Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν την υπόθεση ότι η Ποντιακή αποτελεί μια από τις πρώτες διαλεκτικές ομάδες που αποσχίσθηκαν από τη Βυζαντινή Κοινή, διατηρώντας έτσι αρκετά από τα αρχαϊκά της στοιχεία τα οποία εξαφανίστηκαν αργότερα.Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
Αρχαϊκά στοιχεία, τα οποία παραπέμπουν ευθέως στη μορφή της Κοινής, όπως αυτή μιλιόταν στη Μικρά Ασία από τον 3ο αι. π.Χ. και μετά, και κυρίως στη μορφή της Βυζαντινής Κοινής (3ος αι. μ.Χ. - 8ος αι. μ.Χ.) πριν από τη διαλεκτική της διάσπαση διασώζει η Οφίτικη Ποντιακή (Ο.Π.).
Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν την υπόθεση ότι η Ποντιακή αποτελεί μια από τις πρώτες διαλεκτικές ομάδες που αποσχίσθηκαν από τη Βυζαντινή Κοινή, διατηρώντας έτσι αρκετά από τα αρχαϊκά της στοιχεία τα οποία εξαφανίστηκαν αργότερα. Παράλληλα, η Ο.Π. αποτελεί μια διάλεκτο γλωσσικής επαφής ελληνικής - τουρκικής. Ως τέτοια παρουσιάζει σημαντικές δομικές παρεμβολές από την τουρκική, όπως η χρήση του ερωτηματικού μορίου -μι. Η εξέταση των παρεμβολών αυτών σε αντιπαραβολή με ανάλογες δομές από διαλέκτους επαφής ελληνικής - τουρκικής και το αντίστροφο ανοίγει ένα παράθυρο στη διερεύνηση των εσωτερικών δομικών χαρακτηριστικών της γλωσσικής επαφής των δύο αυτών γλωσσών.
Η Οφίτικη, μια ποικιλία της Ποντιακής, μιλήθηκε αρχικά στην περιοχή του Οφι και στη συνέχεια, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, σε μικρούς θύλακες της βόρειας Ελλάδας. Η επαρχία του Οφι βρισκόταν ανατολικά της Τραπεζούντας, ανάμεσα στις επαρχίες των Σουρμένων και της Ριζούντας. Ο ποταμός Οφις αποτελούσε το φυσικό σύνορο που διαχώριζε τα χωριά των εξισλαμισμένων ελληνικών πληθυσμών από τα χριστιανικά ελληνικά χωριά Χάλτ', Ζουρέλ, Κουρίτσ', Κρηνίτα, Κοφκία, Γίγα, Ζησινό και Λέκκα.
Σήμερα εξακολουθεί να μιλιέται και έξω από τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας σε τριάντα περίπου χωριά της επαρχίας του Οφι. Πρόκειται για γλωσσικούς θύλακες δυτικά της Τραπεζούντας όπως η περιοχή της Τόνγιας και η επαρχία Caykara. Οι ομιλητές αυτής της ομάδας είναι απόγονοι εξισλαμισθέντων Ποντίων που παρέμειναν στις εστίες τους.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, η Ο.Π. περιορίστηκε στις περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν οι Πόντιοι πρόσφυγες, όπως, για παράδειγμα, στην περιοχή του Παρανεστίου της Δράμας (στα χωριά Πολυνέρι, Καλλίκρουνο, Πάστροβα, Περίβλεπτον, Μελισσοχώρι, Μεσοχώρι και Ντούκοβο), στο χωριό Παντοκερασιά του νομού Κιλκίς και στην κωμόπολη Φιλώτα της Κοζάνης. Το 1928 μια ομάδα Οφιτών από την περιοχή του Παρανεστίου μαζί με Οφίτες από το χωριά Παντοκερασιά Κιλκίς και Φιλώτα Κοζάνης αγόρασαν μια έκταση 6.820 στρεμμάτων και ίδρυσαν τη Νέα Τραπεζούντα Πιερίας (αρχικά με την ονομασία Κάτω Αϊ-Γιάννης-Οφις). Το χωριό αριθμεί περίπου 700 κατοίκους και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα αμιγώς οφίτικα προσφυγικά χωριά της Ελλάδας.
Τον Μάιο του 2003 και του 2006 ομάδα γλωσσολόγων από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με επικεφαλής τους Ανθή Ρεβυθιάδου και Βασίλειο Σπυρόπουλο, ξεκίνησε με τη βοήθεια του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου «Αλέξανδρος Υψηλάντης» έρευνα πεδίου με σκοπό τη γλωσσολογική μελέτη της Ο.Π. όπως μιλιέται σήμερα στο χωριό της Νέας Τραπεζούντας Πιερίας. Η έρευνα πεδίου συνεχίστηκε τον Μάιο του 2009 στο πλαίσιο του προγράμματος «Μελέτες 2009» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. (Μέλη ερευνητικής ομάδας: δρ. Α. Ρεβυθιάδου, δρ. Β. Σπυρόπουλος, δρ. Κ. Κακαρίκος και οι φοιτητές: Σ. Λουίζου, Γ. Μαρκόπουλος, Ε.-Κ. Χαϊμέλη.)
Τυπολογική περιγραφή
«Βασικός σκοπός της συγκεκριμένης ερευνητικής δραστηριότητας είναι να παρουσιαστεί μια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη τυπολογική περιγραφή της διαλέκτου με βάση τις υπάρχουσες, δημοσιευμένες και αδημοσίευτες, πηγές της», τονίζει η Ανθή Ρεβυθιάδου, σήμερα επίκουρη καθηγήτρια στον Τομέα Γλωσσολογίας, Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. «Επιπλέον, η έρευνα έχει ως στόχο να εξετάσει τον βαθμό στον οποίο κάποιες από τις δομές της διαλέκτου εξακολουθούν να επιβιώνουν και στη σημερινή της μορφή. Απώτερος στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στο ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται για θέματα γλωσσικής επαφής, διαλεκτολογίας, αλλά και ιστορίας της ελληνικής γλώσσας να γνωρίσει μια διαλεκτική ποικιλία της Ποντιακής όπως αυτή αναδύεται μέσα από αρχειακό υλικό, κείμενα, αφηγήσεις, ηχητικά αρχεία και γραμματικές περιγραφές».
Ο Βασίλης Σπυρόπουλος, λέκτορας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προσθέτει: «Με την αρωγή του Προγράμματος "Μελέτες" δόθηκε η ευκαιρία να συγκροτηθεί μέσα από έρευνα πεδίου ένα πολύτιμο ηχητικό αρχείο της διαλέκτου το οποίο ήρθε να συμπληρώσει και να εμπλουτίσει παλαιότερες αντίστοιχες καταγραφές όπως, για παράδειγμα, τα ηχητικά αρχεία της έρευνας του Σ. Λιανίδη της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών».
Οι δύο γλωσσολόγοι σημειώνουν ότι «σημαντικό αποτέλεσμα αυτής της ερευνητικής προσπάθειας είναι αναμφισβήτητα και η δημιουργία των προϋποθέσεων για την ένταξη της διαλέκτου σε προγράμματα και δράσεις γλωσσικής αναβίωσης με σκοπό τη διάσωση επαπειλούμενων γλωσσικών ποικιλιών ή ποικιλιών που βρίσκονται σε καθεστώς εξαφάνισης, όπως η Ο.Π. στην παλαιότερη μορφή της. Κάτι τέτοιο είναι εφικτό αρχικά μέσω της δημιουργίας δικτύων νέων χρηστών και νέων χρήσεων της γλώσσας, αρχικά στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον (μεταβίβαση μεταξύ γενεών) και στη συνέχεια σε υψηλότερα επίπεδα (π.χ. εκπαίδευση, ΜΜΕ, κ.ά.)».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
΄Έχω την πεποίθηση, ότι η Ποντιακή γλώσσα "δεν αποσχίσθηκε" απο την Βυζαντινή Κοινή. Προυπήρχε αυτούσια με τα αρχαϊκά χαρακτηριστικά της. Φυσικά και πήρε κάποιες λέξεις απο την τούρκικη, και άλλων όμορων λαών όπως συμβαίνει συχνά παντού σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Ακόμα και λέξεις αντιδάνεια,(δηλ. δίνεις μια λέξη και σου επιστρέφεται παραλλαγμένη λίγο). Το γλωσσικό ιδίωμα των Ποντίων έχει βασικό κορμό την αρχαία Ελληνική. Το γιατί και πως διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας, έχει εξηγηθεί λόγω της απομόνωσης. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει σε μικρότερο βαθμό σε μετανάστες της Αμερικής, της Αυστραλίας κ.λ.π που διατηρούν γλωσσικά ιδιώματα των περιοχών προέλευσης, ενώ στις περιοχές αυτές η προφορά διαφοροποιήθηκε εν τω μεταξύ, λόγω της επικοινωνίας, των Μ.Μ.Ε, κ.λ.π
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ ανθέλληνας FALLMERAYER ενώ αμφισβητούσε την απευθείας καταγωγή απο τους αρχαίους ΄Ελληνες των κατοίκων της ηπειρωτικής Ελλάδος, συχνά υμνούσε την καθαρότητα των Ελλήνων του Πόντου. Η κοινή Βυζαντινή, δεν έχει καμία σχέση με την Ποντιακή. Διαφέρει όσο η ημέρα με την νύχτα, στην απόδοση, στην προφορά, στη χρήση του τελικού "ν", στην συνεκφορά και σύντμηση των γραμμάτων και λέξεων, στην αλλαγή χρήσης του μακρού "η" σε βραχύ "ε" "ο", του "χ" που προφέρεται βαθύ "σ", στη αυτούσια χρήση αρχαίων λέξεων π.χ οκνώ, νουνίζω =σκέπτομαι (απο το νους), κυρολαεύω =κυριεύω, εποίκα =ποιώ- έκανα, στούδε= οστά, υλάζω-γαυγίζω, άψιμον=φωτιά- άπτω, κρούγω=κρούω, ποίσον=κάνε- ποιώ, χιλιάβριν (βλιν)=χιλίαυλος κ.λ.π Το ίδιο μεγάλη διαφορά σε σχέση με την Ποντιακή, είχε και η θαυμάσια καθαρή γλώσσα των Μικρασιατών (Σμύρνης) που έγινε η βάση της σημερινής κοινής ομιλουμένης γλώσσας των νεοΕλλήνων. Δείγμα επίσης της προσκόλλησης στα αρχαία πρότυπα, αποτελούν τα -ονόματα- στα οποία γίνεται υπερβολική χρήση αρχαίων ονομάτων απο τους Ποντίους, οι -χοροί- εκ των οποίων πολλοί είναι αριστερόστροφοι(οι αρχαίοι χοροί ακολουθούσαν την αριστερόστροφη κίνηση του σύμπαντος), ο -οξύς- ήχος της ποντιακής λύρας που φέρνει σε έκσταση όταν είναι μονότονος (π.χ στα Διονυσιακά -Μωμογέρια) , τα -έθιμα- πικροφάγια και τόσα άλλα που θα καταντούσα κουραστικός να τα απαριθμήσω όλα.
Κατά τα λοιπά συμφωνώ με τον αρθογράφο Γιώργο Κιούση.
Αργικέραυνος
ποια ειναι η 4η ελληνικη διαλεκτος?οποιος το ξερει κερδιζει λουκουμακι,οποιος δεν το ξερει θα μεινη με το στομα ανοιχτο.ψαξτε
ΑπάντησηΔιαγραφήαν βρειτε την 4η ελληνικη διαλεκτο θα μεινετε με το στομα ανοιχτο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛΥΠΆΜΕ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΩΝΩ
ΑπάντησηΔιαγραφή"Το ίδιο μεγάλη διαφορά σε σχέση με την Ποντιακή, είχε και η θαυμάσια καθαρή γλώσσα των Μικρασιατών (Σμύρνης) που έγινε η βάση της σημερινής κοινής ομιλουμένης γλώσσας των νεοΕλλήνων."
ΑπάντησηΔιαγραφήΑργικεραυνε,
ό,τι να ναι...
Εις τον 4:28
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Ηλίας Πετρόπουλος έγραψε ότι η Σμυρναίικη γλώσσα, ήταν η καθαρή Ελληνική, στην οποία βασίσθηκε μετά το 22 η εξέλιξη της σημερινής κοινής.
Εξήγησε φίλε το "ό,τι να ναι", διαφωτίζοντάς μας με περισσότερο.
Αργικέραυνος
Αργικεραυνε,
ΑπάντησηΔιαγραφή(ο 4:28 είμαι),
δεν μπορεί η σημερινή γλώσσα να έχει ως βάση τη σμυρναίικη, γιατί η γλώσσα που μιλάμε σήμερα, είναι αποτέλεσμα της γλώσσας που διδαχτήκαμε, επίσημα,στο σχολείο, όλες οι γενιές από το 1830 ή καλύτερα τις αρχές 1900, μέχρι σήμερα.Φυσικά, συμπεριλαμβάνεται το γνωστό θέμα δημοτικής-καθαρεύουσας.
Στο κάτω κάτω, δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στη γλώσσα της Σμύρνης και άλλων πόλεων των Ελλήνων(μιλώ για πόλεις, όχι για την ύπαιθρο).Εξαιρώ τον Πόντο και την Κύπρο με τις διαλέκτους τους.
Η Σμύρνη στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν η μεγαλύτερη ελληνική πόλη (όπου,υπόψιν μας, για σχεδόν 100 χρόνια πριν την καταστροφή της,μεταναστεύουν πολλοί Έλληνες από την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά,σ'αυτήν και τα μικρασιατικά παράλια) και αυτονόητο είναι πως επηρέασε αρκετά τη σύγχρονη Ελλάδα, αλλά στον τομέα της γλώσσας δεν βρίσκω κάτι τέτοιο.Το κράτος,η πρωτεύουσα, προϋπήρχαν και χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν,δεν νομίζω ότι την άλλαξαν μετά το '22.
Τι να σου πω,προσωπικά, διαφωνώ με τον Ηλία Πετρόπουλο και το "ό,τι να 'ναι" πάει πλέον σ'εκείνον!
"Ο ανθέλληνας FALLMERAYER ενώ αμφισβητούσε την απευθείας καταγωγή απο τους αρχαίους ΄Ελληνες των κατοίκων της ηπειρωτικής Ελλάδος, συχνά υμνούσε την καθαρότητα των Ελλήνων του Πόντου."
ΑπάντησηΔιαγραφήΓιατί έχεις διαβάσει Fallmerayer και το λες αυτό; Εγώ που διάβασα το βιβλίο που έγραψε "Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας",λέει ότι στις φλέβες των ελληνων του Πόντου ρέει καυκάσιο αίμα.Για την γλωσσά των ποντίων αναφέρει ότι από τα αρχαία χρονιά ακόμα ήταν παραφρασμένα ελληνικά,λόγο της ανάμιξης των επικών με τις ντόπιες βάρβαρες φυλές, που όπως λέει το μαρτυρούν οι αρχαίες επιγραφές στον πόντο που ήταν γεμάτο λαθοι.
Περιοχές με μεγάλο ελληνικό πληθυσμό όπως τα χωριά της νοτιάς τραπεζουντας - βοριάς Αργυρούπολης που ήταν η κοιτίδα των Ελληνων του πόντου κατά τον 18 αιώνα, οπού από εκεί αποίκισαν ξανά τις παράλιες περιοχές του Πόντου και άλλου, είχε και μη ελληνες όπως αλεβιτες(μουσουλμανική αίρεση),κουρδους, Αρμένιους, Τσερκέζους, γεωργιανούς και άλλους.Συγκεκριμένα στην περιοχή της κρωμνης αριθμούσαν της 100 οικογένειες από τις 1000 χριστιανικές τής περιοχής.Όπως και στην Σάντα ένα μέρος των κάτοικων ήταν ξένης καταγωγής που εξελληνίστηκε όπως ο οπλαρχηγός καπετάν Ευκλείδης Κουρτίδης ήταν Τσερκεζικης καταγωγής.
Αναμίξεις με ξένους έγιναν απο την αρχαιότητα μέχρι την σύγχρονη εποχή.
Από τα ελληνιστικά χρονιά μέχρι την βυζαντινή περίοδο που εξαφανίστηκαν σχεδόν όλοι οι αρχαίοι λαοί που υπήρχαν στην Μικρά Ασία πριν από τους Έλληνες.
Όποτε οποίος μιλάει για γνησιότητά των ποντίων και γενικά των ελληνών πρέπει πρώτα να πάει να ανοίξει κάνα βιβλίο και μετά να μιλάει...