Ευρωζώνη και οικονομικός εθνικισμός

Του Σταυρου Λυγερου
Η υπόθεση του μηχανισμού διάσωσης έχει καταντήσει θλιβερό σίριαλ. Το αποδεικνύουν με αδιάψευστο τρόπο οι Αγορές, οι οποίες επιμένουν να κρατούν τα επιτόκια δανεισμού της χώρας μας σε τοκογλυφικά επίπεδα. Οι κερδοσκόποι δεν είναι ανορθολογικοί.

Επιμένουν, επειδή βλέπουν ότι στην πραγματικότητα αντί για «πιστόλι στο τραπέζι» υπάρχει περίσσεια πολιτικής ολιγωρίας. Θύμα αυτής της κατάστασης δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Είναι και η ίδια η Ευρωζώνη.

Ο Γιώργος Παπανδρέου θέλει την ύπαρξη του μηχανισμού, αλλά δεν θέλει να τον χρησιμοποιήσει. Πρώτον, επειδή υποβαθμίζει την Ελλάδα και δεύτερον, επειδή ο ίδιος θέλει να αποφύγει το καθεστώς οικονομικού ελέγχου και πρόσθετα επώδυνα μέτρα. Για τους λόγους αυτούς εξαντλεί κάθε περιθώριο πριν υποχρεωθεί να προσφύγει. Η τακτική του θα είχε πολιτικό νόημα μόνο εάν υπήρχαν βάσιμες ελπίδες να ξεφύγει από τον κλοιό. Ολα δείχνουν, όμως, ότι οι Αγορές δεν αφήνουν καμία διέξοδο. Κατά συνέπεια, η παράταση της εκκρεμότητας το μόνο που προσκομίζει είναι οι ποικίλες παρενέργειες.

Αυτά, όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η γελοία εικόνα που εμφανίζει η Ευρωζώνη, λόγω της κωλυσιεργίας του Βερολίνου. Το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι μόνο πρόβλημα ασωτίας, όπως βολεύει τους Γερμανούς να το παρουσιάζουν. Είναι και προϊόν δομικής ανισορροπίας. Από την ύπαρξη του κοινού νομίσματος επωφελούνται οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες, με πρώτη τη γερμανική. Τα πλεονάσματά της είναι, ουσιαστικά, τα ελλείμματα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, τα οποία σταδιακά μετατράπηκαν σε διογκωμένο χρέος. Στο Βερολίνο, όμως, δεν αρέσει να μιλάει γι’ αυτά. Ούτε για το άυλο κεφάλαιο της πολιτικής ηγεμονίας που ασκεί στην Ε.Ε. Του αρέσει να υπενθυμίζει ότι εισφέρει τα περισσότερα στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Με το ίδιο πνεύμα, κραυγάζει ότι δεν μπορούν οι Γερμανοί εργαζόμενοι να πληρώνουν τους επιπόλαιους σήμερα Ελληνες και αύριο Πορτογάλους ή Ισπανούς.

Την εποχή των «παχιών αγελάδων» οι αντιφάσεις της Ευρωζώνης επικαλύπτονταν. Η διεθνής κρίση τις έβγαλε στην επιφάνεια. Η Γερμανία τα θέλει όλα δικά της. Θέλει την Ενωμένη Ευρώπη, αφού εκεί διοχετεύει τα δύο τρίτα των εξαγωγών της, αλλά δεν θέλει να επιδείξει εμπράκτως αλληλεγγύη. Με τον οικονομικό εθνικισμό της, η Γερμανία υπονομεύει το ευρώ και μαζί τα μεσομακροπρόθεσμα συμφέροντά της. Οι χώρες-μέλη, που λόγω του κοινού νομίσματος χάνουν την ανταγωνιστικότητά τους, θα αντιδράσουν. Καμία χώρα δεν ανέχεται για πολύ χρόνο την υπονόμευση των συμφερόντων της.

Αυτό αφορά λιγότερο την Ελλάδα, επειδή η οικονομία της είναι μάλλον συμπληρωματική προς τη γερμανική. Αφορά περισσότερο την Ισπανία, την Ιταλία ακόμα και τη Γαλλία. Εάν η Ευρωζώνη δεν πάει μπροστά θα οπισθοδρομήσει. Χωρίς δημοσιονομική ένωση, δηλαδή, χωρίς πολιτική ένωση, η νομισματική ένωση αναπόφευκτα θα γεννήσει διαλυτικές τάσεις.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ