Αθήνα-Λευκωσία-Άγκυρα

του Απόστολου Αποστολόπουλου
Σταθερή θέση της Τουρκίας ήταν ότι για να ανοίξει τα λιμάνια της στα κυπριακά πλοία (σύμφωνα με απόφαση της ΕΕ) θα έπρεπε να αρθεί «η απομόνωση των τουρκοκυπρίων». Όπερ και εγένετο. Η ΕΕ αποφάσισε, ως πρώτο βήμα προφανώς, απ’ ευθείας πτήσεις στα κατεχόμενα. Αθήνα και Λευκωσία αποδέχθηκαν ένα ακόμα συμβιβασμό που καταλήγει στη ντε φάκτο αναγνώριση των κατεχόμενων. Συγκατατέθηκαν και όσοι δηλώνουν αντίθετοι στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Βερολίνο και Παρίσι δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν την ένταξη αλλά, προσώρας, δεν χαλάνε χατήρι στην Τουρκία.
Ο νέος ηγέτης των τουρκοκυπρίων Ντερβίς Έρογλου, υποστηρικτής της ύπαρξης δυο κρατών, βρίσκει, λοιπόν, το τραπέζι στρωμένο με τις ευλογίες της ελληνικής πλευράς. Η ενοχλητική «λεπτομέρεια» είναι ότι η Τουρκία εξακολουθεί να κρατάει τα λιμάνια της κλειστά. Περιμένοντας μάλλον κι άλλα ανταλλάγματα.
Με την εκλογή Έρογλου θεωρείται ότι το βαθύ κεμαλικό κράτος έπαιξε και κέρδισε σημαντικό χαρτί έναντι του Ερντογάν. Το γεγονός είναι, όμως, ότι κανείς τουρκοκύπριος ηγέτης δεν μπορεί να σταθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Άγκυρας. Γεγονός (και όχι άποψη) είναι επίσης ότι ο Ερντογάν, ως προς την Ελλάδα, δεν έχει διαφορετική στρατηγική από την ηγεσία του Στρατού. Τα ελληνοτουρκικά ή το Κυπριακό δεν αποτελούν θέμα διαμάχης του Ερντογάν με τους κεμαλιστές. Ακόμα και αν η προσέγγιση διαφέρει, ο στόχος είναι κοινός. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν αποτελεί «χαρτί» στην πάλη εξουσίας μεταξύ κεμαλιστών και Ερντογάν στην Τουρκία.
Το τρίτο και κρισιμότερο γεγονός είναι ότι ενώ ο οποιοσδήποτε τουρκοκύπριος ηγέτης είναι πιόνι της Άγκυρας, το Κυπριακό πρόβλημα, ως σύνολο, εξαρτάται από τα Αμερικανικά και Αγγλικά συμφέροντα (και δευτερευόντως Ρωσικά) κατά πολύ ισχυρότερα από τις τουρκικές επιδιώξεις και δυνατότητες. Το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους. Και πάντως δεν μπορεί να λυθεί ενάντια στα συμφέροντά τους. Από αυτή την άποψη ο κάθε τουρκοκύπριος ηγέτης έχει περιορισμένη αξία ενώ ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει θεσμικά και πολιτικά πλεονεκτήματα, αρκεί να θέλει να τα αξιοποιήσει. Ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος το απόδειξε και άφησε ισχυρή παρακαταθήκη στο λαό.
Το Κυπριακό συμπυκνώνεται σε ένα και μόνο ένα πράγμα: αν θα εξακολουθήσει να υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος και ποιος θα το ελέγχει. Η διχοτόμηση αποκτά οπαδούς και στις δυο πλευρές. Αλλά ούτε αυτή η λύση εξαρτάται από τις τοπικές διαθέσεις αλλά από το εαν οι ισχυροί παίκτες θέλουν να νομιμοποιήσουν την τουρκική ισχύ στην περιοχή. Πολύ αμφιβάλλω.
Ελεύθερος, 26-4-10