωση. Από το 1960 μέχρι το 1974, η έννοια του κράτους υποτιμήθηκε και χλευάστηκε σε αντίθεση με την αξία του εθνικού, που διογκώθηκε και κατέληξε στην ανάπτυξη ενός ανεγκέφαλου «εθνικού πατριωτισμού» που οδήγησε στην τραγωδία που βιώνουμε. Επειδή όμως ως λαός δεν χαρακτηριζόμαστε από το μέτρο και δεν εμβαθύνουμε στην ουσία των πραγμάτων, το εκκρεμές ανάμεσα στο κράτος και το εθνικό μετακινήθηκε μετά το Ά74 στο άλλο άκρο. Αγιοποιήθηκε το κράτος και ρίχτηκε στα Τάρταρα ό,τι παράπεμπε στο εθνικό. Ιδεολογικός πάτρωνας αυτής της σύλληψης ήταν το ΑΚΕΛ που φαντασιωνόταν ένα μοντέλο τύπου Σοβιετικής Ένωσης, όπου οι εθνικές ταυτότητες θα υποχωρούσαν και θα αναδεικνυόταν το ταξικό ως το διακριτικό γνώρισμα των νέων αντιθέσεων και συσπειρώσεων. Αυτή όμως η ανιστόρητη προσέγγιση αποτελεί άλλη μια νεφελώδη ουτοπία, γιατί, όπως αποδείχτηκε και από τη διάλυση της ΕΣΣΔ και της Γιουγκοσλαβίας, η καταπίεση της εθνικής ταυτότητας όχι μόνο δεν οδηγεί στην εξαφάνισή της, αλλά αντίθετα καταλήγει στην αναβίωση του πιο ακραίου εθνικισμού.
Η ιδεολογική σύγχυση του ΑΚΕΛ και η αδυναμία του να συνταιριάσει αρμονικά την εθνική ταυτότητα με την κρατική οντότητα μέσα από μια συνθετική πρόταση όπως «η κρατική ανεξαρτησία είναι το κέλυφος για την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού», το εξώθησε να θεωρεί την καλλιέργεια της ελληνικής ταυτότητας ως έκφραση εθνικισμού με αποκορύφωμα η νεολαία του να χαρακτηρίζει τις ελληνικές σημαίες σοβινιστικά σύμβολα. Και ενόσω το ΑΚΕΛ θα οπτασιάζεται σε κάθε έκφραση του εθνισμού έξαρση του εθνικισμού και θα επιχειρεί με καταγγελτικό λόγο και κατασταλτικές λογικές να τον αντιμετωπίσει, τόσο περισσότερο θα τρέφεται η προοπτική δυναμικής εμφάνισης στο μέλλον του εθνικισμού. Το ΑΚΕΛ αρέσκεται να αυτοχαρακτηρίζεται ως το κόμμα που ποτέ δεν έβλαψε τον τόπο κι αυτό γιατί δεν έχει συναίσθηση ότι μέσα από τις ανιστόρητες εμμονές του να υποβαθμίζει την εθνική καταγωγή και την πολιτιστική ταυτότητα των Ελλήνων της Κύπρου καλλιέργησε στις ψυχές των νεότερων ηλικιών έναν ιδιότυπο διχασμό (δηλώνουν ότι δεν είναι Έλληνες αλλά Κύπριοι και όχι Έλληνες της Κύπρου ) που τείνει να προσλάβει απροσδιόριστες συνέπειες. Το ΑΚΕΛ συνειδητά και διαχρονικά πρότασσε, και σωστά, την ανάγκη ανάπτυξης των δεσμών ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Πλανώνται όμως πλάνη οικτρά όσοι ευελπιστούν ότι μπορεί να αναπτυχθεί συμβιωτική συνείδηση και να οικοδομηθούν λογικές συνύπαρξης με αμνήμoνες που πορεύονται στο μέλλον χωρίς συλλογική μνήμη και ιστορική συνείδηση. Γιατί μόνο κάποιος σεμνά υπερήφανος για την ιδιοπροσωπία του και με συνείδηση της ιστορικής του διαδρομής μπορεί όχι μόνο να σεβαστεί αλλά και να υπερασπιστεί το δικαίωμα του άλλου να αυτοπροσδιορίζεται.
Κωδικός άρθρου: 891808
ΠΟΛΙΤΗΣ - 23/08/2009, Σελίδα: 12