Το νέο «Εθνικό» όραμα

ΘΕΟΔΟΣΗΣ Π. ΤΑΣΙΟΣ
1. Το ξέρω πως διακινδυνεύει κανεις τη σοβαρότητά-του φωνάζοντας συνεχώς για τους ρινόκερους- ιδίως όταν οι ρινόκεροι είναι ήδη μέσα: Είναι πολλάπολλά χρόνια τώρα που προβάλλω μιαν εμφανώς δυσάρεστη υπόθεση εργασίας, ερμηνευτική της σταθερώς πτωτικής πορείας των εθνικών-μας πραγμάτων. Δυσάρεστη διοτι γίνεται λόγος για κατάντια, όταν ο καθέναςμας νομίζει οτι «μιά χαρά είμαστε»- ιδίως κατι μεγαλορρήμονες δημόσιοι ψευταράδες τού παρελθόντος.

Δυσάρεστη διοτι υποστηρίζει οτι πέρυσι ήτανε πάντοτε καλύτερα απο φέτος. Δυσάρεστη γιατι πιθανότατα την ακούνε ή τη διαβάζουνε άνθρωποι προς τους οποίους δέν απευθύνεται. Κυρίως όμως, δυσάρεστη επειδή αμφισβητεί την ορθότητα των κυρίαρχων θεωριών εξωγενούς ερμηνείας: Εμεις είμαστε καλοί, αλλα φταίει (α) «το σύστημα» (αυτή είναι η πιό αχτύπητη θεωρία), (β) οι πολιτικοί όλοι, (γ) οι Αμερικάνοι, (δ) οι Ευρωπαίοι, (ε) οι Συντεχνίες, (στ) η Διαφθορά, (ζ) η Δημόσια Διοίκηση, (η) «που εμποδίζετε το λαό να αποχτήσει Παιδεία» (όταν ξοδεύουμε στην Παιδεία αναλογικώς όσα κι η Γερμανία!). Οι θεωρίες είναι οιονεί-αυταπόδεικτες, διοτι ή ενοχοποιούν τους «Αλλους» ή καταριένται «τμήματα» της ελληνικής κοινωνίας- αλλα ποτέ τον ίδιο τον Λαό μας, ο οποίος (ως οιονεί-μεταφυσική οντότητα) βρίσκεται στο απυρόβλητο της κριτικής. Και οι μέν «Αλλοι», προφανώς και μας ανταγωνίζονται (άν υποθέσομε οτι μας δίνουν πάντα και σημασία), αλλα τα ενοχοποιούμενα κομμάτια της ίδιας της Κοινωνίας-μας είναι τόσο πολυάνθρωπα, ώστε η μομφή γυρίζει ολόκληρη πάνω στην συντριπτική πλειονότητα του Λαού μας! Περίπου ένα εκατομμύριο πολίτες είμαστε δημόσιοι υπάλληλοι (μία στις τρείς οικογένειες). Κι όσοι δασκάλοι, μηχανικοί, γιατροί, ταξιτζήδες, εφοριακοί ή φοιτηταράδες και καθηγητάδες ή αγνοί αγρότες ή συνδικαλιστές, βάζομε τρικλοποδιά στον υπόλοιπο λαό-μας- καί αυτοί, πλήθος μέγα είμαστε. Εξ ού κι η ζηλευτή θέση μας στην κορυφή της Ευρώπης στη Διαφθορά.

2. Εχομε κατα καιρούς παρακολουθήσει την, χρονιά με χρονιά, κατρακύλα ποικίλων δεικτών- η οποία αντικειμενοποιεί την υποψία οτι δέν αποκλείεται να είναι άρρωστο όλο το σώμα- κι όχι το κεφάλι ή τα πόδια. Κι ήρθε τώρα και η ξεκάθαρη επαλήθευση: Πώς διάβολο κανένας-μας δέν διερωτήθηκε πώς γίνεται μέσα σε τριάντα χρόνια νά ΄χομε τριπλασιάσει τα δανεικά- ενώ η παραγωγή-μας επήγαινε κατα διαβόλου; Και πώς δέν βρέθηκε ΕΝΑΣ πολιτικός να το αναγγείλει στον λαό; Εύκολη η απάντηση: Διοτι τότε θα ομολογούσαμε πως κάτι στραβό πάει στο βασίλειο της Δανειομαρκίας- και ουδείς θα το άντεχε...

Ετσι (απολογούμαι) παρασύρθηκα να συμπεραίνω οτι εδώ είχαμε να κάνομε μ΄ ενα ευρύτατο έλλειμμα Ηθους μάλλον, το οποίο θα ερμήνευε το μείζον αυτό φαινόμενο- καλύτερα απ΄ τις κυρίαρχες ερμηνείες. Γι΄ αυτό και εκτίθεμαι στον εύλογο ψόγο «άμοιρος Πολιτικής Επιστήμης»- η οποία, ως γνωστόν, δέν αναγνωρίζει τέτοια ερμηνευτικά «μοδέλα». Ελα όμως που τα δεδομένα τα άτιμα συνεχίζουν να δείχνουν προς αυτήν ακριβώς την ανορθόδοξη κατεύθυνση: Τώρα που ήρθε η ώρα του λογαριασμού (τα έγραφα και τον περασμένο Οκτώβριο), τώρα ξετυλίγονται δύο ιδέες: Πρώτον, πάλι οι Αλλοι φταίνε (φυσικά, πώς θα χάνανε τέτοια ευκαιρία-λουκούμι που τους προσφέραμε), και δεύτερον μαύρη μαυρίλα έπεσε και παράλυση- και τώρα να ιδείς κι άλλο χάλι στην εθνική-μας Οικονομία, που ήδη έπασχε απ΄ την μειωμένη επιχειρηματικότητα/ ανταγωνιστικότητά μας. (Ηθολογικό ζήτημα ήταν κι αυτό- πάλι;)

3. Κι ακούγονται λοιπόν τώρα φωνές απελευθερωτικές, «άχ, κι αν αποχτούσαμε ενα εθνικό όραμα»- κάτι τελοσπάντων που να μας εμπνεύσει. Τόμπολα- ήρθαμε στο ποθούμενον: Η Εμπνευση είναι ΗΘΙΚΗΣ κατηγορίαςδέν είναι επιστημονικής, δέν είναι οργανωτικής, δέν είναι οικονομικής φύσεως. Μου φαίνεται μάλιστα πως κατι τέτοιο δέν διαψεύδει την ερασιτεχνική-μου υπόθεση εργασίας περι ηθοπολιτικού ελλείμματος, με την οποία εκτίθεμαι τόσα χρόνια.

Λοιπόν, άν τυχόν συμφωνήσομε (που δέν πιστεύω πως θα συμφωνήσομε ούτε σ΄ αυτό) οτι όντως «ένα Οραμα μας σώζει», τότε επιτρέψτεμου να ΄πώ οτι το ζητούμενον όραμα ΔΕΝ πρέπει να είναι τάχα μια Μεγάλη Ιδέα- τέτοια θαυματουργή ευκολία θα ήταν άλλη μια αυταπάτη. Αντιθέτως, πολλές Μικρές Ιδέες θα συνθέτουν το όραμα- όλες όμως θα δίνουν μιαν Ευχαρίστηση χειροπιαστή. Ναί, ευχαρίστηση εκείνης της κατηγορίας που μέχρι χθες την εσνόμπαρε η Επιστήμη. Ευχαρίστηση που δέν μας είναι άγνωστη- την ξέρομε όλοι βιωματικά απ΄ τις προσωπικές-μας εμπειρίες. Και ιδού για ποιές επιμέρους ηδονές πρόκειται- κομμάτια μιας βαθύτερης υπαρξιακής χαράς, που γίνεται κινητήρια δύναμη ασυγκράτητη (και εκπλήσσονται τότε οι έωλοι ποζιτιβιστές):

Θυμήσου λ.χ. το κέφι με το οποίο σκύβεις στη δουλειά-σου όταν ενίκησε η εθνική μας. Σκέψου το χαμόγελο του κάθιδρου διασώστη, όταν βγάζει ζωντανό ενα παιδί απ΄ τα ερείπια.

Θυμήσου τη χαρά των παιδιών-σου όταν τους είπες πέρσι τα Χριστούγεννα οτι τα καινούργια-τους παπούτσια τα δωρίσανε στα άρρωστα της Αφρικής. Θυμήσου την κρυφή περηφάνεια που σού ΄δινε η ελπιδοφόρα προετοιμασία των Ολυμπιακών - το πώς κατάφερες να κρατήσεις καθαρή κι ευχάριστη την πόλη «σου». Θυμήσου πόσο ψηλότερος ένοιωθες τη βραδιά εκείνη που έφευγες απ΄ τη Συνέλευση του Συλλόγου Γονέων, όπου είχατε τσοντάρει για να αποκατασταθούν όλα τα σπασμένα τζάμια του Σχολείου. Σκέψου το πλατύ χαμόγελο των υπαλλήλων των ΚΕΠ, οι οποίοι σκληρά εργαζόμενοι δημιούργησαν ήδη παράδοση στην εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας.

Θυμήσου (εσύ ο παλαιότερος) την ψυχική πληρότητα που απόχτησες όταν στην αυλή του πανεπιστημίου-σου διακινδυνεύοντας πρωτοφώναξες «κάτω η χούντα». Και μήν ξεχνάς την αγαλλίαση που σού ΄φερε η πετυχημένη-σου νέα γεωργική καλλιέργεια, ύστερα απο μήνες ιδρώτα κι απο μεγάλες κοροϊδίες των γειτόνων (ιδίως αυτές).

Παρά την αποσπασματικότητα των παραδειγμάτων, όλες ετούτες οι χαρές είναι της ίδιας κατηγορίας, και συνιστούν την αυτόματη ανταποδοτικότητα του Ηθους.

Μια ηδονή που την νοιώθεις την ίδια εκείνη στιγμή που αποφασίζεις το ζωογόνο «εσύ, εκεί και ύστερα» αντί για το ζωώδες «εγώ, εδώ και τώρα». Αν ενα τέτοιο Οραμα δέν μας γεμίζει- τότε να φωνάξουμε το ΔΝΤ. Ξέρει αυτό πώς θα μας «γεμίσει» εθνική ανεξαρτησία και περηφάνεια...

Ο κ. Θεοδόσης Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.

tovima.gr