ΓΙΑΝΝΗ Α. ΚΑΤΡΗ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΦΑΣΙΣΜΟΥ (Ελλάδα 1960 - 1974)

Τα θετικά κέρδη όμως της Αμερικής είναι ανυπολόγιστα. Αρκεί να θυμίσουμε τον εξαήμερο πόλεμο του Ισραήλ, τον μόνιμο ελλιμενισμό του 6ου στόλου, την εγκατάσταση των βάσεων και την εισβολή των πολυεθνικών αμερικανικών επιχειρήσεων για να εκτιμηθεί το μέγεθος των στρατηγικών επιτευγμάτων που εξασφάλισε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στην κατεχόμενη από τους συνταγματάρχες Ελλάδα.

Το δεύτερο συμπέρασμα αφορά την αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα.
Ο απλός Έλληνας πολίτης βασανίζεται από δυο «απορίες»: Γιατί η αμερικανική δημοκρατία, που πολέμησε στο Β' παγκόσμιο πόλεμο τους εχθρούς της δημοκρατίας, υπονομεύει επί 25 χρόνια και τελικά κατέλυσε τη δημοκρατία στην Ελλάδα; Και γιατί η Αμερική, «ο καλός σαμαρείτης» του μεταπολεμικού κόσμου, κατέβαλε ένα τίμημα πέντε περίπου δισεκατομμυρίων δολαρίων για να μετατρέψει τα αισθήματα του ελληνικού λαού από φιλοαμερικανικά σε αντιαμερικανικά;

Οι υπεύθυνες απαντήσεις που έχουν δοθεί ως τώρα για να εξηγήσουν αυτή την αποθέωση του παραλογισμού συνοψίζονται στο ότι αυτή την πολιτική στην Ελλάδα υπαγορεύουν η ασφάλεια και η ενότητα της ατλαντικής συμμαχίας. Αλλά ο καταστατικός χάρτης του NATO και οι διακηρύξεις των ηγετών του έχουν χαράξει σαν ιδεώδη της συμμαχίας τη διασφάλιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας στους συνεταίρους της. Βέβαια, η με τα όπλα του NATO βίαιη εξαφάνιση των «ιδεωδών» αυτών δύσκολα πείθει για την ειλικρίνεια των νατοϊκών και αμερικανικών διακηρύξεων. Έπειτα, η κυνική ενθάρρυνση της ανθελληνικής και αντικυπριακής επιθετικότητας της Τουρκίας δεν είναι δυνατό να συμβάλει στη διατήρηση της συμμαχικής ενότητας. Άλλωστε, η αποστράτευση ή απόταξη για πολιτικούς λόγους 3000 Ελλήνων αξιωματικών, ειδικά εκείνων που έδιναν στις ένοπλες δυνάμεις τον χαρακτήρα αξιόμαχου στρατού, δεν φαίνεται λογικό να επαυξάνει την πολεμική ικανότητα της νοτιοανατολικής πτέρυγας του NATO.

Μια από τις απλοϊκές — ή και πονηρές — εξηγήσεις που δίνονται είναι ότι μέσα στον ωκεανό των παγκόσμιων προβλημάτων που απασχολούν την αμερικανική εξωτερική πολιτική (το ελληνικό έρχεται δέκατο πέμπτο στις αξιολογήσεις του Σταίητ Ντιπάρτμεντ) έχει διαπραχθεί και κάποιο λάθος, που συνέπεσε ν' αφορά την Ελλάδα.
Οι ίδιοι όμως φωτισμένοι Αμερικανοί είναι αυστηρότεροι στις κρίσεις τους. Σχολιάζοντας την αμερικανική πολιτική στο θέμα της Ελλάδας το «Νέισιον» του Σεπτεμβρίου 1969 έγραψε: «...Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που για άλλη μια φορά έθεσαν το συμφέρον τους πάνω από κάθε τι άλλο, ανακαλύπτουν τώρα ότι το συμφέρον τους αποτελεί απατηλή οπτασία και αντιδρούν με τον αυτοματισμό των νευρικών ερεθισμών... Δυστυχώς, η πολιτική μας είναι χειρότερη από λάθος: Είναι ηλίθια».

Θα θέλαμε να μη συμφωνήσουμε με την οξεία παρατήρηση του «Νέισιον». Αλλά η μελέτη των εξελίξεων σε άλλες χώρες μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι η ίδια πολιτική (εσφαλμένη ή ηλίθια) που εφαρμόσθηκε στην Ελλάδα εφαρμόζεται — με διάφορες παραλλαγές — και σε άλλα κράτη του αστερισμού των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχουμε υπ' όψη μας ένα άρθρο του Μετίν Τοκέρ στη «Μιλλιέτ» της Κωνσταντινουπόλεως. Ασχολείται με την αμερικανική πολιτική στην Τουρκία και ειδικά με τη συμπεριφορά της Ουάσιγκτον προς τον πρώην πρωθυπουργό Ισμετ Ινονού. Το γεγονός ότι ο συγγραφέας του άρθρου είναι γαμπρός του Ινονού προσδίδει ιδιαίτερο κύρος στο αποκαλυπτικό περιεχόμενό του. Γράφει, λοιπόν, ο Τοκέρ (Φεβρουάριος 1969) ότι το σχέδιο του Ντην Άτσεσον (1965) για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος πρόβλεπε την παραχώρηση στην Τουρκία μιας εκτεταμένης βάσεως πάνω στο νησί. (Ο όρος «βάση» χρησιμοποιήθηκε για να καμουφλάρει τη λέξη «διχοτόμηση»).

Οι Έλληνες απέρριψαν το σχέδιο Άτσεσον. Τότε ο πρόεδρος Τζόνσον έκανε μερικές τροποποιήσεις. Μια απ' αυτές υποχρέωνε την Τουρκία να εγκαταλείψει ορισμένα δικαιώματά της επί της Κύπρου. Ο Ισμέν Ινονού, πρωθυπουργός τότε της Τουρκίας, απέρριψε το τροποποιημένο σχέδιο του προέδρου Τζόνσον». Και ο Τοκέρ προσθέτει: «Μετά την απόρριψη ο Αμερικανός στρατηγός Πόρτερ ήρθε στην Άγκυρα σαν απεσταλμένος του προέδρου Τζόνσον για να βρει αντικαταστάτη του Ινονού στην πρωθυπουργία...» Και καταλήγει: «Από τότε άρχισαν ν' ακούγονται στην Τουρκία τα συνθήματα: «Αμερικανοί, πηγαίνετε στα σπίτια σας». Και να απλώνεται ο αντιαμερικανισμός σ' ολόκληρη τη χώρα, σε μια χώρα που πριν δεν ήταν καθόλου αντιαμερικανική».

Αυτά συνέβησαν στην Τουρκία. Στην Ελλάδα, κατά την ίδια περίπου εποχή, εκδηλώθηκε το μοναρχικό πραξικόπημα (Ιούλιος 1965). Λίγους μήνες πριν ο Ντην Άτσεσον είχε πει ότι το κυπριακό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί εφ' όσον αρχηγός της ελληνικής κυβερνήσεως παραμένει ο Γεώργιος Παπανδρέου. Και ο Κωνσταντίνος δεν εδίστασε να εκδιώξει τον ανεπιθύμητο (στον Άτσεσον) Έλληνα πρωθυπουργό. Δεν αποκλείεται ο Γεώργιος Παπανδρέου ή ο Ισμέτ Ινονού — ή και οι δυο — να ήσαν κακοί πρωθυπουργοί. Το κρίσιμο όμως ερώτημα είναι αν το θέμα τούτο αφορά τους κυρίαρχους λαούς των δύο χωρών ή αφορά τους κ.κ. Άτσεσον και Πόρτερ.

Και δεν είναι μόνον οι περιπτώσεις της Τουρκίας και της Ελλάδας. Κατά τη συντηρητική εφημερίδα του Λονδίνου «Νταίηλυ Τέλεγραφ», που δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο τον Ιανουάριο 1972, στα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια η CIA επενέβη τριάντα τρεις φορές σε ισάριθμες χώρες. «Σκοπός των Ηνωμένων Πολιτειών — αναφέρεται στο ντοκουμέντο — είναι να επεμβαίνει σε κράτη που έχουν «ευπάθεια» στον κομμουνισμό και να προστατεύει τα συμφέροντα του αμερικανικού κεφαλαίου». Στον πίνακα των 34 χωρών αναφέρεται και η Ελλάδα....

Δεν πρόκειται, επομένως, ούτε για «λάθος», ούτε για «ηλιθιότητα». Η επιβολή του ατλαντικού νεοφασισμού στην πατρίδα μας ήταν μια ορθά υπολογισμένη και άριστα εφαρμοσμένη ενέργεια. Ορθή και σωστή — εννοείται — για τα αμερικανικά στρατηγικά συμφέροντα. Όχι, βέβαια, για την Ελλάδα. Η μόνη «συναισθηματική» ζημιά της Αμερικής ήταν η απώλεια της συμπάθειας του ελληνικού λαού. Και όχι όλου. Το κατεστημένο της δεξιάς, το παλάτι, η ολιγαρχία και οι πολιτικές της εκφράσεις παραμένουν αμετανόητα προσκολλημένες στο άρμα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Η εξάρτηση και η ταύτιση των αμοιβαίων συμφερόντων είναι απόλυτη.

Τα θετικά κέρδη όμως της Αμερικής είναι ανυπολόγιστα. Αρκεί να θυμίσουμε τον εξαήμερο πόλεμο του Ισραήλ, τον μόνιμο ελλιμενισμό του 6ου στόλου, την εγκατάσταση των βάσεων και την εισβολή των πολυεθνικών αμερικανικών επιχειρήσεων για να εκτιμηθεί το μέγεθος των στρατηγικών επιτευγμάτων που εξασφάλισε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στην κατεχόμενη από τους συνταγματάρχες Ελλάδα.

Τούτο δεν σημαίνει ότι η κατοχή θα είναι αιώνια. Αν ολοκληρωθεί ο κύκλος των στρατηγικών στόχων και κυρίως αν αλωθεί η Κύπρος υπέρ των Τούρκων και του NATO δεν αποκλείεται η Αμερική να απαρνηθεί τους συνταγματάρχες και να στραφεί προς κάποια άλλη, λιγώτερο αποκρουστική, θεότητα της ελληνικής δεξιάς.

Το τρίτο συμπέρασμα θέτει επί ρεαλιστικής βάσεως το κεφάλαιο της αμερικανικής βοήθειας — οικονομικής και στρατιωτικής — προς την Ελλάδα.

Οι Έλληνες είναι ευγνώμονες προς τους Αμερικανούς φορολογουμένους, από τους οποίους αντλήθηκαν τα σχεδόν πέντε δισεκατομμύρια δολάρια της βοήθειας από το 1947 ως σήμερα। Ασφαλώς οι Αμερικανοί πίστεψαν και ίσως εξακολουθούν να πιστεύουν ότι αυτός ο μυθώδης για τη φτωχή Ελλάδα θησαυρός χρησιμοποιήθηκε για να βοηθηθεί ο ελληνικός λαός στην επούλωση των πληγών του από τα αλλεπάλληλα πολεμικά ολοκαυτώματα και για να ανυψωθεί το βιοτικό του επίπεδο με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Όμως η αλήθεια διαφέρει από την ειδυλλιακή αυτή ψευδαίσθηση. Ένα μέρος της βοήθειας απορρόφησαν οι στρατιωτικές ανάγκες του εμφύλιου πολέμου. Η μερίδα του λέοντος πήγε σε μερικές εκατοντάδες χέρια της οικονομικής ολιγαρχίας. Και το υπόλοιπο χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται στο στρατό για την εκπλήρωση μέρους των απέναντι του NATO ελληνικών συμμαχικών υποχρεώσεων. Επομένως, το οικονομικό όφελος του ελληνικού λαού θα έπρεπε να ισούται με το μηδέν. Αλλά στην πραγματικότητα ισούται με υπό το μηδέν. Και τούτο επειδή, εν ονόματι των ατλαντικών υποχρεώσεων και του ψυχρού πολέμου, ο ελληνικός λαός υποχρεούται να διαθέτει ετησίως για τις λεγόμενες αμυντικές δαπάνες της χώρας ποσόν πολλαπλάσιο της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του «Εκόνομιστ» του Λονδίνου, «η Ελλάδα, αν και είναι η φτωχότερη χώρα του NATO, υποχρεώνεται να ξοδεύει — αναλογικά — για τις αμυντικές δαπάνες περισσότερα απ' όλα τα άλλα κράτη - μέλη, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Πορτογαλία» (31-7-71). Υποθέτω ότι κάθε φτωχός Αμερικανός ή Ευρωπαίος ή Ασιάτης πολίτης θα ήταν ευγνώμων στον πλούσιο ευεργέτη του, ο οποίος θα έκανε τη χειρονομία να του χορηγεί υπό μορφήν δωρεάν βοήθειας το υποθετικό ποσόν των 5000 δολαρίων το χρόνο. Αλλά ο ευεργετούμενος θα έπαυε να είναι ευγνώμων και θα απέρριπτε την προσφορά αν συνοδευόταν από τον όρο της προσλήψεως υπ' αυτού δυο σωματοφυλάκων, που η ετησία αμοιβή τους θα ξεπερνούσε το ύψος της δωρεάς. Στις δυο περιπτώσεις, της βοηθούμενης Ελλάδας και του υποθετικά βοηθούμενου φτωχού πολίτη, διαφέρουν μμόόννοο τα μεγέθη των ποσών. Όχι όμως και οι αντιστοιχίες.

Αυτά ίσχυαν για την προχουντική περίοδο. Εδώ και χρόνια η αμερικανική βοήθεια δεν χρησιμοποιείται μόνο για τις ανάγκες της ατλαντικής συμμαχίας. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη σταθεροποίηση του ολοκληρωτικού καθεστώτος και στρέφεται ευθέως εναντίον του ελληνικού λαού. Κάθε όπλο και κάθε δολάριο που χορηγείται στη Χούντα υπό μορφή βοήθειας παρατείνει τη στέρηση της ελληνικής ελευθερίας και αυξάνει τον αριθμό των βασανιστών και των βασανιζομένων. Επομένως, σήμερα η αμερικανική βοήθεια δεν είναι απλώς ανεπιθύμητη. Είναι αποκρουστική.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ
1974